Τουρκική Μεταπολίτευση

Eχει λεχθεί ότι η βία είναι η μαμμή της Ιστορίας, αλλά στην περίπτωση της Τουρκίας ήταν σχεδόν η μητέρα της. Eχοντας διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη γέννηση της σύγχρονης Τουρκίας μέσα από τα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο στρατός διατηρούσε υψηλά ποσοστά λαϊκής νομιμοποίησης, ακόμη και όταν κατέλυε εκλεγμένες κυβερνήσεις.
Tου Πετρου Παπακωνσταντινου
Σαβ, 27 Φεβρουαρίου 2010 - 03:28

Eχει λεχθεί ότι η βία είναι η μαμμή της Ιστορίας, αλλά στην περίπτωση της Τουρκίας ήταν σχεδόν η μητέρα της. Eχοντας διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη γέννηση της σύγχρονης Τουρκίας μέσα από τα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ο στρατός διατηρούσε υψηλά ποσοστά λαϊκής νομιμοποίησης, ακόμη και όταν κατέλυε εκλεγμένες κυβερνήσεις. Υπό αυτό το πρίσμα, η σύλληψη 49 στρατιωτικών με την κατηγορία της συνωμοσίας -μια εξέλιξη μέχρι χθες εντελώς αδιανόητη- ισοδυναμεί με πολιτικό σεισμό, δηλωτικό των θεαματικών αλλαγών που έφεραν στη γείτονα οι μετριοπαθείς ισλαμιστές την τελευταία επταετία.

Αυτό που εξελίσσεται στην Τουρκία είναι μια πραγματική μεταπολίτευση σε αργή κίνηση. Ο Ερντογάν έχει ανοίξει τέσσερα βασικά μέτωπα ταυτόχρονα: την πολιτική επίλυση του Κουρδικού, την αλλαγή στη δικαστική εξουσία, τον περιορισμό του στρατού, μεταξύ άλλων με κατάργηση του διαβόητου άρθρου 35 που νομιμοποιεί τις επεμβάσεις του και την αναθεώρηση του Συντάγματος, που έλκει την καταγωγή του από τη χούντα του Εβρέν, είτε με δημοψήφισμα είτε μετά από πρόωρες εκλογές.

Το στρατιωτικο-δικαστικό σύμπλεγμα αναλώνεται σε μάχες οπισθοφυλακών, όπως η απαγόρευση του φιλοκουρδικού κόμματος DTP και οι προσπάθειες υποκίνησης «κουρδικής Ιντιφάντα». Ωστόσο, οι αποκαλύψεις γύρω από την πολύκροτη υπόθεση «Βαριοπούλα» έκαψαν την αξιοπιστία του στρατού και προκάλεσαν ρωγμές στο εσωτερικό του, όπως προδίδει η έμμεση ομολογία του στρατηγού Μπασμπούγ περί εμπλοκής στρατιωτικών σε απόπειρα δολοφονίας του αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Φαίνεται ότι χάρη στην τολμηρή εξωτερική πολιτική του Ερντογάν, ο οποίος δεν δίστασε να γίνει δυσάρεστος έναντι των ΗΠΑ και του Ισραήλ, αναβαθμίζοντας αισθητά τον ρόλο της χώρας του στη Μέση Ανατολή, το ΑΚΡ κερδίζει την ηγεμονία στους κόλπους του τουρκικού κατεστημένου.

Η οξεία εσωτερική σύγκρουση στην Τουρκία δεν επιτρέπει στον Ταγίπ Ερντογάν, ακόμη κι αν υποτεθεί ότι το επιθυμεί στ’ αλήθεια, να κινηθεί στον δρόμο της αναζήτησης κοινά αποδεκτών λύσεων στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά, διακινδυνεύοντας να εμφανισθεί ως «ενδοτικός» από τους αντιπάλους του. Η στήριξη Ερογλου αντί του Ταλάτ στα κατεχόμενα από την Αγκυρα είναι ενδεικτική.

(από την εφημερίδα "Καθημερινή", 23/2/2010)