Ό,τι δεν επέτρεπε ως τώρα το λεγόμενο πολιτικό κόστος, σε
συνδυασμό με τα συνδικαλιστικά αναχώματα, για την πλήρη απελευθέρωση της αγοράς
ενέργειας στη χώρα μας θα το κάνει το… «κακό» ΔΝΤ. Ο υπουργός Οικονομικών Γ.
Παπακωνσταντίνου ανακοινώνοντας τα μέτρα που επιβάλλονται με την εμπλοκή του
ΔΝΤ συμπεριέλαβε σαφώς και την απελευθέρωση της ενεργειακής αγοράς, με
παράλληλη ενίσχυση της πλήρους ανεξαρτησίας της ΡΑΕ. Το τι σημαίνει αυτό λίγο
ως πολύ μπορούμε να μαντεύσουμε.
Καταρχήν, απελευθέρωση στην εγχώρια αγορά ενέργειας σημαίνει
περιορισμό της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕΗ, ώστε να μπορούν να αναπτυχθούν όχι
μόνον νέες ιδιωτικές επενδύσεις, αλλά να λειτουργήσει ο ανταγωνισμός με υγιή
τρόπο και με τους υφιστάμενους παίκτες της αγοράς, που προσδοκούν στην απόδοση
των κεφαλαίων που τοποθέτησαν. Οι ξένοι μας «χτυπούν» κάθε τόσο το καμπανάκι,
αυτή τη φορά ήρθε δια στόματος
Roberto
Poti, της
Edison. Η αγορά σας,
είπε ο κ.
Poti μιλώντας στο συνέδριο του
Economist, είναι συγκεντρωτική πάνω από το μέσο
όρο της Ευρώπης κι αυτό συνεπάγεται κίνδυνο για τις επενδύσεις, ενώ αποθαρρύνει
και την προσέλκυση νέων.
Τι μας λένε εδώ και πολύ καιρό λοιπόν οι ξένοι, αλλά και η ίδια η
Κομισιόν; Ανοίξτε επιτέλους την αγορά ενέργειας. Τι κάναμε ως τώρα εμείς; Παρεμβάσεις
με το σταγονόμετρο, κι αυτές συνήθως ύστερα από επίσημες καταγγελίες, για να
μην θιγούν τα συμφέροντα της δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού, τόσο στην
παραγωγή όσο και στην εμπορία. Και όπου μας έπαιρνε κλείναμε τα μάτια στην
αποκλειστική διαμόρφωση των συνθηκών της αγοράς μόνον από την ίδια. Τι να
πρωτοθυμηθούμε; Τους λιγνίτες; Την ΟΤΣ; Την πίεση για το Ειδικό Ταμείο, μέσω
του οποίου θα μοιράζονται τα κόστη των επιδοτούμενων τιμολογίων και στους
ιδιώτες;
Η έλλειψη σαφών κανόνων στην αγορά βέβαια επιτρέπει να
εκμεταλλεύονται κατά περίπτωση τα δεδομένα και κάποιοι ιδιώτες παίκτες, που
προφανώς φαίνεται να επιδίδονται σε έναν «κλεφτοπόλεμο» με τη ΔΕΗ, προκειμένου
να αποκτήσουν μερίδια, φαινόμενο που εντοπίζεται κυρίως στην εμπορία του
ηλεκτρισμού.
Τώρα όμως τα ψέματα τελειώνουν. Η αγορά, ελέω ΔΝΤ, θα πρέπει να
απελευθερωθεί πλήρως σε θεσμικό επίπεδο, κάτι το οποίο φαίνεται ότι θα γίνει
και στα τιμολόγια του ηλεκτρισμού.
Σε αυτό το πλαίσιο δεν αποκλείεται να δούμε ακόμη και το ποσοστό
του δημοσίου να μειώνεται στη ΔΕΗ, κάτι το οποίο θεωρείται ταμπού για τους
άκαμπτους συνδικαλιστές της ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ. Να δούμε ακόμη και εκποίηση μονάδων της
δημόσιας Επιχείρησης, στο μοντέλο που ακολούθησε η Ιταλία. Και ήδη μία
τουλάχιστον ξένη εταιρία που δραστηριοποιείται στη χώρα μας, η
Edison, εκδήλωσε ενδιαφέρον για αγορά παλαιών μονάδων της ΔΕΗ.
Δεν αποκλείεται, επίσης, λόγω της γενικότερης οικονομικής κρίσης
και της δυσκολίας χρηματοδότησης των επενδυτικών πλάνων της ΔΕΗ, να συμμετέχουν
και ιδιώτες επενδυτές στις τεράστιες επενδύσεις που απαιτούνται για τη
μετατροπή των ενεργοβόλων λιγνιτικών μονάδων σε πιο αποδοτικά εργοστάσια που
δεν θα ρυπαίνουν το περιβάλλον.
Και φυσικά στο πλαίσιο του τρίτου πακέτου απελευθέρωσης της Ε.Ε. η
ΔΕΗ θα αναγκασθεί να «σπάσει» σε τρία κομμάτια. Η μητρική θα ελέγχει τις
ανταγωνιστικές δραστηριότητες, ήτοι, την παραγωγή και εμπορία, ενώ θα πρέπει να
δημιουργηθούν δύο ακόμη εταιρίες στις οποίες θα υπαχθούν τα δίκτυα μεταφοράς
και διανομής. Ερωτηματικό βέβαια παραμένει αν η χώρα μας θα επιλέξει το νομικό
ή ιδιοκτησιακό διαχωρισμό.
Από την άλλη πλευρά, οι ιδιώτες παραγωγοί, αλλά και οι ιδιώτες
προμηθευτές, φωνάζουν εδώ και πολύ καιρό για την απελευθέρωση των τιμολογίων
και τη διαμόρφωση των τιμών που θα συμβαδίζει με το κόστος παραγωγής. Ήδη, η ΡΑΕ
δουλεύει την εισήγηση της για τον εξορθολογισμό των τιμολογίων και προβλέπεται
να υποβάλει τη γνωμάτευση της στο ΥΠΕΚΑ μέσα στο τρέχοντα μήνα. Αν γίνουν
αποδεκτές οι εισηγήσεις της πολλά πράγματα αναμένεται να ανατραπούν στην
κατηγορία των επιδοτούμενων τιμολογίων. Και βέβαια, η ΡΑΕ ούτε κουβέντα δεν
σηκώνει για το θέμα του Ειδικού Ταμείου.
Προχωρά, εξάλλου, και το θέμα του ανοίγματος των λιγνιτών στους
ιδιώτες. Πολύ σύντομα το ΥΠΕΚΑ διαμηνύει ότι θα είναι σε θέση να ανακοινώσει
την ποσοτική περιγραφή του αντικειμένου για να προχωρήσει αμέσως μετά η
αξιολόγηση των προτάσεων που υποβλήθηκαν.
Οδηγούμαστε συνεπώς στη μεγάλη ανατροπή της ενεργειακής αγοράς.
Γιατί χρειαζόταν όμως το άλλοθι του ΔΝΤ για να γίνει κάτι τέτοιο;