Η Ώρα της Αλήθειας για τα Τιμολόγια Ηλεκτρικού Ρεύματος

Προχθές η κυβέρνηση δια στόματος της Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) κας Τίνας Μπιρμπίλη, παρεδέχθη επίσημα και για πρώτη φορά την ανάγκη ουσιαστικής αύξησης των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος για την αντιμετώπιση των παρατηρουμένων, εδώ και μερικά χρόνια, στρεβλώσεων στην αγορά ηλεκτρισμού. Υπό την πίεση και της τρόικας του ΔΝΤ, η κυβέρνηση στρέφεται πλέον στην αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ, ένα ζήτημα αγκάθι για την ίδια η οποία καλείται τώρα να ισορροπήσει ανάμεσα στο πολιτικό κόστος και τον εξορθολογισμό της αγοράς ηλεκτρισμού. Έτσι μέσα στους επόμενους μήνες η ΔΕΗ αναμένεται να προχωρήσει σε αυξήσεις 15-40% για τα οικιακά τιμολόγια, 60% για τα αγροτικά και 8% για τα βιομηχανικά.

Από την άλλη, τα εμπορικά τιμολόγια αναμένεται να μειωθούν κατά 10% για κατανάλωση έως 2.000 KWh και 25% για κατανάλωση άνω των 4.000 KWh ανά τετράμηνο. Σκοπός από τις κινήσεις αυτές είναι η αντανάκλαση του πραγματικού κόστους του ηλεκτρισμού, κάτι που αποτελεί βασικό αίτημα των δανειστών μας, αλλά και των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας.

Με βάση το Μνημόνιο μεταξύ κυβέρνησης και ΕΕ και ΔΝΤ, το οποίο απαριθμεί τις δράσεις για την αναδιάρθρωση του κάθε τομέα της οικονομίας, τον Σεπτέμβριο πρόκειται να εκδοθεί προεδρικό διάταγμα για την απελευθέρωση της χονδρικής αγοράς ηλεκτρισμού καθώς και υπουργική απόφαση για τα τιμολόγια του ηλεκτρισμού.

Εξ’ άλλου, εντός του Ιουνίου αναμένεται ότι θα παραδώσει η ΡΑΕ στην υπουργό τη γνωμάτευσή της για το ακριβές ύψος των τιμολογίων. Η κα. Μπιρμπίλη, σύμφωνα με πληροφορίες, επιδιώκει να μεταθέσει την έναρξη ισχύος τους για την 1^η Ιανουαρίου του 2011, ώστε να έχει εγκριθεί ως τότε το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ) για τις ευπαθείς ομάδες.

Όμως ότι και εάν κάνει η νεαρά υπουργός, όσο και εάν καθυστερήσει τις όποιες αποφάσεις, όσα κοσμητικά και δευτερεύοντα μέτρα εάν λάβει σε μία προσπάθεια να απαλύνει τις όποιες εντυπώσεις, η ώρα της αλήθειας έφθασε. Και η αλήθεια δεν είναι άλλη από την ξεκάθαρη ομολογία της κυβέρνησης ότι τα σημερινά τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος (ιδίως τα οικιακά) όπως τα χρεώνει η ΔΕΗ, και η διάρθρωση τους, δεν αντανακλά το πραγματικό κόστος παραγωγής αλλά αντίθετα μέσω αυτών επιδοτεί όλα αυτά τα χρόνια τα εμπορικά και βιομηχανικά τιμολόγια. Και άρα η κυβέρνηση υπαναχωρεί άτακτα στις ρητές υποσχέσεις της περί μη αύξησης των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος.

