Είναι τραγικό μόνο το να σταθεί κανείς στο χείλος του
κοινωνικοοικονομικού γκρεμού της Ελλάδος και να κοιτάξει το δυσθεώρητο βάθος
της παρούσας κρίσης, ένα βάθος που δημιουργείται εδώ και χρόνια με γεωλογική
ακρίβεια από το ρήγμα της κοινωνικής και πολιτικής ασυδοσίας. Η αίσθηση του
δέους δεν είναι το μόνο συναίσθημα που τραγικοποιεί την κατάσταση αλλά επίσης η
αίσθηση ευθύνης που αναλογεί σε όλα τα μέλη που αποτελούν το καθένα ξεχωριστά
μέρος αυτού του κοινωνικού – πολιτικού συνόλου που ονομάζεται κράτος.
Το ρήμα βέβαια «αναλογεί» δεν επιλέχθηκε τυχαία καθώς η
έννοια της αναλογίας φέρνει στο φως και τις ευθύνες καθενός αλλά και τις
στρεβλώσεις στο όλον σύστημα. Η ευθύνη
που αναλογεί στο κάθε μέρος συνήθως διασαφινίζεται και τελικά εκτελείται με μια
πράξη η οποία αποφασίζεται κατά τη σύσταση μιας εταιρείας, ενός οργανισμού,
ενός κοινωνικού, οικονομικού, πολιτικού μορφώματος το οποίο σε κάθε περίπτωση
θέλει να έχει μία δομή και μια οργάνωση που θα το καταστήσει λειτουργικό. Έτσι
και το Κράτος. Λειτουργεί κατά κάποιον τρόπο ως μια εταιρεία την οποία αυτοί οι
οποίοι την συστήνουν έχουν και τις ανάλογες ευθύνες.
Και πρώτα απ όλα οι πολίτες αποφασίζουν αν θα είναι αυτή η
εταιρεία (το κράτος) ομόρρυθμη η ετερόρρυθμη. Αν δηλαδή θα ευθύνονται με
ολόκληρη την περιουσία τους (ευρύτερα νοούμενη περιουσία) για όλες τις
υποχρεώσεις της εταιρείας, με αλληλέγγυα ευθύνη τους ή στην αντίθετη περίπτωση
θα είναι ετερόρρυθμα μέλη με άλλα λόγια,
απλοί χρηματοδότες (φορολογία), που θα ευθύνονται μόνο μέχρι του ποσού της
εισφοράς τους (ή της θέσης τους μέσα στην κοινωνία).
Στην περίπτωση μιας άμεσης δημοκρατίας όπου οι πολίτες
αποφασίζουν χωρίς αντιπροσώπους τότε σίγουρα αυτοί αποτελούν και τα ομόρρυθμα μέλη
αυτού του μορφώματος ενώ στην αντίθετη περίπτωση όπου το κοινοβούλιο και η
κυβέρνηση αναλαμβάνει τη διαχείριση του κράτους - εταιρείας (αναλαμβάνει δηλαδή
τον δημόσιο δανεισμό απέναντι σε καλόπιστους τρίτους και ενεργεί ένα πλήθος
άλλων διαχειριστικών πράξεων) τότε οι αντιπρόσωποι του λαού (κοινοβούλιο)
αποτελούν τους ομόρρυθμους εταίρους αυτούς δηλαδή που ευθύνονται με το σύνολο
της περιουσίας τους ενώ οι πολίτες αποτελούν τους ετερόρρυθμους αυτούς δηλαδή
που ευθύνονται μόνο στο ποσοστό που τους αναλογεί.
Το τραγικό με το ελληνικό κράτος είναι ότι αυτοί οι οποίοι
ανέλαβαν εδώ και δεκαετίες την διαχείριση του κράτους με τα πλέον αρνητικά
αποτελέσματα (οι ομόρρυθμοι) δεν ανέλαβαν οποιαδήποτε ευθύνη ενώ όλη η ευθύνη
(το χρέος) μετακύλυσε στα χέρια των πολιτών (ετερόρρυθμοι) αντιστρέφοντας έτσι
τη σχέση κάνοντας τους διαχειριστές «ανεύθυνους» και τους απλούς χρηματοδότες «υπεύθυνους
καθ’ ολοκληρίαν».
Βέβαια για να είμαστε δίκαιοι πρέπει να επικαλεσθούμε την
παράγραφο του Νόμου περί ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων η οποία ρητά αναφέρει ότι
αν ο ετερόρρυθμος προβεί σε διαχειριστική πράξη που υπερβαίνει τρόπον τινά τις αρμοδιότητες
του τότε παύει να είναι ετερόρρυθμος (δηλαδή ανεύθυνος) και γίνεται και ο ίδιος
υπεύθυνος και άρα ομόρρυθμος. Δυστυχώς αυτό αποτελεί άλλη μια δυσάρεστη πτυχή
της ελληνικής πραγματικότητας καθώς και οι ίδιοι οι πολίτες με έμμεσο και άνομο
τρόπο (ρουσφέτια κτλ) ζήτησαν να έχουν σχέσεις εξάρτησης προς τους πολιτικούς
(διαχειριστές) μετατρέποντας τους έτσι και τους ίδιους τους πολίτες αυτομάτως
σε υπεύθυνους. Το ελληνικό κράτος αυτή τη στιγμή παραπαίει όχι επειδή κάποιοι
κερδοσκόποι κάνουν απλά το παιχνίδι τους αλλά επειδή οι ίδιοι οι έλληνες δεν
καταλάβαμε ούτε α-ναλογιστικαμε ποτέ τη θέση μας, τον ρόλο μας και την ευθύνη
που α-ναλογεί σε κάθε μία από τις πράξεις μας.