Ομιλία του Alexei B. Miller, Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρείας OAO Gazprom στο συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στο
πλαίσιο της 13ης Ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του Ευρωπαϊκού
Επιχειρηματικού Συμβουλίου (Κάννες, Γαλλία, 10-11 Ιουνίου 2010) με τίτλο
«Φυσικό
αέριο: η Ενέργεια του 21ου αιώνα»:
"Κυρίες και κύριοι,
Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι
σήμερα ενώπιών σας σε αυτόν τον
εξαιρετικό χώρο. Θα ήθελα επίσης, να ευχαριστήσω το Ευρωπαϊκό Επιχειρηματικό
Συνέδριο που μου έδωσε την ευκαιρία να μιλήσω μπροστά σε ένα τόσο διακεκριμένο
κοινό. Το γεγονός, εξάλλου ότι αυτοί που είναι παρόντες σήμερα προτίμησαν τη
συζήτηση πάνω στο μέλλον του φυσικού αερίου από τον δελεαστικό συνδυασμό που
προσφέρουν η croisette, τα κρουασάν και η σαμπάνια,
αποδεικνύει για μια ακόμη φορά τη σημασία αυτού του ζητήματος με αυτό το
ζήτημα.
Υπάρχουν πολλοί μύθοι και
θεωρίες σχετικά με την αγορά αερίου, τους οποίους πρέπει να εξετάσουμε.
Ο ρόλος του
αερίου από σχιστολιθικό άργιλο
Πιθανότατα, το πιο
πολυσυζητημένο θέμα για τους ειδικούς και τα επιχειρηματικά μέσα επικοινωνίας
ήταν αυτό του αερίου προερχόμενου από σχιστολιθικό άργιλο. Μπορούμε να μιλάμε
για μία «επανάσταση του σχιστολιθικού αργίλου» που θα ταράξει τη βιομηχανία του
αερίου; Ή είναι απλώς κάποιο είδος «πυρετού» που κάποιος θα πρέπει να το
περάσει;
Πρωτίστως, θα πρέπει να
υπενθυμίσουμε πως η παραγωγή αερίου από σχιστολιθικό άργιλο, ή γενικότερα, η
παραγωγή μη συμβατικού αερίου, δεν αποτελεί νέο για τη βιομηχανία αερίου. Η
παραγωγή αερίου από «συμπυκνωμένες πηγές» είναι σε εξέλιξη εδώ και δεκαετίες
και σε μεγάλες ποσότητες, οπότε αποτελεί νέα εξέλιξη μόνο για το ευρύ κοινό .
Ο ρόλος των έργων που
σχετίζονται με την παραγωγή αερίου από
σχιστολιθικό άργιλο εξαρτάται στενά από τις τεχνολογικές και οικονομικές
ιδιαιτερότητές του. Αναφέρομαι στη χαμηλή παραγωγή και τη μεγάλη εξάντληση των
πηγών που παρατηρείται μετά τα πρώτα χρόνια της παραγωγής, τον μεγάλο αριθμό
εξορύξεων που απαιτείται, τη συνεχή ανάγκη μετακίνησης σε νέες περιοχές ανάπτυξης,
τις υψηλές επενδύσεις, κτλ. Συμπερασματικά, το αέριο από σχιστολιθικό άργιλο
μπορεί να λειτουργήσει σαν μία τοπική ενεργειακή πηγή, αντισταθμίζοντας τη
μείωση των παραγωγής (ή την απουσία) του παραδοσιακού αερίου στις τοπικές
αγορές.
