Θανάσης Λερούνης

Πριν από αρκετά χρόνια είχα την τύχη να επισκεφθώ στο Βόρειο Πακιστάν την γη των Καλάς με μια ομάδα φίλων. Ήταν Άνοιξη. Στην αρχή νόμιζα ότι επρόκειτο για ένα ακόμα εξωτικό ταξίδι, σαν τόσα άλλα που είχα κάνει σε μακρινά μέρη. Ξεκινήσαμε, θυμάμαι, χαρούμενοι και επιστρέψαμε γεμάτοι ενθουσιασμό. Από τότε δεν ξέχασα ούτε στιγμή τις 3-4.000 ξεχασμένους Καλάς, που ζούσαν και ζουν στις κοιλάδες τους, στα κατάβαθα του Ινδοκαυκάσου, κοντά στο Αφγανιστάν, το Τατζικιστάν, την Κίνα.

Τα χρόνια πέρασαν. Μάζεψα σχετικά βιβλία, τακτοποίησα τις φωτογραφίες του ταξιδιού, όνειρα, μοναδικές μνήμες. Έκανα ομιλίες, συγκεντρώσεις, δημοσίευσα κείμενα για τους Καλάς. Μέσα σε όλα δεν ξέχασα ποτέ τον Θανάση Λερούνη, μια μοναδική μορφή νέο-Έλληνα, που σαν πραγματικός ήρωας, συνέχισε να βοηθά με κάθε τρόπο τους Καλάς, σκορπισμένους στα διάφορα μικρο-χωριά τους. Μαζί με τους εθελοντές του. Και τι δεν έκαναν οι άνθρωποι αυτοί για την περιοχή. Σχολεία, χώρους υγείας, πολιτιστικά κέντρα, τα πάντα. Ποτέ πριν, σε κανένα μέρος του εξωτερικού, σε κανένα μέρος του κόσμου, Έλληνες, δεν έχουν προσφέρει ανιδιοτελώς και εθελοντικά τόσα πολλά. Στην καρδιά όλων ο Θανάσης Λερούνης, είχε γίνει πια με τα χρόνια ο τοπικός τους «άγιος».

Κάθε φορά που με πιάνει απελπισία –μορφή επίκτητης κατάθλιψης- για το χαμηλό επίπεδο προσφοράς των Ελλήνων στον αναξιοπαθή κοινωνικό περίγυρό τους, φέρνω στο μυαλό μου τον Θανάση –τα όνειρά του, τα γραπτά του, τον τέως μικρό Καίσαρα, ένα παιδάκι των Καλάς, που μεγάλωσε και σπούδασε στην Ελλάδα, χάρις στον Θανάση και την οικογένειά του. Και τόσους άλλους που ήρθαν από εκείνα τα μέρη σαν ασθενείς αλλά και φίλοι ζητώντας βοήθεια και όχι μόνο. Πέρασε καιρός για να καταλάβω ότι όσο ο Θανάσης Λερούνης και οι συνεργάτες του βοηθούσαν τους Καλάς, άλλο τόσο οι ξεχασμένοι αυτοί μικρο-πληθυσμοί, που λατρεύουν τον Μέγα Αλέξανδρο σαν θεό, βοηθούσαν όλους εμάς να καταλάβουμε πόσο η ιστορία όλων των λαών είναι κοινή. Ειδικά εμένα λόγω καταγωγής από την Ελληνική Μακεδονία-Καστοριά.

Άρχισα να ψάχνω πάλι τα παλιά βιβλία, περιοδικά, διατριβές. Παρών πάντα ο Λερούνης. Μέχρι που ανακάλυψα παλαιό τεύχος του 1968 του National Geographic, αφιερωμένο στους Καλάς με υπότιτλο «Στα βήματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου», θέμα που πολλά χρόνια μετά, τριάντα σχεδόν, παρουσιάστηκε με επιτυχία από το BBC. Οι Έλληνες Μακεδόνες τιμώνται ακόμα στον κόσμο της Κεντρικής Ασίας, ακόμα και τη Βόρειο Ινδία και το Πακιστάν, όπου είχαν φθάσει τρεις αιώνες πριν από το ξεκίνημα του χριστιανισμού.

Η περιπέτεια της απαγωγής του Θανάση Λερούνη, από την περιοχή των Καλάς το περασμένο φθινόπωρο, 2009, ο θάνατος του φύλακά του, τα γεγονότα που ακολούθησαν, άφησαν πολλούς από εμάς με μια πίκρα στα χείλη. Γιατί οι άξιοι, οι ήρωες, να αναγνωρίζονται πάντα αργά; Γιατί οι πιο νέοι Έλληνες, τα παιδιά μας, να μην έχουν σαν παράδειγμα ζωής, έναν «άγιο» σαν τον Λερούνη, ή εθελοντές ζωής, σαν τους καλούς του φίλους; Γιατί το έργο αυτών των ανθρώπων να μην τιμάται όταν πρέπει στα Πανεπιστήμια και τις Ακαδημίες, και τα Πνευματικά Ιδρύματα αυτού του τόπου; Δεν φταίνε οι πολιτικοί για όλα! Φταίμε και εμείς, που με την απάθειά μας απαξιώνουμε συχνά ό,τι σωστό. Όχι όλοι βέβαια, αλλά οι περισσότεροι.

