Η πρόσφατη χρηματοπιστωτική κρίση στην Ευρωζώνη και
στο σχέδιο μαμούθ των 750 δισεκ. Ευρώ που τελικά υιοθετήθηκε για την αποφυγή
χρεωκοπίας, όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και των χωρών του Νότου, έφερε στο
προσκήνιο τα διαρθρωτικά προβλήματα των οικονομιών των χωρών του Ευρώ και
κυρίως τις τεράστιες ανισότητες σε βασικούς δείκτες, αλλά και στην
ανταγωνιστικότητα των διαφόρων οικονομιών. Προβλήματα τα οποία δεν μπορούν ν’
αντιμετωπισθούν χωρίς μία σταθερή και ενιαία οικονομική πολιτική που θα
ισχύει για όλες τις χώρες οι οποίες θα
πρέπει εφ’ εξής να παραιτηθούν από το προνόμιο μίας ανεξάρτητης εθνικής
οικονομικής πολιτικής και την κατάρτιση προϋπολογισμών που έτσι και αλλιώς δεν
μπορούν να εφαρμόσουν.
Με την καθιέρωση του ευρώ ως κοινού νομίσματος, δεν
ήσαν λίγοι αυτοί που υποστήριξαν ότι με την πρώτη νομισματική κρίση το ευρώ δεν
θα αντέξει, διότι πίσω από το κοινό νόμισμα δεν υπάρχει κοινή οικονομική
πολιτική. Σήμερα, οκτώ χρόνια μετά την κυκλοφορία του ευρώ ως συναλλακτικού
νομίσματος και ενώ το έχουν πλέον υιοθετήσει 16 κράτη, οι Κασσάνδρες τείνουν να
δικαιωθούν.
Αιτία της εξελίξεως αυτής είναι η ευρύτερη αρρυθμία
που επικρατεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ευρωζώνη. Ανάγεται δε στα ιστορικά
λάθη που διέπραξαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες, τόσο με την διεύρυνση τα Ευρωπαϊκής
Ενώσεως χωρίς να υπάρχει ομοιογένεια, όσο και με την δημιουργία κοινού
νομίσματος σε κράτη που δεν συνέκλιναν οικονομικά. Αυτά επενήργησαν καταλυτικά
στην πορεία της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και της Ευρωζώνης. Αντί να τις ενισχύσουν ως
ενώσεις, τις αποδυνάμωσαν.
Ένα ακόμη καθοριστικό όμως λάθος της εποχής εκείνης
ήταν η Συνταγματική Συνθήκη. Κανονικά, αυτή θα έπρεπε να έχει ψηφισθεί από τα
15 κράτη – μέλη πριν από τη διεύρυνση. Έτσι, κάθε νεοεισερχόμενο μέλος θα ήταν
υποχρεωμένο να αποδεχθεί τους συνταγματικούς κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως, οι
οποίοι θα έπρεπε να αφορούν και στην οικονομική πολιτική. Κάτι τέτοιο δεν έγινε
τότε, διότι οι γραφειοκράτες των Βρυξελλών, εξυπηρετώντας πρωτίστως τα δικά
τους συμφέροντα, προτίμησαν να προηγηθεί η διεύρυνση των 15 σε 25 (σήμερα έχουν
γίνει 27), ώστε να ψηφίσουν όλα τα κράτη την Συνταγματική Συνθήκη.
Με τον τρόπο αυτό, η Ευρώπη δεν κατόρθωσε να
αποκτήσει Καταστατικό Χάρτη. Η Συνταγματική Συνθήκη καταψηφίσθηκε μεν από δύο
παλαιά κράτη – μέλη (Γαλλία, Ολλανδία), αλλά ο κύριος λόγος της καταψηφίσεως
ήταν η ανησυχία για τυχόν νέα διεύρυνση (Τουρκία). Στη συνέχεια υιοθετήθηκε η
Συνθήκη της Λισσαβόνας, όχι άνευ περιπετειών και αυτή, αφού καθυστέρησε να την
επικυρώσει η Ιρλανδία. Το δε αποτέλεσμα είναι ότι σήμερα, εν έτει 2010, η Ευρωπαϊκή
Ένωση έχει κενό εξουσίας. Τύποις διαθέτει πρόεδρο, ο οποίος όμως δεν ασκεί
πραγματική εξουσία.
Ακόμη χειρότερη είναι η κατάσταση στην Ευρωζώνη. Σε
αυτήν η κοινή οικονομική πολιτική είναι επιτακτικώς αναγκαία για την επιβίωση
του νομίσματος. Όμως, η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) ιδρύθηκε το 1999
όχι από το σύνολο των τότε 15 κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά από 12
κράτη. Έμειναν έξω η Βρετανία, η Δανία και η Σουηδία, χωρίς πρόθεση εντάξεως
στο ευρώ. Πως λοιπόν να λειτουργήσει σωστά το κοινό νόμισμα, όταν το
απορρίπτουν 3 από τα μέλη της ΕΕ.
Αλλά και εντός της Ευρωζώνης, τα προβλήματα είναι
τεράστια. Άλλοι είναι οι ρυθμοί των οικονομιών της Γερμανίας και της Φιλανδίας,
άλλοι της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Ελλάδας. Και άλλοι οι νομισματικοί
στόχοι κάθε χώρας. Οι μεν Γερμανοί θέλουν ισχυρό ευρώ, αρνούμενοι να
συμβιβασθούν με την ιδέα της απεμπολήσεως του μάρκου. Όμως το ισχυρό ευρώ
«τσάκισε» τις οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου που έχασαν την ανταγωνιστικότητάς
τους και είδαν τα προϊόντα τους να εκτοπίζονται από τις διεθνείς και εγχώριες
αγορές. Άραγε τι είδους κοινό νόμισμα είναι αυτό, με τόσο αντικρουόμενα
συμφέροντα; Αυτά τα λάθη πληρώνει σήμερα η Ευρώπη.
Αν δεν αντιμετωπισθούν οι αρρυθμίες με την ανάληψη
γενναίων μεταρρυθμίσεων, και εκούσια υποχώρηση των μελών χωρών της ΕΕ από τους
διάφορους εθνικούς, και ξεπερασμένους από τα γεγονότα προσανατολισμούς των, και
δεν καθιερωθεί ενιαία οικονομική πολιτική, που θα συμπεριλαμβάνει και κοινό
φορολογικό καθεστώς και μία μόνο κύρια τράπεζα την
ECB, η πορεία του
Ευρώ είναι καταδικασμένη. Αργά ή γρήγορα θα εγκαταλειφθεί από ορισμένες χώρες,
κάτι που θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στην πλήρη διάλυση της Ευρωζώνης.