Σε αυτό το πλαίσιο, ακόμα και ο
πρωταγωνιστής στην εξαγωγή αερίου από σχιστολιθικό άργιλο, οι ΗΠΑ, χρησιμοποιεί
αυτήν την ενεργειακή πηγή για να αντισταθμίσει τη μείωση των παραδοσιακών
αποθεμάτων. Είναι προφανές ότι και σε άλλες αγορές, το αέριο από σχιστολιθικό
άργιλο θα παίξει συμπληρωματικό ρόλο στην προσπάθεια εξισορρόπησης των τοπικών
πηγών αερίου. Για αυτό ο ρόλος του συγκεκριμένου αερίου είναι σημαντικός και
χρήσιμος. Άλλωστε, παρόμοιες δυνατότητες
εξισορρόπησης των αγορών αερίου ήταν πάντα καλοδεχούμενες. Αν σου αρέσει το foiegras, δε σημαίνει
ότι οι αγαπημένες σου μπριζόλες θεωρούνται περιττές.
Το συμβατικό φυσικό αέριο
παίζει έναν κρίσιμο ρόλο στην αγορά. Η αποδεδειγμένα αποδοτική τεχνολογία
παραγωγής, οι αξιόπιστες μέθοδοι εντοπισμού εκμεταλλεύσιμων πηγών, η
λειτουργική διαχείριση των πεδίων αυτών, καθώς και η σταθερή διατήρηση των
επιπέδων παραγωγής για δεκαετίες, αποτελούν παράγοντες που καθιστούν το
παραδοσιακό φυσικό αέριο μία μοναδική ενεργειακή πηγή που μπορεί να προσφέρει
ενεργειακή ασφάλεια σε διεθνές επίπεδο!
Η αυξημένη προσοχή που δόθηκε
τα τελευταία χρόνια στο αέριο από σχιστολιθικό άργιλο, οφείλεται σε τρεις
παράγοντες: πρώτον, η αύξηση του μεριδίου του σχοστολιθικού αργίλου στις ΗΠΑ
-εξαιτίας κυρίως των συσσωρευμένων επενδύσεων που πραγματοποιήθηκαν στον τομέα-
και η μείωση παραγωγής «συμβατικού» αερίου, δεύτερον, η παραχώρηση μεγάλων εγκαταστάσεων για την εξαγωγή και
υγροποίηση αερίου ανά τον κόσμο, σύμφωνα με τα σχέδια που είχαν υιοθετηθεί
προηγουμένως, και τρίτον, η ταυτόχρονη μείωση της ζήτησης αερίου, εξαιτίας της
παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Είναι προφανές ότι ο συνδυασμός
αυτών των παραγόντων είναι συγκυριακός. Κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, οι
παραγόμενες ποσότητες αερίου στις ΗΠΑ έμειναν αμετάβλητες, αλλά οι εισαγωγές LNGαυξήθηκαν κατά
60%. Η παραχώρηση εγκαταστάσεων για την υγροποίηση αερίου παγκοσμίως ανήλθε σε
11.4 εκατ. τόνους το 2008, σε 15.6 εκατ. τόνους το 2009, ενώ κατά το τρέχον
έτος, μόλις 1.4 εκατ. τόνοι LNG θα
διοχετευθούν στο δίκτυο Παράλληλα, η
ζήτηση αερίου παγκοσμίως αυξάνεται. Συμπερασματικά, οι συνθήκες, υπό τις οποίες
το αέριο από σχιστολιθικό άργιλο θα σημείωνε ρεκόρ, έως το τέλος του έτους, έχουν
εκλείψει.
Επιτρέψτε μου να επαναλάβω ότι
το αέριο από σχιστολιθικό άργιλο θα παίξει έναν πολύ σημαντικό και χρήσιμο ρόλο
εξισορρόπησης των αγορών φυσικού αερίου σε τοπικό επίπεδο, αλλά δεν υπάρχει λόγος
να το αντιμετωπίζουμε ως κύρια και πρωταρχική πηγή .
Η
ανταγωνιστικότητα των αγωγών φυσικού αερίου
Ο επόμενος μύθος που πρέπει να
εξεταστεί είναι ο ισχυρισμός ότι ο ανταγωνισμός του υγροποιημένου φυσικού
αερίου μπορεί να εξωθήσει τους αγωγούς φυσικού αερίου από την ευρωπαϊκή αγορά.