Οκτώ μήνες ήταν χαμένος ο Ατανάσι των Καλάς στον Ινδοκαύκασο. Κάπου στο Νουριστάν του Αφγανιστάν, λέγανε. Κοντά στους Καλάς που τόσο είχε βοηθήσει και στο Τσιτράλ, ένα σουλτανάτο, ανεξάρτητο, με την γλώσσα του και το στρατό του και την ιστορία του, για 400 σχεδόν χρόνια, πριν οι Ινδίες και το Πακιστάν γίνουν επίσημα κράτη. Ευτυχώς που η τύχη βοήθησε και οι προσπάθειες των διπλωματών μας και της κυβέρνησής μας ευοδώθηκαν έστω και αργά. Να λάμψει επί τέλους ο Ελληνισμός που αξίζει. Δεν είναι μόνο χρέη και ελλείμματα η Ελλάδα. Έχει άπειρους ανθρώπους αξίας. Ήρωες πραγματικούς που περιμένουν –κακώς- να τους αναδείξει η πολιτεία, ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, αυτοί να αναδεικνύουν την πολιτεία.

Χιλιάδες χρόνια Ιστορίας είναι αρκετά για να πεισθούμε όλοι ότι οι Έλληνες έχουν δύναμη, όταν βρεθούν σε κρίση -καλή ώρα. Δεν πολεμούν μόνο για την ελευθερία τους, αλλά στέκουν αδέλφια στον ανήμπορο, τον ξένο, τον φτωχό. Ή έτσι τουλάχιστον κάνανε παλιά και συνεχίζουν -όπως φαίνεται- και τώρα, όπως η περίπτωση Λερούνη επιβεβαιώνει. Με λεφτά ή χωρίς λεφτά, αυτός ο Μεσογειακός μας τόπος βγάζει ήρωες. Αρκεί να τους κοιτάξουμε κατάματα, να τους αναγνωρίσουμε, να τους μοιάσουμε, να τους τιμάμε. Καλώς γύρισες Θανάση. Σε είχαμε ανάγκη. Γιατί αξίζουμε περισσότερο, από ό,τι μας έχουνε κάνει να πιστεύουμε ότι αξίζουμε!  Και πριν τελειώσω: Κάτι για την ιστορία. Μετά την απαγωγή του Λερούνη από μασκοφορεμένους Παστούν τον Σεπτέμβριο του 2009, τα ίχνη του χάθηκαν. Ούτε το ΝΑΤΟ, ούτε η Αφγανική κυβέρνηση του Καρζάι, ούτε οι Πακιστανοί, ούτε οι Έλληνες διπλωματικοί, ήξεραν πού βρίσκεται. Ίσως κανένας δορυφόρος! Ευτυχώς, γιατί δεν έχω εμπιστοσύνη στα μη επανδρωμένα –χωρίς πιλότο- στρατιωτικά αεροπλανάκια που βομβαρδίζουν περιοδικά την περιοχή. Ούτε στους στρατούς που προσπαθούν να ελέγξουν τους Ταλιμπάν στο Σουάτ, το Τσιτράλ, το Αφγανιστάν. Η αναρχία πρυτανεύει εκεί και οι νόμοι κάθε φυλής βασιλεύουν. Γι΄ αυτό η τελική διάσωση του Θανάση Λερούνη έχει τόση αξία. Πίστις μου ότι σώθηκε γιατί ήταν Έλληνας. Δεν είναι τυχαία Μεγάλος, ο Αλέξανδρος ο Μακεδών.

Τέλος, τέλος, όταν τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο νυν πρωθυπουργός μας ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη, για τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, είχε ήδη ενημερωθεί για την υπόθεση Λερούνη. Οι Έλληνες εθελοντές, του είχαν μιλήσει προσωπικά. Είχε πάρει τα στοιχεία της υπόθεσης αυτής μαζί του στο κομπιούτερ του –lap top- για να τα μελετήσει. Είχαμε όλοι νοιώσει τότε χαρά και ικανοποίηση ελπίζοντας σε μια διεθνοποίηση του θέματος, μαζί με το γεγονός ότι η πρεσβεία μας στο Islamabad του Πακιστάν, ήταν ήδη σε γενική επιφυλακή. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από 8 μήνες ο δάσκαλος «άγιος» των Καλάς, γύρισε με το πρωθυπουργικό αεροπλάνο. Ένα μεγάλο μπράβο αξίζει στην κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου, του νεώτερου, για την επιτυχία της απελευθέρωσης του Θανάση. Έξω είναι σαφές, παρά πάμε καλά. Ο Θανάσης Λερούνης μόλις συνέλθει θα μας πει και θα μας γράψει τι πέρασε. Εμείς απλώς ήμασταν και θα είμαστε περήφανοι για το έργο του. Και μαζί μας θέλω να πιστεύω όλη η Ελλάδα. 

*Ο Βασίλης Τσεμάνης επισκέφθηκε τους Καλάς το 1998. Είναι Ορθοπεδικός Χειρουργός.

(σημ. energia.gr: Ο Θανάσης Λερούνης, καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης από το Λαγοβούνι Καλαβρύτων του Ν. Αχαΐας, είναι ιδρυτής και πρόεδρος της ΜΚΟ "Έλληνες Εθελοντές", της οποίας η δράση επικεντρώνεται στην αποστολή βοήθειας προς την κοινότητα των Καλάς του Πακιστάν, αλλά και την διάσωση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς).