Η παράκαμψη των στενών του Βοσπόρου για τη μεταφορά πετρελαίου, αποτελεί
εδώ και μερικά χρόνια μία βασική στρατηγική επιδίωξη για τη Ρωσία και κατ’
επέκταση για την Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Η όλη υπόθεση ξεκίνησε μετά από
πρόταση – μελέτη που κατέθεσε στις αρχές της δεκαετίας του 1990 το τότε
αφεντικό της
Petrola, ιδιοκτησίας Γιάννη Λάτση, κ. Νίκος
Γρηγοριάδης και προέβλεπε την κατασκευή παρακαμπτηρίου αγωγού μέσω Ελλάδας και Βουλγαρίας. Το σχέδιο αυτό το υιοθέτησε ακολούθως και η Ρωσία, η οποία είδε ότι
εξυπηρετούσε τα συμφέροντά της, αφού θα μειωνόταν η εξάρτησή της από την
Τουρκία.
Μετά την ολοκλήρωση μίας σειράς μελετών και την υπογραφή αναρίθμητων
μνημονίων, τελικά το Μάρτιο του 2007 υπογράφεται στην Αθήνα με κάθε επισημότητα
εν χορδαίς και οργάνοις και με την παρουσία του ιδίου του Βλαδίμηρου Πούτιν,
τριμερής διακρατική συμφωνία για την κατασκευή του έργου, η οποία υποτίθεται
ότι έπρεπε να έχει ξεκινήσει από το 2008. Είναι χαρακτηριστικό ότι κατά την
τελετή της υπογραφής, ο Πούτιν εξασκώντας κριτική για τις μέχρι τότε
καθυστερήσεις στην κατάρτιση της συμφωνίας, η οποία εμελετάτο επί τριετία,
επεσήμανε ότι «στη Ρωσία κατασκευάζονται κάθε χρόνο μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα
αγωγών πετρελαίου και φυσικού αερίου. Άραγε πόσα χρόνια θα χρειαστούν για να
κατασκευαστούν τα 280 χλμ. του Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη;»
Πράγματι ο Πούτιν γνωρίζοντας από πρώτο χέρι τη Βαλκανική νοοτροπία
(συνώνυμη με την μικροπολιτική, συμφεροντολογική έως και στενόμυαλη προσέγγιση
των πραγμάτων) της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, είχε διαβλέψει ότι ο αγωγός δεν
θα αντιμετωπίζετο ως ένα αναπτυξιακό τεχνικό έργο, αλλά αργά ή γρήγορα θα
αποτελούσε αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης σε όλα τα επίπεδα. Όπερ και
εγένετο, αφού έχουν περάσει τρία ολόκληρα χρόνια από την υπογραφή της συμφωνίας
και δεν έχει ανοίξει ούτε ένα χαντάκι και δεν έχει τοποθετηθεί ούτε ένα
χιλιόμετρο αγωγού.
Τη διακρατική συμφωνία ακολούθησε η μακρόσυρτη διαδικασία ίδρυσης μικτής
Ρωσο – Ελληνο – Βουλγαρικής εταιρείας που θα αναλάμβανε την κατασκευή του έργου.
Μία εταιρεία που είναι στον αέρα μετά την άρνηση ή αδυναμία της Βουλγαρίας να
συμμετάσχει στο μετοχικό κεφάλαιο. Μετά ακολούθησε η αναθεώρηση και
επικαιροποίηση της μελέτης και η αντίστοιχη για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις,
με τα γνωστά αποτελέσματα. Από τον Νομάρχη Έβρου ως και τον Δήμαρχο της
Μπουργκάς, έχουν ξεσηκωθεί όλοι οι τοπικοί περιβαλλοντικοί σύλλογοι,
αντιδρώντας στην κατασκευή του έργου, αποβλέποντας όμως σε σημαντικά έσοδα και
οφέλη από τη λειτουργία του. Μία πραγματικά Βαλκανική προσέγγιση στην κατασκευή
αναπτυξιακών έργων!
Σα να μην έφθαναν οι ατέρμονες περιβαλλοντικές ευαισθησίες, τώρα
έχουμε και τον Βούλγαρο πρωθυπουργό και
πρώην πυγμάχο Μποίκο Μπόρισοφ, ο οποίος υπό τον μανδύα των «καταστροφικών» όπως
υποστηρίζει, περιβαλλοντικών επιπτώσεων, αντιτίθεται απόλυτα στην υλοποίηση του
έργου. Προσδοκώντας προφανώς σε κάποια απτά οικονομικά και πολιτικά οφέλη για
τον ίδιο και το κόμμα του, για να συναινέσει. Ταυτόχρονα χρησιμοποιεί το
veto
του για να
εξαργυρώσει την απλόχερη υποστήριξη του Αμερικανικού παράγοντα κατά την
πρόσφατη εκλογή του (καλοκαίρι 2009). Γιατί είναι βέβαιο ότι η Αμερικανική
κυβέρνηση δεν βλέπει με καλό μάτι την κατασκευή ενός αγωγού μεγάλης στρατηγικής
σημασία, ο οποίος θα διευκολύνει την πρόσβαση της Ρωσίας στα ζεστά νερά της
Μεσογείου, ενώ ταυτόχρονα ενδυναμώνει τη γεωπολιτική θέση της Ελλάδας έναντι
της Τουρκίας.
Η Ελληνική κυβέρνηση, παρά την αρνητική δυναμική που έχει εν τω μεταξύ αναπτυχθεί,
προσπαθεί απεγνωσμένα να κρατήσει το έργο στην επιφάνεια, ευελπιστώντας στην
άρση των όποιων εμποδίων και καλώντας τους Βούλγαρους σε συνομιλίες για
αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών θεμάτων, ενισχύοντας παράλληλα το έργο
νομοθετικά ανακηρύσσοντας το ως εθνικής προτεραιότητας. Όμως πριν από περίπου
μία εβδομάδα ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας Σ. Σμάτκο προανήγγειλε εμμέσως πλην
σαφώς την ακύρωση του έργου. «Εξετάζεται η συγχώνευση των δύο ανταγωνιστικών
αγωγών Σαμψούντα-Τσεϊχάν και Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, καθώς ο αγωγός
Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη ουσιαστικά έχει σταματήσει να εξελίσσεται ως πρόγραμμα
με υπαιτιότητα της Βουλγαρίας». Η δήλωση αυτή είχε γίνει κατά τη διάρκεια της
επίσκεψης του Ρώσου προέδρου Ντ. Μεντβέντεφ στην Τουρκία πριν δέκα μέρες όταν ο
κ. Σμάτκο είχε επιρρίψει τις ευθύνες στη Βουλγαρία.
Έτσι ο πολυθρύλητος αγωγός Μπουργάς – Αλεξανδρούπολη, που σωρεία Ελλήνων
πολιτικών είχαν ονειρευτεί ότι θα ανεδείκνυε την Ελλάδα ενεργειακό κόμβο της
περιοχής και όχι μόνο, οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στις Ελληνικές
καλένδες. Μερικοί παρομοιάζουν το έργο του αγωγού με το Γεφύρι της Άρτας. Μόνο
που το γεφύρι είχε αρχίσει να κατασκευάζεται και με τη θυσία της γυναίκας του
πρωτομάστορα κάποτε τελείωσε. Σε αντίθεση, ο δικός μας πετρελαιαγωγός δεν έχει
καν ξεκινήσει να κατασκευάζεται και τώρα, όπως όλα δείχνουν, γίνεται εξαιρετικά
αμφίβολο εάν μπορέσει τελικά να
ξεκολλήσει από την φάση της σχεδίασης και να προχωρήσει στην υλοποίηση.