Η κυβέρνηση καλείται σήμερα να καλύψει μέσα σε μερικούς μήνες το χάσμα των στρεβλώσεων στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος που επιμελώς αρνήθηκαν να δουν οι προκάτοχοί της, αγνοώντας τις οδηγίες της Κομισιόν προκειμένου να αποφύγουν το πολιτικό κόστος. Ο εξορθολογισμός των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος, που πραγματικά σημαίνει κατάργηση των αποκαλούμενων σταυροειδών επιδοτήσεων και αντανάκλαση του πραγματικού κόστους, αποτελεί μία από τις προϋποθέσεις που έθεσε η τρόικα για τη δανειοδότηση της Ελλάδας. Στο παράρτημα του Μνημονίου που εξειδικεύει τις διαρθρωτικές παρεμβάσεις ανά τομέα και ανά τρίμηνο προσαρμογής, για τον τομέα της ενέργειας αναλαμβάνεται η δέσμευση για «ολοκλήρωση των σχεδίων για την απελευθέρωση της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και έναρξη του εξορθρολογισμού των τιμολογίων για τους καταναλωτές». Πέραν όμως του Μνημονίου, η μετάβαση σε ρυθμιζόμενα τιμολόγια και η άρση των στρεβλώσεων στη χονδρική και λιανική αγορά ηλεκτρισμού αποτελούν και απαίτηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας με την οποία η Ελλάδα δεν έχει εναρμονιστεί. Για τον λόγο αυτό η Ε.Ε. έχει στείλει επανειλημμένα επιστολές και αναμένεται μέσα στις επόμενες ημέρες να προχωρήσει στην επόμενη φάση, αυτήν της έκδοσης αιτιολογημένης γνώμης που ανοίγει τη διαδικασία για παραπομπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Όμως η αύξηση των τιμολογίων ηλεκτρισμού δεν θα γίνει επειδή το ζητά η Ε.Ε. ή το ΔΝΤ αλλά επειδή το επιβάλλουν οι ανάγκες της ίδιας της αγοράς. Στην Κοινοτική νομοθεσία περί απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας πουθενά δεν αναφέρεται ότι οι κυβερνήσεις έχουν υποχρέωση ν’ αυξήσουν τα τιμολόγια. Αντίθετα περιγράφεται πολύ ξεκάθαρα και αναλυτικά ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς όπου μπορούν να συμμετέχουν με ίσα δικαιώματα πρόσβασης στο δίκτυο μεταφοράς όλες οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο και όχι μόνο οι πάλαι ποτέ μονοπωλιακοί Δημόσιοι οργανισμοί.

Στην περίπτωση της Ελλάδας ήτο ηλίου φαεινότερο εδώ και αρκετά χρόνια ότι με την είσοδο νέων και ακριβών καυσίμων στο σύστημα παραγωγής, όπως το φυσικό αέριο, τα εισαγόμενα στερεά καύσιμα, (που χρησιμοποιεί η ΔΕΗ για πρόσμιξη με το λιγνίτη) αλλά και αθρόες εισαγωγές από τρίτες χώρες, ότι η τιμές του ηλεκτρισμού δεν μπορούσαν εσαεί να κρατούνται στα σημερινά χαμηλά επίπεδα. Η δε απόφαση για την μαζική είσοδο των ΑΠΕ στην παραγωγή ηλεκτρισμού με τις υψηλές τιμές αγοράς από τον ΔΕΣΜΗΕ (δηλαδή τα Feed in Tariffs) δεν μπορούσαν να μην επηρεάσουν τα τιμολόγια πώλησης της ΔΕΗ, εκτός και εάν αποφάσιζε η κυβέρνηση να υπερχρεώσει τον ΔΕΣΜΗΕ κάνοντας τον προβληματική επιχείρηση, και επιλέγοντας να επιδοτήσει άμεσα (με τι χρήματα άραγε;) τις ΑΠΕ. Και είναι απόλυτα βέβαιο ότι εάν δεν υπήρχε η αυστηρή (και σωτήρια στην προκείμενη περίπτωση) επιτήρηση της Τρόικας ότι κάτι τέτοιο θα είχε συμβεί λόγω της επιπολαιότητας που ως γνωστό διακρίνει τους πολιτικούς μας.

Η κυβερνητική απόφαση για αύξηση και εξορθρολογισμό των τιμολογίων του ηλεκτρικού ρεύματος έρχεται να μας θυμίσει ότι η ενέργεια σε όλες τις εκφάνσεις (δηλαδή πετρέλαιο, φυσικό αέριο, στερεά καύσιμα, ΑΠΕ) είναι ένα πολύτιμο και ακριβό, σε σχέση με άλλα προϊόντα, αγαθό. Και όσο ποιο γρήγορα γίνει αυτό αντιληπτό από τους διοικούντες αλλά και από τους καταναλωτές, τόσο ποιο εύκολη θα είναι η μετάβαση της κοινωνίας μας στην εποχή του ενεργειακού ρεαλισμού.