Πρώτα απ’ όλα, η χρήση του LNG στην Ευρώπη γίνεται
σε τοπικό επίπεδο, δεδομένου ότι καταναλώνεται κυρίως σε παράκτιες περιοχές που
βρίσκονται κοντά σε σταθμούς επαναεροποίησής του. Το κύριο μέρος της παροχής
προς τους τελικούς καταναλωτές προσφέρεται μέσω αγωγών. Το ευρωπαϊκό σύστημα
μεταφοράς σχεδιάστηκε για να φέρει φυσικό αέριο στους πελάτες στις συμφωνημένες
ποσότητες και χρόνο. Με άλλα λόγια, αρκετά συχνά είναι τεχνικά αδύνατο να
παραδοθεί επαναεριοποιημένο LNG από τους σταθμούς στους
καταναλωτές, για παράδειγμα, στην Κεντρική Ευρώπη. Αν μια μέρα, αποφασιζόταν να
δημιουργηθεί ένα νέο δίκτυο μεταφοράς αερίου, ώστε το LNG να φτάνει στα
πιο απομακρυσμένα σημεία της Ευρώπης, το κόστος θα ήταν τόσο υψηλό που θα
αναιρούσε όλα τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα αυτής της ενεργειακής πηγής. Το
φυσικό αέριο μέσω αγωγών , αντιθέτως, φτάνει στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες: μπορεί
να εκμεταλλευτεί τις ήδη υπάρχουσες υποδομές διανομής και είναι πιο πιθανό να
παραμείνει μία σταθερή πηγή.
Στα προηγούμενα χρόνια, πολλές
δημοσιεύσεις και ειδικοί υποστήριζαν ότι οι χαμηλές τιμές στην ευρωπαϊκή αγορά καθιστούσαν
το αέριο της Gazpromμη ανταγωνιστικό και επιπλέον πως τα μακροχρόνια συμβόλαια με
τιμολογιακούς συντελεστές συνδεδεμένους με τη διακύμανση των τιμών του
πετρελαίου είχαν καταστεί απαρχαιωμένα. Ας εξετάσουμε αυτήν την άποψη.
Η Gazprom έχει παρουσία
σε αγορές που πωλούν τοπικό αέριο και
πραγματικά κατανοούμε το λόγο που οι καταναλωτές στρέφονται σε αυτό. Το μυστικό
έγκειται στις χαμηλές τιμές. Παρ’ όλα αυτά, μακροπρόθεσμα, κανείς δεν μπορεί να
εγγυηθεί χαμηλότερες τιμές. Οι τιμές στις spot αγορές εμφανίζουν
μεγαλύτερη διακύμανση εξαιτίας της
περιορισμένης ρευστότητας και του βάθους των ευρωπαϊκών αγορών. Αξίζει να σημειώσουμε ότι πριν από
δύο χρόνια, όταν οι spotτιμές ήταν υψηλότερες από αυτήν
του φυσικού αερίου των αγωγών, δεν έλαβα ούτε ένα τηλεφώνημα από τους πελάτες
μας, ζητώντας την προσαρμογή της μακροπρόθεσμης τιμολογιακής φόρμουλας προς τα
πάνω. Σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις συμφωνήσαμε να λάβουμε υπόψη μας τον
παράγοντα spotαγορά . Θα ήθελα όμως, να σημειώσετε
το εξής: όταν σε μερικά χρόνια , η αγορά επανέλθει, μη ζητήσετε να επαναφέρουμε
τις προηγούμενες τιμολογιακές μας πρακτικές.
