Η διένεξη Πεκίνου-Ουάσιγκτον, για τα όπλα που
η τελευταία προμηθεύει στην Ταϊβάν, φέρνει την Κίνα στην αιχμή της
επικαιρότητας.
Πολυσήμαντο το ψυχροπολεμικό επεισόδιο που θυμίζει άλλες
εποχές. Εκείνο που έκτυπα προβάλλει τώρα από την όχι και τόσο ξαφνική
(βλ. Αντιστίξεις 21/11/2009) αυτή κόντρα, είναι πως αν της πατήσεις τον
κάλο η Κίνα δεν χαρίζει πλέον κάστανα.
Με την ισχύ που της προσδίδει η
ταχύτατη ανάπτυξή της και προπαντός η απρόσκοπτη ανάκαμψή της από το
τσουνάμι στο οποίο ακόμα παραδέρνουν μεγάλες οικονομίες της Δύσης, ο
κινεζικός δράκοντας βρυχάται. Πρώτη φορά μια αγέρωχη Κίνα απειλεί
δημόσια θεούς και δαίμονες και κυρίως την αμερικανική Boeing, που από
την εποχή που ο Νίξον αποκατέστησε τις διπλωματικές σχέσεις με το
Πεκίνο, ήταν το βαρόμετρο των πολιτικο-οικονομικών σχέσεων με την
υπερδύναμη.
Φάνηκε η αλλαγή της και στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του
Νταβός. Στο γραφικό ελβετικό χωριό η κινεζική αντιπροσωπεία έκλεψε την
παράσταση. Ηταν η πιο πολυπρόσωπη τα τελευταία 40 χρόνια. Επικεφαλής ο
Λι Κεκιάνγκ, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και κατά πάσα βεβαιότητα ο
νέος πρωθυπουργός στην αλλαγή ηγεσίας το 2012, και ο Ξι Τζίνπινγκ,
μέλος του Πολίτμπιρο -επίδοξος διάδοχος του προέδρου Χου Τζιντάο. Το
στίγμα της επόμενης πολιτικής γενιάς. Στο φόρουμ εξάλλου φάνηκαν οι
κέλητες της οικονομίας: Βραζιλία, Ασία και για όλους ατμομηχανή η Κίνα.
Ηνωμένες Πολιτείες, Ευρώπη και Ιαπωνία βλέπουν την οικονομική δύναμη
και τις θέσεις εργασίας να μετατοπίζονται σε Κίνα και Νότια Ασία. Ενα
πολυπολικό οικονομικό σύμπαν παραμερίζει το μοντέλο της υπερδύναμης με
δορυφόρους.
Το 2009 η πίτα της ανάπτυξης ψήθηκε μεταξύ Βομβάης
και Σανγκάης. Κίνα και Ινδία οι επιλεγόμενοι και «Κίνδια» ή BRIC όταν
στους δύο μπαίνουν Ρωσία και Βραζιλία, γνώρισαν θετικούς δείκτες ώς και
20% στην ανάκαμψή τους. Την Ινδία, που το τραπεζικό της σύστημα είναι
σχεδόν ανανάπτυκτο, ελάχιστα την έπληξε η χρηματοπιστωτική λαίλαπα. Η
Κίνα θεωρείται ήδη από πολλούς η δεύτερη υπερδύναμη, αφού υποσκέλισε
την Ιαπωνία. Στο Νταβός ο Λι Κεκιάνγκ το ξεκαθάρισε: η Κίνα πήρε το
μάθημα. Αλλάζει αναπτυξιακό μοντέλο. Εξαγωγές και ξένες επενδύσεις δεν
αποτελούν πλέον τον άξονά της. Η εσωτερική κατανάλωση, που ήδη αυξήθηκε
κατά 15%, θα είναι από δω και πέρα το κλειδί. Η χώρα είναι άλλωστε ο
δεύτερος εισαγωγέας στον κόσμο.
*Τα ιλιγγιώδη συναλλαγματικά αποθέματά της
ξεπερνούν τα 2,4 τρισεκατομμύρια δολάρια. Με αυτά έχει αγοράσει το
23,35% του αμερικανικού ελλείμματος και με αυτά μπορεί να συμβάλει στην
παγκόσμια ανάκαμψη. «Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος φόβος αλλά και η
μεγαλύτερη ελπίδα της Δύσης», σχολιάζει η Kristin Forbes, καθηγήτρια
του ΜΙΤ. Ο Κινέζος αντιπρόεδρος άφησε ενεούς τους συνέδρους όταν
εξήγησε πως, ενώ βρίσκονταν σε τροχιά ανάπτυξης με ρυθμό 10,7%, μείωσαν
το έλλειμμα στο 3% του ΑΕΠ, κάτι που ισοδυναμεί με τετραγωνισμό του
κύκλου! Η Pricewaters Coupers προβλέπει πως το 2020 η κινεζική
οικονομία θα υπερκεράσει την αμερικανική.
Ο, tempora!
Τα δεδομένα
έχουν αλλάξει και για τους επενδυτές. Το περιβάλλον δεν είναι πια τόσο
φιλικό, κι αυτό σε μια στιγμή που όλοι χρειάζονται την Κίνα περισσότερο
παρά ποτέ. Από τις 500 μεγαλύτερες αμερικανικές επιχειρήσεις οι 450
έχουν παρουσία στον ασιατικό γίγαντα. Κι ας μοιάζει θνησιγενές το όραμα
των «G-2», αφού οι μεγάλοι δεν είναι παρά δύο. Αλλά Αμερική και Κίνα
συγκρούονται σε πολλά. Η πρώτη δεν αίρει τον προστατευτισμό εις βάρος
κινεζικών προϊόντων, η δεύτερη δεν ανατιμά το γιουάν που η Ουάσιγκτον
θεωρεί «κίτρινο πυρετό» της αμερικανικής οικονομίας. Η Κίνα καλπάζει με
ρυθμό ανάπτυξης 10%, ενώ για τη Δύση προβλέπεται 2,4% για το 2011 (!).
Ο καλπασμός αυτός όμως εμπνέει και ανησυχίες. Ο αντιπρόεδρος της Λαϊκής
Κινεζικής Τράπεζας εκφράζει τους φόβους του: η Κίνα παράγει πολύ και
μάλιστα προϊόντα βαριάς βιομηχανίας σε κλίμακα που ούτε η ίδια ούτε ο
υπόλοιπος κόσμος μπορεί να καταναλώσει.
Ομως
Τι συμβαίνει
πραγματικά; Αναλυτές επισημαίνουν ένταση στην οικονομία της Κίνας και η
ανάπτυξή της ενδέχεται ν' αποδειχτεί πελώρια φούσκα. «Η Κίνα είναι
Ντουμπάι στη χιλιοστή κι ακόμα χειρότερα», τονίζει ο δισεκατομμυριούχος
επενδυτής Τζέιμς Τσάνος -μάλλον ομογενής μας- που είχε προφητεύσει την
πτώση της ENRON. Αλλά και οικονομολόγοι της Παγκόσμιας Τράπεζας
διακρίνουν σημάδια φούσκας, κυρίως στην κτηματαγορά της.
(από την εφημερίδα "ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ", 06/02/2010)