Μπορεί η Βουλγαρική κυβέρνηση να μην
έχει προχωρήσει ακόμη στην γραπτή καταγγελία της τριμελούς διακυβερνητικής
συμφωνίας για την κατασκευή και λειτουργία του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς –
Αλεξανδρούπολη (υπεγράφη στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2007) όμως αυτό πρέπει να
θεωρείται βέβαιο και έπεται ως η τελευταία πράξη του δράματος. Στο επίκεντρο
του οποίου ευρίσκεται η ευρύτερη αντιπαράθεση μεταξύ Σόφιας και Μόσχας η οποία
οξύνεται ημέρα με την ημέρα.
Δύο εβδομάδες μετά τις δηλώσεις του
πρωθυπουργού της Βουλγαρίας κ. Μπόϊκο Μπορίσοφ, όπου και ανήγγειλε την μονομερή
αποχώρηση της Βουλγαρίας από το έργο, η ρήξη με την Ρωσία έχει διευρυνθεί με το
αιφνίδιο πάγωμα των διαπραγματεύσεων για την συμμετοχή Ρωσικών εταιρειών ως
μετόχων και προμηθευτών εξοπλισμού στον υπό κατασκευή πυρηνικό σταθμό στο
Μπέλενε (ένα από τα μεγαλύτερα έργα σταθμού ηλεκτροπαραγωγής στην ΝΑ Ευρώπη).
Ακόμη έχουν υπάρξει διαρροές από υψηλόβαθμα κυβερνητικά στελέχη περί της
απόφασης της Βουλγαρίας για αποχώρηση από το άλλο μεγάλο ενεργειακό έργο της
περιοχής που προωθεί η Ρωσία, τον αγωγό φυσικού αερίου
South
Stream. Η δε Ρωσική
Gazprom που ηγείται του έργου έχει ήδη
ξεκινήσει συνομιλίες με την Ρουμανία και Τουρκία για την χάραξη εναλλακτικών διαδρομών
του αγωγού που θα διασφαλίζουν παράκαμψη της Βουλγαρίας.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ.
Μπορίσοφ οι λόγοι που επέβαλλαν την αποχώρηση της Βουλγαρίας από το
project του πετρελαιαγωγού έχουν να κάνουν
με την απρόβλεπτη περιβαλλοντική επιβάρυνση και το υψηλό κόστος του έργου το
οποίο δεν μπορεί να σηκώσει η Βουλγαρία. Θα έπρεπε όμως να πει κάποιος στον
παντογνώστη κ. Μπορίσοφ ότι η χάραξη του αγωγού, επί Βουλγαρικού εδάφους, δεν
διέρχεται μέσω περιοχών σπάνιας πανίδας η χλωρίδος και σε κάθε περίπτωση με την
ολοκλήρωση του έργου ο αγωγός θα είναι θαμμένος πέντε μέτρα κάτω από την
επιφάνεια του εδάφους και σε αρκετές περιοχές πολύ περισσότερο. Η δε περιοχή
του Μπουργκάς όπου και θα κατασκευασθεί το στόμιο του αγωγού (θα εισέρχεται
2χλμ. μέσα στη θάλασσα για ασφαλή εκφόρτωση) είναι ήδη βιομηχανικά και
περιβαλλοντικά βεβαρημένη και πουθενά δεν προβλέπονται βαθιές υποθαλάσσιες
γεωτρήσεις όπως αναληθώς και για λόγους εντυπωσιασμού ισχυρίστηκε ο κ. Μπορίσοφ.
Όμως και στο οικονομικό σκέλος του
έργου η συμμετοχή του Βουλγαρικού δημοσίου, που (αφορά το 24,5% της
κοινοπραξίας) είναι εξαιρετικά περιορισμένη αφού το μεγαλύτερο μέρος των
απαιτούμενων κεφαλαίων θα προέλθει από διεθνή δανεισμό με την εγγύηση των
Ρωσικών πετρελαϊκών εταιρειών που διαθέτουν την πλειοψηφία. Στην προκειμένη
περίπτωση το Βουλγαρικό δημόσιο όχι μόνο δεν θα συνεισφέρει κεφάλαιο αλλά
απεναντίας θα βγει κερδισμένο από τα έσοδα που θα έχει κατά την περίοδο
κατασκευής του έργου αλλά και από τα
transit
fees κατά την περίοδο λειτουργίας του.
Άρα και σε αυτό το θέμα, δηλ. την δήθεν οικονομική αδυναμία για συμμετοχή της
Βουλγαρίας στην κατασκευή του έργου, οι ισχυρισμοί του κ. Μπορίσοφ στερούνται
βάσης.