Η spot αγορά
λειτουργεί σαν ένας συμπληρωματικός μηχανισμός, προσφέροντας ευκαιρίες για άμεσες
επιπρόσθετες ποσότητες αερίου ή για
πλεονασματικές αγορές αερίου, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να υποκαταστήσει
τα μακροχρόνια συμβόλαια. Εξισώνοντας τις τιμές που ισχύουν για τους αγωγούς με
τις τιμές των spotαγορών θα οδηγηθούμε σε έναν φαύλο
κύκλο. Κατά το παρελθόν, οι τιμές που ισχύουν στη spotαγορά συχνά
υπερέβαιναν τις τιμές που ίσχυαν στους αγωγούς φυσικού αερίου, ιδιαίτερα κατά
τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, όπου υπήρχε αυξημένη ζήτηση. Οι διακυμάνσεις
άλλωστε, αφορούν και τις δύο περιπτώσεις. Μέχρι το 2012 αναμένουμε πως η ψαλίδα
ανάμεσα στις τιμές του προερχόμενου από αγωγούς αερίου και στις τιμές από την
επιτόπια αγορά θα κλείσει.
Η τρέχουσα κατάσταση που
επικρατεί στις επιτόπιες αγορές δεν
αποτελεί λόγο για να απορρίψουμε ένα αξιόπιστο και αποδοτικό σύστημα που
παρέχει και θα εξακολουθήσει να παρέχει ασφάλεια στους προμηθευτές και στους
καταναλωτές.
Το σύστημα διαπραγμάτευσης της
τιμής του φυσικού αερίου στην Ευρώπη δεν
ανακαλύφθηκε από εμάς, αλλά από τους Ευρωπαίους επιχειρηματίες εδώ και αρκετές
δεκαετίες και βασίζεται σε ορισμένες βασικές αρχές: στις τιμές πετρελαίου,
καθώς και στο σύστημα «πάρε ή πλήρωσε» κατ’ αντιστοιχία στο «φόρτωσε ή πλήρωσε».
Αυτές οι αρχές προστατεύουν τα συμφέροντα αυτών που επενδύουν σε ακριβά
μακροχρόνια έργα, εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο, ασφαλή παραγωγή, μεταφορά
και διανομή του αερίου. Επιτρέψτε μου όμως να τονίσω ότι αυτές οι αρχές
προστατεύουν και τους καταναλωτές αερίου εξίσου. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι
επιχειρηματίες-έμποροι, οι διακομιστές και οι Ευρωπαίοι τελικοί καταναλωτές
επωφελούνται από αυτές τις αρχές, εφόσον όλοι τους χρειάζονται σταθερότητα και
αξιοπιστία.
Η ευρωπαϊκή
ζήτηση για εισαγωγές αερίου
Το εν λόγω ζήτημα είναι μεγάλης
σημασίας, αφού η Ευρώπη θα χρειαστεί στο μέλλον να αυξήσει τις εισαγωγές
αερίου. Η τρέχουσα οικονομική και χρηματοοικονομική κρίση επηρεάζει αρνητικά
την κατανάλωση αερίου. Στα τέλη του 2009 και κατά τη διάρκεια των πρώτων
τεσσάρων μηνών του 2010, ωστόσο, σημειώθηκε μία δυναμική αύξηση της ζήτησης
αερίου στις χώρες της ΕΕ, αλλά τον Μάιο αυτή η θετική τάση αντιστράφηκε. Όπως
βλέπουμε, αυτή η οικονομική δίνη που παρατηρείται στην ευρωζώνη άρχισε να
επηρεάζει τις ενεργειακές αγορές.
Παρ’ όλα αυτά, είμαστε βέβαιοι
ότι μακροπρόθεσμα, η ζήτηση του αερίου στην Ευρώπη θα αυξηθεί σημαντικά, ενώ η
εγχώρια παραγωγή θα μειωθεί ριζικά. Ανεξάρτητοι φορείς εκτιμούν ότι η Ευρώπη θα
αναγκαστεί να εισάγει έως και 415 δις. κ.μ φυσικού αερίου μέχρι το 2020, και έως 500 δις. κ.μ μέχρι το
2030.
