Ο βασικός λόγος ύπαρξης του μηχανισμού στήριξης για την Ελλάδα δεν είναι μόνο η αποφυγή της γενικευμένης αστάθειας στο ευρωσύστημα.
Είναι ότι πρέπει να αποδειχθεί η ίδια η... ύπαρξη της ευρωζώνης. Τι είδους νομισματική ένωση είναι εκείνη που σφυρίζει αδιάφορα όταν ένα μέλος της βρίσκεται στριμωγμένο από τις διεθνείς αγορές και αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο αδυναμίας δανεισμού; Η απάντηση είναι απλή: Είναι μια ατελής και αναποτελεσματική νομισματική ένωση, με λίγα λόγια μια ένωση της οποίας το μέλλον είναι αμφίβολο.
Οταν η δουλειά σου είναι να βγάζεις χρήματα από τις ευκαιρίες της αγοράς (όταν είσαι «κερδοσκόπος» -δηλαδή επαγγελματίας που βγάζεις το ψωμί και το παντεσπάνι σου κερδίζοντας χρήματα από συναλλαγές), έχεις κάθε συμφέρον να οδηγήσεις την υπόθεση στα άκρα. Να διαπιστώσεις εάν όντως μπορεί να λειτουργήσει ένας μηχανισμός στήριξης για τα αδύναμα μέλη ή εάν, αντίθετα, δεν υπάρχει τίποτα περισσότερο από μια «βιτρίνα» πολιτικών δηλώσεων. Στη δεύτερη περίπτωση, μπορείς να αγοράσεις ασφάλιστρα πορτογαλικών ή ισπανικών ομολόγων και στη συνέχεια να ξεπουλήσεις τα αντίστοιχα ομόλογα, κερδίζοντας μια περιουσία, όπως έκανες πριν από μερικές εβδομάδες στην ελληνική αγορά.
Είναι από χρόνια γνωστό ότι το ευρώ και το Σύμφωνο Σταθερότητας έχουν πολλά ελαττώματα, τα οποία ήρθαν με ένταση στο προσκήνιο την ώρα της κρίσης. Τώρα, πλέον, οι επιλογές είναι μόνο δύο:
1 Η ευρωζώνη δημιουργεί (εκ των υστέρων, με μεγάλο κόστος και υψηλό ρίσκο) μηχανισμούς οικονομικής διακυβέρνησης (κοινή οικονομική πολιτική) και μηχανισμούς μεταφοράς πόρων από τη μια χώρα στην άλλη καθώς και ένα σύστημα δανεισμού «ύστατης καταφυγής», ώστε να γίνει μια «πραγματική» νομισματική ένωση.
2 Ή, εναλλακτικά, η κρίση του χρέους (που θα ενταθεί το επόμενο διάστημα) θα ενισχύσει τις διαλυτικές τάσεις, θα φέρει «στη σέντρα» και άλλους αδύναμους κρίκους, με αποτέλεσμα η ίδια η ύπαρξη του ευρώ να τεθεί εν αμφιβόλω.
Η Ελλάδα το τελευταίο διάστημα υιοθέτησε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα περιοριστικής οικονομικής πολιτικής που εντάσσεται στη -στρεβλή και αναποτελεσματική- λογική του Μάαστριχτ. Περιόρισε δημόσιες δαπάνες και εισοδήματα, ώστε να τηρήσει την επιταγή για δημοσιονομική εξυγίανση, παρόλο που αυτό επιτείνει την οικονομική ύφεση και αυξάνει δραματικά το κόστος για την ελληνική κοινωνία. Με τον τρόπο αυτό, όμως, η ελληνική κυβέρνηση έδειξε ότι τήρησε τους -έστω παράλογους- δημοσιονομικούς κανόνες της νομισματικής ένωσης. Επιπλέον, ολόκληρη η ελληνική κοινωνία πληρώνει το κόστος των επιλογών της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία «στοχοποίησε» τη χώρα μας στα μάτια των διεθνών αγορών (λέγοντας αρχικά ότι θα διακόψει τη ρευστότητα προς τις ελληνικές τράπεζες, στάση που άλλαξε την περασμένη εβδομάδα) και στην ουσία συνέβαλε στο να αυξηθεί το κόστος δανεισμού. Και, βέβαια, τα πράγματα έφτασαν στα άκρα με την ακαμψία της Γερμανίας, η οποία λειτουργεί όχι ως μέλος μιας νομισματικής ένωσης, αλλά ως να ήταν ο αυθεντικός «ιδιοκτήτης» του ευρωνομίσματος, ο οποίος «επιτρέπει» τη χρήση του στους φτωχούς συγγενείς του ευρωπαϊκού Νότου.
Τώρα ήρθε η ώρα να αποδείξει και η ευρωζώνη ότι υπάρχει, ορθώνοντας ένα αποτελεσματικό φράγμα στην ασυδοσία των αγορών και των κερδοσκόπων.
(από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", 11/4/2010)