Σε
δύο ημέρες φθάνει στην Αθήνα κλιμάκιο ελεγκτών της τρόϊκας αποφασισμένο να
κάνει φύλλο και φτερό τις υποχρεώσεις που αναλάβαμε έναντι του Μνημονίου για
τον τομέα της ενέργειας. Εδώ και περίπου είκοσι ημέρες που ανακοινώθηκε η
έλευση του δόθηκε η δυνατότητα να γίνουν πολλές ζυμώσεις και οριζόντια και
κάθετα. Να αξιολογηθούν πεπραγμένα, να ζυγιστούν αποφάσεις, να μετρηθούν
αντιδράσεις και να εκτιμηθούν περιθώρια. Το μόνο σίγουρο αυτή τη στιγμή είναι
ότι οι συνομιλητές της τρόϊκας, από το αρμόδιο υπουργείο, ως τους θεσμικούς
φορείς που θα δουν τους ελεγκτές, προσέρχονται με κλειστά χαρτιά. Ουδείς
γνωρίζει τι θα κομίσουν και τι θα υποστηρίξουν. Και φαίνεται λογικό αυτό,
δεδομένης της κρισιμότητας της συνάντησης.
Εκείνο
όμως που γνωρίζουμε είναι ότι το κλιμάκιο δεν έρχεται να ακούσει, αλλά να
ελέγξει τι κάναμε σε αυτόν τον τομέα ως τώρα και να επιβάλει αλλαγές
ενδεχομένως μη αρεστές. Έχει γίνει σαφές με κατηγορηματικό τρόπο ότι η τρόϊκα
έρχεται για να απαιτήσει τις δέουσες μεταρρυθμίσεις σε όλο το φάσμα της αγοράς,
από τη χονδρεμπορική αγορά ως τα τιμολόγια και το διαχωρισμό των δικτύων. Από
την αποφασιστικότητα που θα επιδείξει θα κριθεί και το εύρος των επιβαλλόμενων
παρεμβάσεων.
Σε
αυτό το πλαίσιο φαίνεται να υπάρχουν ορισμένα δεδομένα που επιτρέπουν την
εκτίμηση ότι χρειάζεται να κρατά κανείς μικρό καλάθι για τα αποτελέσματα της
επίσκεψης αυτής. Πρώτα πρώτα, ένα χαρτί που θα μπορούσε να παίξει από το
υπουργείο είναι η πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ, που δίνει ορισμένους πόντους στην
αποτελεσματικότητα του οικονομικού προγράμματος της κυβέρνησης, έστω κι αν
δίπλα στα καλά λόγια υπάρχουν αρκετές ενστάσεις και υποδείξεις. Το περιεχόμενο
όμως της έκθεσης επιτρέπει στην ηγεσία του ΥΠΕΚΑ να υπογραμμίσει τη βούληση και
την πρόθεση του για τις επιδιωκόμενες παρεμβάσεις και στον τομέα της ενέργειας.
Επίσης,
το άνοιγμα της αγοράς φυσικού αερίου θεωρείται ένα ακόμη δυνατό χαρτί.
Από
την άλλη πλευρά, εκκρεμεί η γνωμοδότηση της ΡΑΕ για τη χονδρεμπορική αγορά και
τα τιμολόγια, ενώ ως το Σεπτέμβριο θα καταθέσει και την πρόταση της για την
υιοθέτηση του τρίτου ενεργειακού πακέτου. Φαίνεται, δηλαδή, ότι σε πρώτη φάση
θα είμαστε μέσα στους χρόνους που έχουν τεθεί. Το ζήτημα βέβαια είναι οι
πολιτικές αποφάσεις που θα ληφθούν για όλα αυτά τα ζητήματα.
Και
εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Καταρχήν, εξακολουθούν και υφίστανται διαφορετικές
απόψεις μεταξύ των δυο συναρμόδιων υπουργείων για τις αποκρατικοποιήσεις στον
τομέα της ενέργειας. Το υπουργείο Οικονομικών εμφανίζεται πιο τολμηρό, το
υπουργείο Ενέργειας πιο συντηρητικό. Οι αλλαγές, επίσης, στη χονδρεμπορική
αγορά δεν έχουν «κλειδώσει» ακόμη, δεδομένου ότι υφίσταται κι εδώ σημαντική
αντιπαλότητα μεταξύ της ΔΕΗ και των ιδιωτών παραγωγών. Για τα τιμολόγια οι
πιέσεις είναι ισχυρές και δεν μπορούν να παρακαμφθούν εύκολα. Ακόμη πιο
περίπλοκα και δύσκολα είναι τα πράγματα με την επιλογή για το διαχωρισμό των
δικτύων.
Για
να διακινδυνεύσουμε μια πρόβλεψη, ενόψει αυτής της εικόνας, φοβούμαστε ότι θα
καταβληθεί προσπάθεια να κερδηθεί και άλλος πολιτικός χρόνος. Το θέλει το
υπουργείο, το θέλουν και οι εμπλεκόμενοι στην αγορά. Για να κερδίσει ο καθένας
κάτι παραπάνω γιατί γνωρίζουν όλοι ότι για να συνυπάρξουν κάτι πρέπει να δώσουν
και κάτι πρέπει να πάρουν. Εντάξει, η ΔΕΗ δεν μπορεί πλέον να κατέχει τόσο
προκλητικά δεσπόζουσα θέση, άρα θα πρέπει να επιβληθεί κάποιο συμμάζεμα.
Εντάξει, και οι ιδιώτες παραγωγοί χρειάζεται να αποσβέσουν τις επενδύσεις τους
και ενδεχομένως να προχωρήσουν και σε νέες, άρα χρειάζεται με κάποιον τρόπο να
διασφαλισθούν.
Δεν
είναι τυχαίο ότι καθυστερεί η γνωμοδότηση της ΡΑΕ για τη χονδρεμπορική αγορά,
που αναμένεται να δώσει τον τόνο των επιδιωκόμενων αλλαγών και να σηματοδοτήσει
εν πολλοίς και τις γενικότερες παρεμβάσεις.
Μπορεί
να μπουν όλα αυτά πάνω στο τραπέζι των συζητήσεων με την τρόϊκα, για να
δείξουμε προφανώς την καλή μας διάθεση, αλλά το ζήτημα είναι τι θα καταφέρουμε
να «σώσουμε» και πόσο θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στις μεταρρυθμίσεις. Και
βέβαια πόσο λογαριάζουμε χωρίς τον ξενοδόχο. Θα αποδειχθεί ως το τέλος η
αποφασιστικότητα των ελεγκτών που έρχονται αρκετά «θυμωμένοι» για τις
καθυστερήσεις που διαιωνίζονται ή θα πετύχουμε και πάλι μεσοβέζικες λύσεις;
Κοντή γιορτή ως την Πέμπτη.