Στην
πλέον κρίσιμη φάση εισέρχεται η πλήρης και πραγματική απελευθέρωση της αγοράς
ηλεκτρικής ενέργειας, κατά την οποία καλούνται, τόσο το αρμόδιο υπουργείο, όσο
και οι ρυθμιστικοί φορείς, να δώσουν τις εξετάσεις τους και να αποκαλύψουν τις
προθέσεις τους για το πού θέλουν «να πάει το καράβι». Τα ψέματα τελείωσαν προ
πολλού και τώρα θα αποδειχθεί αν πράγματι η πολιτεία, δια του αρμόδιου ΥΠΕΚΑ,
επιθυμεί να λειτουργήσει επί ίσοις όροις η αγορά ή επιδιώκει να διατηρηθεί ο
προστατευτισμός της δεσπόζουσας επιχείρησης, ήτοι, της ΔΕΗ. Τώρα θα αποδειχθεί
αν η ΡΑΕ θα αιτιολογήσει το ρόλο της ως ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή, με
ενισχυμένο λόγο, ή θα υποκύψει σε πιέσεις και άνωθεν εντολές.
Η
αφορμή έχει δοθεί. Οι νέες ρυθμίσεις για τη χονδρεμπορική αγορά που
κυοφορούνται εδώ και πολύ καιρό συνιστούν
crash
test για
όλους. Το έχουμε θίξει εγκαίρως το θέμα αυτό, μιλώντας για τη μεταβατικότητα
που χαρακτηρίζει τον κλάδο της ενέργειας και να που δικαιωνόμαστε από τα
αμείλικτα γεγονότα. Η ΔΕΗ, στην προσπάθεια της να διατηρηθεί σε χαμηλά επίπεδα
η Οριακή Τιμή του Συστήματος, ώστε να μπορεί να αυγατίζει πλασματικά κέρδη, στη
δημόσια διαβούλευση για τις νέες ρυθμίσεις, αλλά και δια της πλαγίας οδού,
βάζοντας πλάτες το βαρύ πυροβολικό της, τη ΓΕΝΟΠ/ΔΕΗ, υποστηρίζει τη διατήρηση
της ΟΤΣ σε τεχνητά χαμηλά επίπεδα με διάφορους τρόπους, όπως, μεταξύ άλλων, τον
μη υπολογισμό του κόστους του
CO2 στις προσφορές και τη
δυνατότητα ανεξέλεγκτης χρήσης των νερών.
Όμως, έτσι δεν μπορούμε να μιλάμε για
εξορθολογισμό της αγοράς και πολύ περισσότερο για πραγματική απελευθέρωση, όταν
μάλιστα έχουν επενδυθεί και ιδιωτικά κεφάλαια, τα οποία δεν μπορούν να
αγνοηθούν. Και δεν είναι μόνον αυτό. Δεν μπορούμε να μιλάμε για νέες επενδύσεις
στον κυριότερο, αυτή τη στιγμή, τομέα που μπορεί να δώσει επενδύσεις, την
ενέργεια, αν δεν έχουμε μάθει να αρθρώνουμε την άλφα βήτα. Για το όφελος των
καταναλωτών ούτε λόγος. Ποιος νοιάζεται γι αυτούς τώρα…
Σε
αυτό το ιδιότυπο μπρα ντε φερ που εξελίσσεται η ΡΑΕ βρίσκεται κυριολεκτικά στη
μέση. Έχει γίνει αποδέκτης αυστηρών επιστολών από ιδιώτες παραγωγούς και
παίκτες της αγοράς, που αντιδρούν σθεναρά για τις διαφαινόμενες μη αλλαγές και την ίδια στιγμή αισθάνεται
πολύ κοντά την ανάσα της ΔΕΗ, που πιέζει για τη διατήρηση των «κεκτημένων
χρόνων». Η Δημόσια Επιχείρηση στην αγωνία της «να μην πειραχθεί η ΟΤΣ» δεν
διστάζει να χρησιμοποιήσει ακόμη και αθέμιτους τρόπους, για τους οποίους δεν θα
μιλήσουμε προς ώρας. Αλλά αν χρειασθεί θα το κάνουμε.
Οι
ιδιώτες παραγωγοί φέρονται αποφασισμένοι να μην καταθέσουν τα όπλα. Εκτός από
τις επιστολές προς τη ΡΑΕ, ο ανεξάρτητος φορέας που τους στεγάζει, ο ΕΣΑΗ,
έστειλε μόλις προχθές επιστολή και προς την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, όπου δηλώνει με
σαφήνεια τις θέσεις του για το όλο θέμα, επισημαίνοντας τις διεθνείς και
ευρωπαϊκές δεσμεύσεις και υποχρεώσεις της χώρας και κρούοντας τον κίνδυνο για
την πλήρη απαξίωση επενδύσεων της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ που έγιναν την
τελευταία διετία στη χώρα μας. Ο ΕΣΑΗ ζητά ξεκάθαρα την παρέμβαση του ΥΠΕΚΑ για
να μην συντηρηθούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού υπέρ της δεσπόζουσας
επιχείρησης, τονίζοντας με έμφαση ότι η απόφαση που θα ληφθεί θα δώσει ξεκάθαρο
μήνυμα προς τις αγορές.
Δεν
γνωρίζουμε τι θα πράξει τελικά το ΥΠΕΚΑ, αν και τα μηνύματα που υπάρχουν προς
ώρας φέρουν το υπουργείο να επιδιώκει την ασφάλεια των επενδύσεων και την
προώθηση του υγιούς ανταγωνισμού. Μένει να «μεταφρασθεί» η θέση αυτή επί του
πρακτέου, σε μια περίοδο μάλιστα που τρέχουν πιεστικά οι προθεσμίες για την
υιοθέτηση των επιταγών του τρίτου ενεργειακού πακέτου.
Για
τη ΡΑΕ, όμως, είναι χρυσή ευκαιρία να αποδείξει προς κάθε κατεύθυνση ότι
λειτουργεί ανεξάρτητα και να γνωμοδοτήσει υπέρ της λειτουργίας της
χονδρεμπορικής αγοράς με διαφάνεια και ίσες ευκαιρίες για όλους τους
συμμετέχοντες. Και από όσο γνωρίζουμε η διοίκηση της έχει αυτήν την πρόθεση. Το
τι θα κάνει το ΥΠΕΚΑ είναι δικό του θέμα και εν πολλοίς θα κριθεί από τη στάση
που θα τηρήσει. Όμως, είναι καιρός πλέον οι θεσμοί να αρχίσουν να λειτουργούν
στη χώρα μας. Ιδού η Ρόδος λοιπόν!