Βέβαια οι ουσιαστικοί λόγοι που έχουν
ωθήσει τον κ. Μπορίσοφ και την κυβέρνηση του να προχωρήσουν στην πρωτοφανή
ενέργεια αποχώρησης από διεθνείς και κοινοβουλευτικά εγκριθείσες συμφωνίες, δεν
έχουν σχέση με δήθεν «περιβαλλοντικά» ή οικονομικά ζητήματα, αλλά με την
επανατοποθέτηση της Βουλγαρίας στο ευρύτερο πολιτικό σκηνικό με την προώθηση
μιας καθαρά Ατλαντικής σχέσης. Η ρήξη με την Μόσχα που έχει σκηνοθετήσει ο κ.
Μπορίσοφ με υπόβαθρο τα ενεργειακά έργα επιχειρείται εν ονόματος της σύσφιξης
των σχέσεων με την Ουάσινγκτον και της καλλιέργειας μιας προνομιακής σχέσης. Αν
και ουδέποτε θα μάθουμε εάν η μονομερή αποχώρηση της Βουλγαρίας από τα «Ρωσικά»
ενεργειακά έργα της περιοχής υπαγορεύτηκε πράγματι από τις ΗΠΑ ή αποφασίστηκε αποκλειστικά
από την Βουλγαρική κυβέρνηση για λόγους διαπιστευτηρίων στην Ουάσινγκτον εν ονόματι της προνομιακής σχέσης, η ζημιά από
την ακύρωση και μετατόπιση των έργων είναι σημαντική για την Ελλάδα, και
ασφαλώς και για την Ρωσία.
Στην περίπτωση της χώρας μας ή μη
κατασκευή του Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη και η ακύρωση του Νότιου άξονα του
South
Stream θ’ αποδυναμώσει την γεωπολιτική της
θέση αφού με την υλοποίηση των δύο αυτών έργων η Ελλάδα θ’ αποκτούσε μεγαλύτερο
ειδικό βάρος στις ενεργειακές υποδομές της περιοχής. Μερικοί μάλιστα που
διαθέτουν φαντασία έφθασαν να ισχυριστούν ότι η χώρα μας θα μπορούσε ακόμη να
εξελιχθεί και σ’ έναν μοναδικό ενεργειακό κόμβο! Αγνοώντας προφανώς τον
προνομιακό ρόλο που έχει η Τουρκία σε αυτήν την περίπτωση. Όμως η ακύρωση των
έργων αναμφισβήτητα εκθέτουν την χώρα μας, υποβιβάζουν τον ρόλο της ως οιονεί
ενεργειακή πύλη της περιοχής και υποσκάπτουν μακροπρόθεσμα την ενεργειακή της
ασφάλεια. Για αυτό και η απάντηση της Αθήνας στους λεονταρισμούς του κ.
Μπορίσοφ πρέπει να είναι άμεση και ουσιαστική. Και αυτή δεν μπορεί να είναι
άλλη από την άρνηση της Ελλάδας να προχωρήσει περαιτέρω στην υλοποίηση του
interconnector φυσικού αερίου Κομοτηνή – Στάρα Ζαγόρα,
ο οποίος είναι στρατηγικής σημασίας για την ενεργειακή ασφάλεια της Βουλγαρίας.
Όπως επίσης η Αθήνα οφείλει να προειδοποιήσει την Σόφια ότι σε περίπτωση που η
Βουλγαρία αντιμετωπίσει εφέτος τον χειμώνα, ή και ενωρίτερα, πρόβλημα
προμήθειας αερίου (επειδή ενδέχεται να σταματήσει την τροφοδοσία η
Gazprom) ο Διαχειριστής του Συστήματος,
δηλαδή ο ΔΕΣΦΑ, δεν θα μπορέσει να συνδράμει στο Βουλγαρικό δίκτυο λόγω
αυξημένων αναγκών στην Ελλάδα. Η απόφαση από την Ελληνική κυβέρνηση για άμεση
διακοπή συνεργασίας με την Βουλγαρία στον τομέα του φυσικού αερίου δεν αναμένεται
να έχει άμεσο οικονομικό κόστος ή άλλες αρνητικές επιπτώσεις για την χώρα μας, όμως σηματοδοτεί από την
πλευρά μας μια αλλαγή πλεύσης και οπωσδήποτε μεταφέρει ένα ηχηρό μήνυμα στην
Σόφια που δεν μπορεί εύκολα να αγνοήσει.