Τόσο οι εσωτερικές ισορροπίες
στην Τεχεράνη, όσο και η περιφερειακή και η παγκόσμια συγκυρία είναι οι
συνιστώσες που έχουν ως αποτέλεσμα τη σκλήρυνση της στάσης της ιρανικής ηγεσίας
στη διαμάχη για τον διεθνή έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της χώρας:
Οι εσωτερικές ισορροπίες παραμένουν
ρευστές καθώς η πολιτική και κοινωνική δυσαρέσκεια δεν αφορά μόνον την
κυβέρνηση Αχμαντινετζάντ αλλά πλέον το καθεστώς και τους θεσμούς που διαμόρφωσε
ο Χομεϊνί. Η απειλή επέμβασης από το εξωτερικό και ακόμη περισσότερο το
ενδεχόμενο επιλεκτικών στρατιωτικών πληγμάτων από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ
επιτρέπει στην ηγεσία να ζητά εθνική ομοψυχία και διευκολύνει τη συκοφαντήση
της αντιπολίτευσης ως Πέμπτης Φάλαγγας του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού και του
σιωνισμού.
Στις περιφερειακές ισορροπίες η ακαμψία
της κυβέρνησης Νετανιάχου στο Ισραήλ και η αδυναμία της κυβέρνησης Ομπάμα να
ασκήσει αποτελεσματική πίεση για να ξαναρχίσει μια ουσιαστική διαβούλευση με
την Παλαιστινιακή Αρχή εκτιμάται στην Τεχεράνη ότι οριοθετεί εκ των πραγμάτων
τις πιέσεις και τις κυρώσεις που μπορούν οι ΗΠΑ να προωθήσουν. Μια ιδιότυπη
συνενοχή, μια σχέση συγκοινωνούντων δοχείων φαίνεται να υπάρχει ανάμεσα στον
απορριπτισμό του Νετανιάχου και των Χαμενεΐ Αχμαντινετζάντ.
Την ίδια στιγμή Χεζμπολά και Ισραήλ από
τις δύο πλευρές των νοτίων συνόρων του Λίβανου βρίσκονται με το δάχτυλο στην
σκανδάλη: Ένα νέο μέτωπο μπορεί να ανοίξει ανά πάσα στιγμή με την εμπλοκή της
Συρίας αλλά και σε έναν διαφορετικό βαθμό και της Τουρκίας.
Μια άλλη περιφερειακή παράμετρος που
ευνοεί την αδιαλλαξία της Τεχεράνης είναι οι εξελίξεις στο Αφγανιστάν-Πακιστάν
με επίκεντρο την ανησυχία για ενδεχόμενη αρπαγή του πυρηνικού οπλοστασίου του
Ισλαμαμπάντ από εξτρεμιστές. Το Ιράν είναι παράγων διαμόρφωσης των ισορροπιών
στο Αφγανιστάν και βλέπει την ενδεχόμενη επιστροφή των Ταλιμπάν στην εξουσία ως
στρατηγικών διαστάσεωναπειλή.
Τελευταία περιφερειακή παράμετρος είναι
η αβεβαιότητα στο Ιράκ όπου μια συνολική και βιώσιμη συμβιβαστική διανομή της
Εξουσίας ανάμεσα στους Σιίτες και τους Σουνίτες δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Όσο
το Ιράκ είναι ασταθές τόσο η προγραμματισμένη απεμπλοκή των ΗΠΑ θα είναι
συνάρτηση της καλής θέλησης της Τεχεράνης να κατευνάζει τους Σιίτες.
Η παγκόσμια συγκυρία επιτρέπει στην
Τεχεράνη να πιστεύει ότι μπορεί να αποφύγει άξιες λόγου κυρώσεις από το
Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ: Η Κίνα είναι εξοργισμένη από τι πωλήσεις όπλων από
τις ΗΠΑ στην Ταϊβάν ενώ η Ρωσία που προσπαθεί να συνδέσει την υπογραφή της νέας
διμερούς Συμφωνίας Ουάσιγκτον_Μόσχας για την περικοπή των πυρηνικών οπλοστασίων
με την εγκατάλειψη την διεύρυνσης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς αλλά και της
εγκατάστασης πύραυλων Πάτριοτ στην Πολωνία και στην Τσεχία θα στήριζε κυρώσεις
μόνον με υψηλότατο αντίτιμο.
Το παιχνίδι είναι επικίνδυνο: Ούτε η
Ουάσιγκτον ούτε η Τεχεράνη θέλουν να εμπλακούν σε μια μετωπική αντιπαράθεση
αλλά την ίδια στιγμή υιοθετούν μια ρητορική σκλήρυνσης που μπορεί να τις
εγκλωβίσει ακόμη περισσότερο στην αδιαλλαξία και στην ακαμψία.
Επιπλέον είναι αμφίβολο αν μπορούν να
ελέγξουν πλήρως τις κινήσεις των συμμάχων τους στην ευρύτερη Μέση Ανατολή καθώς
ο κάθε παράγων των περιφερειακών ισορροπιών έχει την δική του Ατζέντα
προτεραιοτήτων.
(από την εφημερίδα «Ημερησία», 10/2/2010)