Η πρόσφατη επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Μόσχα επιβεβαίωσε τη
συνέχεια στις διμερείς σχέσεις με έμφαση στην ενεργειακή συνεργασία,
αλλά ταυτόχρονα φώτισε και τις παραμέτρους που οριοθετούν συνολικά τη
διμερή σχέση:
- Πρώτον, τόσο ο πετρελαιαγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη όσο και ο
αγωγός φυσικού αερίου South stream εξαρτώνται σε καθοριστικό βαθμό από
τη συνεργασία της Βουλγαρίας. Η Σόφια, με τη σειρά της, είναι φανερό
ότι εξυπηρετεί τη μέχρι τώρα αμερικανική πολιτική προβολής εμποδίων
στην ενεργειακή στρατηγική της Μόσχας, παρά διεκδικεί καλύτερους όρους
για τη δική της συμμετοχή.
- Ετσι τα παραπάνω ενεργειακά δίκτυα εξαρτώνται ως προς την
υλοποίησή τους από τη συνολική εξέλιξη των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας. Στο
βαθμό που η σημερινή διαπραγμάτευση Ουάσιγκτον-Μόσχας για τη μείωση των
πυρηνικών οπλοστασίων καταλήξει σύντομα σε συμφωνία, θα διαφανεί εάν θα
υπάρξει δυναμική τερματισμού του ανταγωνισμού Ουάσιγκτον-Μόσχας στην
ενέργεια, ενός ανταγωνισμού που έχει γεωπολιτικά και όχι οικονομικά και
εμπορικά κίνητρα.
-Η ολόπλευρη ανάπτυξη της ενεργειακής συνεργασίας Μόσχας-Αγκυρας -
αγωγός φυσικού αερίου Blue stream 2, πετρελαιαγωγός Σαμψούντα-Τσεϊχάν,
διέλευση του South stream από την τουρκική υφαλοκρηπίδα, παροχή
τεχνολογίας και τεχνογνωσίας για την κατασκευή πυρηνικών μονάδων
παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας δεν αποτελεί εναλλακτική λύση που θέτει
εν κινδύνω τα συμφέροντα της Αθήνας, αλλά δείγμα της απόφασης της
Ρωσίας να μην εξαρτά την ενεργειακή της στρατηγική από έναν εταίρο:
Για την ρωσική πλευρά τα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας σε
Ελλάδα-Βουλγαρία και στην Τουρκία έχουν την επιθυμητή γεωπολιτική και
εμπορική αξία μόνον μέσα από την ταυτόχρονη προώθηση κι υλοποίησή τους.
Τι σημαίνουν αθροιστικά τα παραπάνω; -Πρώτον, ότι οι διμερείς
σχέσεις της Μόσχας με την Αθήνα και την Αγκυρα έχουν ως κύριο
περιεχόμενο την ενεργειακή συνεργασία, εξαρτώνται σε διαφορετικό βαθμό
από τη συνολική εξέλιξη των ρωσοαμερικανικών σχέσεων και οριοθετούνται
από τις βασικές στρατηγικές επιλογές των εταίρων της ρωσικής πλευράς
που είναι ευρωατλαντικές. Με άλλα λόγια, στο γεωπολιτικό επίπεδο η
Μόσχα επιδιώκει μια ρεαλιστική εξισορρόπηση και όχι μια αδύνατη
υποκατάσταση της κυρίαρχης αμερικανικής επιρροής.
-Δεύτερον, η ισορροπία που επιδιώκει η Μόσχα στην ενεργειακή της
συνεργασία με την Αθήνα και την Αγκυρα αποκλείει εξ ορισμού την
αξιοποίηση μιας στενής διμερούς συνεργασίας της Ελλάδας και της
Τουρκίας με την Ρωσία, για να επηρεασθούν ή πολύ περισσότερο να
ανατραπούν οι ελληνοτουρκικές ισορροπίες και συσχετισμοί.
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά τις ρωσοτουρκικές σχέσεις, είναι σαφές ότι
η επικυριαρχία που επιδιώκει η Μόσχα στην πρώην ΕΣΣΔ, το «Πρόσω
Εξωτερικό» για την ρωσική διπλωματία και ο σημερινός νεοθωμανικός
προσανατολισμός της τουρκικής διπλωματίας με σημείο αναφοράς το δόγμα
του «Στρατηγικού Βάθους» του ΥΠΕΞ Νταβούτογλου οριοθετούν εκ των
πραγμάτων τη διμερή συνεργασία.
Με τα παραπάνω δεδομένα νομιμοποιείται η διαπίστωση ότι τόσο η Αθήνα
όσο και η Αγκυρα μπορούν να αναπτύξουν μια συνολική στενή διμερή σχέση
με τη Μόσχα, η οποία σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις
κύριες στρατηγικές τους επιλογές στη Διεθνή Σκηνή, αλλά και να
επηρεάσει τις ελληνοτουρκικές ισορροπίες: Με άλλα λόγια, η παράλληλη
και ασύμμετρη προσέγγιση της Ελλάδας και της Τουρκίας με την Ρωσία δεν
έχει δυναμική και ορίζοντα στρατηγικής συνεργασίας.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 18/02/2010)