Ο ρόλος του
φυσικού αερίου στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα
Ας αναλύσουμε ακόμα μία παράμετρο:
«Το μέλλον ανήκει στις ΑΠΕ ». Αυτό θα μπορούσε να ήταν αληθινό! Όμως, πότε θα
έρθει αυτό το μέλλον; Τη δεκαετία του 1960, μετά την πρώτη αποστολή στο
διάστημα, υπήρχε μία εκτίμηση ότι διαπλανητικά σκάφη θα διέσχιζαν το σύμπαν,
ότι θα ξεκινούσε η ραγδαία ανάπτυξη του κοντινού στη Γη διαστήματος και ότι το
ταξίδι στη Σελήνη θα γινόταν με την ίδια ευκολία, όσο μία διαδρομή με τραμ.
Όμως, πέρασαν ήδη 50 χρόνια και καμία εξέλιξη δεν σημειώθηκε, αφού συνεχίζουμε
να εξερευνούμε το διάστημα, να μη «συχνάζουμε» στη Σελήνη και να χρησιμοποιούμε
τα τραμ.
Ίσως να μην είναι κακό που οι
ευρωπαϊκές αρχές προτίθενται να επενδύσουν μεγάλα ποσά από τα λεφτά των
φορολογούμενων στην ευρεία χρήση των ΑΠΕ. Παρ’ όλα αυτά, δεν πρέπει να ξεχνάμε
ότι μόνο το φυσικό αέριο διαθέτει όλα τα προαπαιτούμενα για να παίξει έναν
πρωταρχικό ρόλο στην ενεργειακή δομή του τρέχοντος αιώνα . Επιπλέον, το αέριο θα
είναι στην πρώτη γραμμή των προσπαθειών για παροχή προσιτής, αξιόπιστης και
ανταγωνιστικής ενέργεια στον ολοένα και αυξανόμενο πληθυσμό του κόσμου.
Η συγκεκριμένη ενεργειακή πηγή
αποτελεί το πιο φιλικό προς το περιβάλλον ορυκτό καύσιμο, ενώ το ίδιο το ορυκτό
και η τεχνολογία που απαιτείται για την αξιοποίησή του είναι πολύ προσιτά. Επιτρέψτε μου να σας δώσω
δύο παραδείγματα. η αύξηση της συμμετοχής του φυσικού αερίου μόλις κατά 1% στο
ενεργειακό μείγμα της Ε.Ε. σημαίνει αυτομάτως 3% μείωση των εκπομπών διοξειδίου
του άνθρακα. Επιπλέον, αντικαθιστώντας κάθε δύο εργοστάσια άνθρακα με σύγχρονες μονάδες
αερίου, η Ευρώπη θα κατόρθωνε να επιτύχει σχεδόν κατά το ήμισυ τους στόχους μείωσης
των εκπομπών που έχει θέσει για το 2020.
Σε κάποιο σημείο, οι ΑΠΕ θα
μετατραπούν σε ένα από τα πιο κρίσιμα συστατικά της ενεργειακής δομής, αλλά στα
άμεσο μέλλον, αυτό το στοιχείο θα πρέπει να εξισορροπηθεί με επαρκή προσφορά από παραδοσιακές εγκαταστάσεις
και αποδεδειγμένα αποδοτικές τεχνολογίες. Ο διεθνής χαρακτήρας των σταθμών παραγωγής αερίου καθιστά το φυσικό
αέριο την καλύτερη επιλογή.
