Χωρίς Θεατές Κινδυνεύει να Μείνει ο Αγώνας Nabucco-South Stream

Καθόλου τυχαία δεν ήταν η επιλογή της 23^ης Απριλίου από την κοινοπραξία του αγωγού Nabucco για την ανακοίνωση διαγωνισμού για την προμήθεια κατασκευαστικών υλικών. Μια ημέρα μετά, υπογράφηκε στη Βιέννη η συμφωνία με την Αυστρία για συμμετοχή της στον αγωγό South Stream, παρουσία του Ρώσου πρωθυπουργού, Βλαντιμίρ Πούτιν. Όλα δείχνουν πως οι δύο πλευρές εντείνουν τις προσπάθειές τους, όχι μόνο στον πολιτικό στίβο, αλλά και σε επίπεδο εντυπώσεων.

Ο South Stream διατηρεί μέχρι τώρα τα ηνία στον αγώνα δρόμου, καθώς έχουν υπογραφεί συμφωνίες με τα επτά κράτη που συμμετέχουν, διαθέτει εξασφαλισμένες ποσότητες ρωσικού αερίου και η ημερομηνία-στόχος για την έναρξη της λειτουργίας του είναι τα τέλη του 2011, αντί για το 2014 στην περίπτωση του Nabucco.

Από την άλλη, ο Nabucco «ποντάρει» στην διαχρονική ανάγκη της Ευρώπης για διαφοροποίηση των πηγών της στο φυσικό αέριο και απεξάρτηση από τη Ρωσία. Τα προβλήματα όμως είναι αρκετά. Όπως τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Πούτιν: «Βρείτε μου έστω και ένα συμβόλαιο για τον Nabucco». Οι δύο χώρες-κλειδιά για τον αγωγό είναι το Αζερμπαϊτζάν και το Τουρκμενιστάν. Η ίδια η διοίκηση της κοινοπραξίας του Nabucco άλλωστε έχει δηλώσει πως χωρίς το αέριο το δικό τους, ο αγωγός είναι ουσιαστικά «νεκρός». Η Ρωσία πιέζει έντονα τις δύο αυτές κυβερνήσεις προς την αντίθετη κατεύθυνση, ενώ η περιοχή της Κασπίας παραμένει στο περιθώριο των διεθνών ΜΜΕ, δίχως να συνειδητοποιεί η κοινή γνώμη την τρομακτική της σημασία για την Ευρώπη και την Ασία.

Ίσως όμως τελικά και οι δύο κοινοπραξίες των ανταγωνιστικών αγωγών να δουν τα σχέδιά τους να ανατρέπονται από το σκηνικό που διαγράφεται διεθνώς στο φυσικό αέριο. Τα τελευταία χρόνια έχει κυριαρχήσει η υπερπροσφορά, η οποία αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τα μέσα της τρέχουσας δεκαετίας, ειδικά αν αναλογιστούμε τη σημασία της παραγωγής από μη συμβατικές πηγές, η οποία πολλαπλασίασε εν μια νυκτί τα διαθέσιμα αποθέματα των ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί θανάσιμο κίνδυνο για τη Gazprom, κάτι που έχει παραδεχθεί και η διοίκησή της. Άλλωστε, οι Ρώσοι αναγκάστηκαν να αναβάλουν επ’ αόριστον τα σχέδιά τους για εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αερίου που θα παραγόταν από τη χερσόνησο Γιαμάλ.

Στην Ευρώπη, η παραγωγή από μη συμβατικές πηγές βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των ερευνών, αλλά οι μεγάλοι ενεργειακοί όμιλοι ήδη έχουν αρχίσει να εξασφαλίζουν άδειες εκμετάλλευσης και τεχνογνωσία από τις αμερικανικές επιχειρήσεις προκειμένου να εκμεταλλευτούν τη νέα αυτή πηγή. Αν στα επόμενα 10-15 χρόνια αναπτυχθεί η παραγωγή αυτού του είδους και στην ευρωπαϊκή ήπειρο, θα έχει συνέπειες για τη βιωσιμότητα και των δύο ανταγωνιστικών αγωγών. Άλλωστε, τα ευρωπαϊκά κράτη έχουν κάθε συμφέρον να επενδύσουν στην εγχώρια παραγωγή, παρά να εισάγουν αέριο από την Ρωσία, την Κεντρική Ασία και τη Βόρεια Αφρική. 

Τέλος, απειλή για τις δύο κοινοπραξίες αποτελεί και το LNG, το οποίο διεισδύει στην Ευρώπη με αιχμή του δόρατος το Κατάρ και τις σημαντικές επενδύσεις που υλοποίησε την τελευταία δεκαετία σε αυτόν τον τομέα. Όλο και περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη επενδύουν σε τερματικά LNG, θέλοντας έτσι να αποφύγουν τις επιπλοκές που παρουσιάζουν τα σχέδια για αγωγούς.