Της Δήμητρας Κατραμάδου
Διακεκριμένοι διαχειριστές κεφαλαίων θεωρούν ολοένα και περισσότερο ότι η αγορά ενέργειας προσφέρεται για μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις, αντί για την άντληση γρήγορου κέρδους, γεγονός το οποίο, σύμφωνα με αναλυτές, λειτουργεί τονωτικά για τις τιμές του πετρελαίου.
Την τελευταία τριετία, τα κεφάλαια κάλυψης συναλλαγματικού ή άλλων κινδύνων (hedge funds), διαδραματίζουν έναν ολοένα και σημαντικότερο ρόλο στην αγορά του πετρελαίου, τόσο λόγω των συγκριτικώς χαμηλών αποδόσεων των χρηματιστηριακών αγορών όσο και λόγω της ανόδου των τιμών των εμπορευμάτων, που αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στη ζήτηση κάθε είδους μεταλλευμάτων εκ μέρους της Κίνας.
Ανοδος πετρελαίου
Μόνον τον τελευταίο μήνα πληθώρα νέων επενδυτικών κεφαλαίων ωθεί τις τιμές του πετρελαίου σε άνοδο κατά 15% και στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 15 μηνών, καθώς οι διαχειριστές τους θεωρούν ότι έχουν να ωφεληθούν από την πιθανή μείωση της παραγωγής των κρατών-μελών του ΟΠΕΚ αλλά και από τα περιορισμένα αποθέματα διυλισμένων προϊόντων, κυρίως βενζίνης, στις ΗΠΑ.
Αναλυτές υποστηρίζουν ότι «ένα νέο είδος διαχειριστών κεφαλαίου» ωθεί τις τιμές ψηλά. Όπως αναφέρουν, εκείνοι, οι οποίοι κατηύθυναν τα μεγάλα κεφάλαια και δεν δίσταζαν να αναλάβουν υψηλό κίνδυνο κατά τη δεκαετία του ’90 και οι οποίοι δεν φοβούνταν να ρευστοποιούν άμεσα τα κέρδη τους αλλά και αμέσως μετά να πραγματοποιούν νέες αγορές, επιδεικνύουν σήμερα προτίμηση για τα αμοιβαία κεφάλαια που παρακολουθούν δείκτες και συνήθως αφορούν σε μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις.
Όπως παρατηρεί ο Μάικλ Λιούις, επικεφαλής του τμήματος μελετών της αγοράς εμπορευμάτων στην Deutsche Bank, «ολοένα και περισσότεροι επενδυτές αντιμετωπίζουν την εν λόγω αγορά ως… προορισμό στρατηγικών τοποθετήσεων, λαμβάνοντας συνειδητά την απόφαση να κατευθύνουν κεφάλαιά τους σε αυτήν…»
Μακροπρόθεσμες τοποθετήσεις
Οι νέοι αυτοί «παράγοντες της αγοράς» είναι επενδυτές, οι οποίοι αποδέχονται και επιδιώκουν μακροπρόθεσμα ανοίγματα στην αγορά εμπορευμάτων, στηριζόμενοι σε αυτά για να εκφράσουν την επενδυτική… πεποίθησή τους ότι η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται σταθερά σε φάση ανάκαμψης ή για να λάβουν θέσεις κάλυψης έναντι πληθωριστικών κινδύνων, με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι πιθανότητες για την εκ μέρους τους ρευστοποίηση βραχυπρόθεσμων κερδών.
Όπως παρατηρεί ο Γκάριο Ρος, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας συμβούλων ΡΙΡΑ Εnergy, που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, «καθώς ορισμένα επενδυτικά κεφάλαια εκτιμούν ότι το ράλι τιμών στην αγορά εμπορευμάτων θα είναι πολυετές, οι τιμές στην εν λόγω αγορά στηρίζονται σε υψηλότερα επίπεδα από εκείνα τα οποία θα δικαιολογούσαν τα τρέχοντα θεμελιώδη οικονομικά δεδομένα».
Πηγές της αγοράς πετρελαίου αναφέρουν εξάλλου ότι καθώς κεφάλαια τοποθετούνται σε ολοένα και πιο μακροπρόθεσμη βάση, οι παραδοσιακοί παράγοντες αυτής της αγοράς –οι οποίοι παράγουν πετρέλαιο ή αγοράζουν και πωλούν συμβόλαια φυσικής παράδοσης στην προθεσμιακή αγορά ώστε να προστατεύονται από έντονες διακυμάνσεις των τιμών- αρχίζουν να περιορίζουν την παρουσία τους.
Στοιχηματίζουν ψηλά
Τα προγράμματα κάλυψης κινδύνου, τα οποία καταρτίζουν οι εταιρείες παραγωγής ενέργειας και οι οποίες προσπάθησαν να διασφαλίσουν συγκεκριμένες τιμές, αποδείχθηκαν ολέθρια τα τελευταία χρόνια, με τις τιμές του αργού πετρελαίου να σημειώνουν άνοδο και να διαψεύδουν τις εκτιμήσεις. Το 2003, για παράδειγμα η τιμή για το βαρέλι του ελαφρού αργού πετρελαίου στη ΝΥΜΕΧ ανήλθε κατά μέσο όρο στα 30,98 δολάρια, τον υψηλότερο των δύο τελευταίων δεκαετιών. Η μέση ετήσια τιμή για το βαρέλι παραγωγής του ΟΠΕΚ κυμάνθηκε πέρυσι σε επίπεδα ακριβότερα κατά 3 δολάρια από τον μέσο όρο που είχε προβλέψει το ίδιο το καρτέλ, ήτοι από τα 25 δολάρια.
Εχοντας λάβει λάθος θέσεις πέρυσι και χάνοντας χρήματα, οι πετρελαϊκές εταιρείες επιλέγουν τώρα να «στοιχηματίζουν» ότι οι τιμές του μαύρου χρυσού θα διατηρηθούν υψηλές παρά να λάβουν θέσεις κάλυψης έναντι της πιθανότητας υποχώρησής τους. Όσο δε περιορίζεται ο αριθμός των επενδυτών που είναι πρόθυμοι να ρευστοποιήσουν τις θέσεις τους, τόσο η πετρελαϊκή αγορά μοιάζει να προσελκύει το ενδιαφέρον των επενδυτικών κεφαλαίων.
Ωστόσο, ορισμένοι εμπειρογνώμονες ήδη προειδοποιούν: «Είναι ορατός ο κίνδυνος ότι τα επενδυτικά κεφάλαια θα αρχίσουν να διαδραματίζουν δυσανάλογα μεγάλο ρόλο στην αγορά, ότι θα την επηρεάζουν υπερβολικά. Είναι δε ακόμη ορατός ο κίνδυνος ότι αυτή η αγορά θα αποδειχθεί μικρή για όλα αυτά τα επενδυτικά κεφάλαια…»
(Από την εφημερίδα Καθημερινή 06/03/2004)