Την περασμένη εβδομάδα εδόθη στην
δημοσιότητα η τριμηνιαία Έκθεση του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία το
μεγαλύτερο μέρος της οποίας είναι αφιερωμένο στο Μνημόνιο Οικονομικής και
Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής που υπέγραψε η κυβέρνηση με την Τρόικα τον
περασμένο Απρίλιο και αποτελεί ήδη νόμο της ελληνικής δημοκρατίας (Ν
3845/6.5.2010). Το Μνημόνιο, η επί το ακριβέστερο
συμφωνία, έχει δύο βασικούς στόχους:
(α) Να αντιμετωπίσει τον άμεσο, ορατό κίνδυνο
χρεοκοπίας και να επιτρέψει τη συνέχιση της χρηματοδότησης της ελληνικής
οικονομίας.
(β) Να θέσει σε εφαρμογή ένα μεσοπρόθεσμο
πρόγραμμα αλλαγών που θα θεραπεύσει τις αιτίες των δύο σοβαρότερων σημερινών
προβλημάτων, δηλαδή το δημοσιονομικό και το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, και θα
επιτρέψει την ανασυγκρότηση της ελληνικής οικονομίας.
Αποτελεί σφάλμα η αποσπασματική
ανάγνωση του Μνημονίου τόσο από ένα μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης, όσο και από
μέρος της πολιτικής ηγεσίας, ως μια έκτακτη παρέμβαση, ως αναγκαίο κακό που δεν
μπορέσαμε να αποφύγουμε απέναντι σε έναν «σκληρό» πιστωτή.
Το Μνημόνιο
αντιμετωπίζεται από ορισμένες πλευρές ως διελκυστίνδα μεταξύ των «ξένων» και
των ελλήνων, οι οποίοι προσπαθούν να περισώσουν όσα οι πρώτοι επιβουλεύονται,
με έμφαση στο ποια από τα μέτρα που περιλαμβάνει συνιστούν «κόκκινες γραμμές»,
πέραν των οποίων δεν είμαστε διατεθειμένοι να υποχωρήσουμε.
Η ουσία του Μνημονίου σύμφωνα με το
ΙΟΒΕ, είναι ότι προτείνει ένα μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα εύλογων και αναγκαίων
μεταρρυθμίσεων, και διαμορφώνει κατευθύνσεις της οικονομικής πολιτικής για την
επόμενη τριετία προκειμένου να επιτευχθούν οι δύο βασικοί στόχοι που
προαναφέρθηκαν. Το Μνημόνιο ορίζει επίσης ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για
την προώθηση ενεργειών που αποτελούν, κατά μία έννοια, τις προϋποθέσεις της οικονομικής
πολιτικής.
Για πρώτη φορά στη σύγχρονη ιστορία,
παρατηρεί η Έκθεση του ΙΟΒΕ, η οικονομική πολιτική των επόμενων ετών
προδιαγράφεται με τόσο σαφή και δεσμευτικό τρόπο, που δεν αφήνει περιθώρια για
υπαναχωρήσεις, παρεκκλίσεις ή καθυστερήσεις. Ακόμα και αν υποτεθεί ότι η
επίτευξη των χρονικών στόχων είναι δύσκολη, ενδεχομένως και μη ρεαλιστική σε
ορισμένες περιπτώσεις, ο προσανατολισμός της πολιτικής είναι σαφής και οι
ενέργειες συγκεκριμένες. Σε κάθε περίπτωση όμως η εφαρμογή αυτού του
προγράμματος είναι πλέον αδήριτη ανάγκη. Η υιοθέτηση του από την Ελληνική Βουλή
σηματοδοτεί την πολιτική βούληση να προχωρήσουμε εκεί που διστάσαμε στο
παρελθόν. Αν ακολουθηθεί με συνέπεια, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει τις
προϋποθέσεις μιας νέας αναπτυξιακής πορείας στηριγμένης σε υγιείς πλέον βάσεις.
Και είναι αυτή η αναπτυξιακή πορεία
που απ’ εδώ και εμπρός θα πρέπει να μας απασχολήσει πρωτίστως εάν επιθυμούμε
πράγματι να εξέλθουμε απ’ το σημερινό τέλμα και η χώρα να επανέλθει σε
κανονικούς ρυθμούς οικονομικής δραστηριότητας με θετική προοπτική για το
μέλλον. Αφού πρώτα διέλθουμε από την στενωπό της μείωσης των ελλειμμάτων μέσω
της σκληρής εφαρμογής της δημοσιονομικής πολιτικής που ήδη εφαρμόζεται και απ’
ότι φαίνεται φέρνει αποτελέσματα (βλέπε μείωση δημοσίου ελλείμματος κατά 40% το
Α’ Εξάμηνο σε σύγκριση με πέρυσι), θα πρέπει πολύ σύντομα να εφαρμοσθεί ένα
αντίβαρο καθώς η πολιτική αυτή έχει ήδη δραματικές παρενέργειες αφού οδηγεί σε
μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος, στη συρρίκνωση της κατανάλωσης
και των πωλήσεων, επομένως πιέζει ασφυκτικά και την παραγωγή.
Χρειάζεται, λοιπόν, να εφαρμοσθεί ένα
αντίβαρο. Και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από την εφαρμογή πλέγματος μέτρων
που θα τονώσουν την αναπτυξιακή διαδικασία, την παραγωγή και τον εξαγωγικό
προσανατολισμό των επιχειρήσεων, της οικονομίας συνολικά. Δεν χρειάζεται να
ανακαλύψει κανείς την πυρίτιδα. Άλλωστε στο Μνημόνιο προβλέπονται συγκεκριμένα
μέτρα που έχουν και αναπτυξιακό χαρακτήρα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το άνοιγμα
των κλειστών επαγγελμάτων και αγορών συμπεριλαμβανομένης και αυτής της
ενέργειας.
Η Ελλάδα προσφέρεται για την
πραγματοποίηση σημαντικών επενδύσεων όχι μόνο στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας
και την Πράσινη Επιχειρηματικότητα όπως πολύ πιστεύουν και με περιττό ζήλο
προπαγανδίζει η κυβέρνηση, αλλά και σε όλο το ενεργειακό πλέγμα (δηλαδή φυσικό
αέριο, θερμοηλεκτρικές μονάδες βάσεις, ηλεκτρικά δίκτυα, συμπαραγωγή,
εξοικονόμηση ενέργειας, έρευνα και παραγωγή υδρογονανθράκων, κ.λπ.). Αρκεί η
κυβέρνηση να άρει τα αντικίνητρα και να προσαρμόσει την νομοθεσία και πρακτικές
με τα ισχύοντα της Ε.Ε. Υπάρχουν πολλοί τέτοιοι τομείς που μπορούν να αποδώσουν
άμεσα την αναπτυξιακή διαδικασία. Αυτό, λοιπόν, που απαιτείται είναι η πολιτική
βούληση για να υλοποιηθούν οι όροι του μνημονίου, να αποκατασταθεί η
εμπιστοσύνη στις αγορές, να ξεμπλοκάρουν εκατοντάδες επενδυτικά σχέδια, ν’
ανακτηθεί η ανταγωνιστικότητα και η χώρα να αποκαταστήσει την αξιοπιστία της
και τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα ως επενδυτικός προορισμός.