Η Gazprom καλωσορίζει
την ανάπτυξη νέων ενεργειακών τεχνολογιών, αλλά ζητάμε μία σαφή προσέγγιση,
ώστε να μην αποπροσανατολιστούμε από μύθους και λανθασμένες αντιλήψεις. Δεν
ξεχνάμε πόσο κρύος ήταν ο περσινός χειμώνας. Προσπάθησε άραγε, κανείς να
μαντέψει πόσο θα έπεφταν οι θερμοκρασίες στα σπίτια των Ευρωπαίων πολιτών, αν
αυτοί βασίζονταν μόνο στον άνεμο και τον ήλιο; Γνωρίζετε την «αδυναμία» των
βρετανικών μέσων στην εταιρεία μας, την Gazprom, αλλά αυτόν
τον χειμώνα, δεν είχαν άλλη επιλογή από το να παραδεχτούν ότι το Ρωσικό αέριο
έσωσε την Αγγλία από το μεγάλο ψύχος. Κατά τη διάρκεια της υψηλής ζήτησης, όταν
η χειμερινή ενεργειακή κατανάλωση σημειώνει επίπεδα ρεκόρ, δεν υπάρχουν
αξιόπιστα υποκατάστατα του φυσικού αερίου.
Γνωρίζουμε καλά ότι κάποιες
ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σκέφτονται να εισάγουν υποχρεωτικά επίπεδα συμμετοχής
των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Επιτρέψτε μου να μην αναρωτηθώ τι ακριβώς
βρίσκεται πίσω από αυτό το «δώρο» προς τους καταναλωτές και να αναφερθώ σε
ακόμα μία παράμετρο αυτού του ζητήματος.
Στη Ρωσία είμαστε εξοικειωμένοι με μία Σοβιετικού τύπου οικονομία και τα
αποτελέσματα είναι λίγο-πολύ γνωστά: στο πλαίσιο μίας υποχρεωτικής διανομής, τα
φυσικά κίνητρα για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας εξαλείφονται, με αποτέλεσμα
τόσο οι καταναλωτές, όσο και η νέα εναλλακτική ενέργεια να δέχονται τις
επιπτώσεις.
Έχουμε ήδη τονίσει τη χρήση του
φυσικού αερίου στη βιομηχανία του ηλεκτρισμού, βοηθώντας την Ευρώπη να επιτύχει
τον ευγενή στόχο της μείωσης των βλαβερών εκπομπών στην ατμόσφαιρα. Μία άλλη χρήση του φυσικού
αερίου μπορεί να συναντηθεί στον τομέα των μεταφορών. Η Ευρώπη έχει ένα
εκτεταμένο δίκτυο προμήθειας αερίου και χρειάζεται αντίστοιχα, μικρές
επενδύσεις για την κατασκευή ενός δικτύου διανομής αερίου για οχήματα κινούμενα
με φυσικό αέριο . Αυτό το γεγονός σίγουρα θα συμβάλλει στη μείωση των επιβλαβών
εκπομπών από τους εκατομμύρια εξατμίσεις. Στην Gazprom, πιστεύουμε ότι
το φυσικό αέριο μπορεί να συναγωνιστεί με τα πετρελαϊκά προϊόντα στην κυριότερη
αγορά τους, στον τομέα των μεταφορών .
Ο κόσμος στρέφεται ολοένα και
περισσότερο στα πιο αποδοτικά και φιλικά προς το περιβάλλον καύσιμα, και αυτές
οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν την πεποίθησή μας ότι το φυσικό αέριο θα αναλάβει
έναν ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο, εφόσον αποτελεί ένα πιο «πράσινο» καύσιμο,
συγκριτικά με το πετρέλαιο και τον άνθρακα.
Κυρίες και κύριοι,
Τρέφω μια ελπίδα ότι οι
απόγονοί μας θα συναντηθούν ξανά στο τέλος του αιώνα σε αυτόν τον καταπληκτικό
χώρο, αναφέροντας με μεγάλη ικανοποίηση ότι το φυσικό αέριο συνέβαλε στο να
καταστήσει τη Γη σε έναν πιο οικολογικά ασφαλή τόπο απ’ ό,τι ήταν.
Σας ευχαριστώ".