Από τις αρχές της
δεκαετίας του 1970 η Τουρκία δεν χάνει ευκαιρία να προκαλεί και ν’ απειλεί την
χώρα μας στο Αιγαίο. Με τις συνεχείς παραβάσεις – παραβιάσεις του εναέριου
χώρου στο Αιγαίο, την τουρκική έρευνα και διάσωση στο μισό Αιγαίο, τα τουρκικά
πεδία βολής, η Άγκυρα, τώρα και με τις έρευνες για κοιτάσματα πάνω στην
ελληνική υφαλοκρηπίδα ή σε τμήματα της υφαλοκρηπίδας που μένει να οριοθετηθούν,
επιχειρεί να μετατρέψει σε «βιλαέτι» της το Αιγαίο, θέτοντας υπό ασφυκτικό
κλοιό σχεδόν όλα τα νησιά και ακυρώνοντας κατ’ ουσίαν Μνημόνιο Παπούλια-Γιλμάζ
του 1988.
Πότε διεκδικώντας
μέρος της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας, πότε αμφισβητώντας τα κυριαρχικά δικαιώματα
της Ελλάδος με την επιβολή του γνωστού
casus
belli σε περίπτωση
επέκτασης των χωρικών μας υδάτων στα 12ν.μ. -όπως ξεκάθαρα μας δίδει το
δικαίωμα το Νέο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας- και πότε καταλαμβάνοντας
βραχονησίδες, η Τουρκία αμφισβητεί απευθείας την κυριαρχία της Ελλάδος σε
μεγάλη έκταση της επικράτειας της στο Αιγαίο προωθώντας την θεωρία των γριζών
ζωνών. Πολλές φορές, όπως συμβαίνει τις τελευταίες εβδομάδες, η Τουρκία
προχωράει ένα βήμα ποιο πέρα και με ειδικά σκάφη επιχειρεί δήθεν ωκεανογραφική
έρευνα στα διεθνή ύδατα αλλά εντός των ορίων της Ελληνικής υφαλοκρηπίδας αλλά
και σεισμική έρευνα για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου.
Τις προηγούμενες
μέρες η τουρκική κρατική εταιρεία υδρογονανθράκων
TPAO ανήγγειλε επισήμως ότι θα προχωρήσει «σε τρισδιάστατες σεισμικές
έρευνες» σε μια περιοχή 1.200ν.μ. στη Μεσόγειο για ένα χρόνο. Αμέσως μετά, η
Άγκυρα, με αγγελία
NAVTEX και χωρίς να
ενημερώσει την Ελλάδα ως παράκτιο κράτος, έκλεισε μέχρι τις 20 Αυγούστου μια
τεράστια περιοχή από ανατολικά της Ρόδου και νότια του Καστελόριζου μέχρι τα
δυτικά παράλια της Κύπρου φτάνοντας μέχρι την Ακάμα. Τις τελευταίες δύο
εβδομάδες οι προκλήσεις της Άγκυρας έχουν κλιμακωθεί με την παράλληλη παρουσία
του Τουρκικού υδρογραφικού σκάφους «Τσεσμέ» στο Βόρειο Αιγαίο, νοτίως της
Αλεξανδρούπολης και ανατολικά της Σαμοθράκης (εντός της Ελληνικής
υφαλοκρηπίδας) και του ερευνητικού «Πίρι Ρέις» στην Ελληνική υφαλοκρηπίδα
ανατολικά του Καστελόριζου.
Κατ’ ουσίαν και
με πρόσχημα τις ωκεανογραφικές έρευνες, η Τουρκία θέτει σε κλοιό ολόκληρη τη
σημαντική περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου αλλά και στο Βόρειο Αιγαίο,
εκεί που υπάρχουν βεβαιωμένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Αλλά δεν είναι το μόνο
«κατόρθωμα» της Άγκυρας. Η τουρκική κυβέρνηση, με την ανοχή της Αθήνας,
συστηματικά και κατ’ εξακολούθηση παραβιάζει κατάφωρα τη διεθνή νομιμότητα, τις
διμερείς συμφωνίες και την ελληνική κυριαρχία των νήσων του Αιγαίου, με τη
δημιουργία και λειτουργία, μέσα στο
FIR Αθηνών, μόνιμων
τουρκικών πεδίων βολής. Στην περιοχή της Λήμνου και νοτιότερα στις βραχονησίδες
Χταπόδια, στα βόρεια της Καλύμνου. Τα παράνομα αυτά πεδία βολής λειτουργούν
κατ’ ουσίαν 365 ημέρες το χρόνο και δι’ αυτού του τρόπου η Άγκυρα επιδιώκει να
κλείσει εμπράκτως σε τουρκικές «δαγκάνες» το μισό Αιγαίο ανατολικά του 25ου
μεσημβρινού.
Σε αντίθεση, όμως
με το Αιγαίο, όπου εμπλέκονται μόνο η Ελλάδα και η Τουρκία, στην ανατολική
Μεσόγειο εμπλέκονται και άλλες χώρες. Όταν, μάλιστα, προέκυψαν ενδείξεις
ύπαρξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, οι παράκτιες χώρες έσπευσαν να
δρομολογήσουν την ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), όπως τους
δίνει δικαίωμα το Δίκαιο της Θάλασσας. Η σχετική σύμβαση, που έχει κυρωθεί από
160 χώρες, έχει ενσωματωθεί στο ευρωπαϊκό δίκαιο και αποτελεί διεθνές δίκαιο,
αναγνωρίζει σαφώς ότι τα κατοικημένα νησιά έχουν δική τους ΑΟΖ. Με δεδομένο
αυτό και λόγω της γεωγραφικής θέσης του Καστελόριζου, το μεγαλύτερο μέρος της
θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Ρόδου και Κύπρου αποτελεί δυνάμει ελληνική ΑΟΖ.
Επίσης ΑΟΖ διαθέτουν όλα τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου την οποία όμως η
κυβέρνηση πρέπει να ορίσει μετά από διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Η Ελληνική
πλευρά όμως δεν έχει καν προσκαλέσει την Τουρκία σε συνάντηση για αυτό το θέμα.
Όπως επίσης με το ηττοπαθές επιχείρημα της μη πρόκλησης έχει αποφύγει όλα αυτά
τα χρόνια να επεκτείνει τα χωρικά ύδατα μέχρι τα 12ν.μ. ακόμα και σε ανοικτές
περιοχές μακριά από την Τουρκία λ.χ. Κρήτη, Κάρπαθος.
Με την υποχωρητική
αυτή στάση της Ελλάδας η Άγκυρα είναι φυσικό ν’ αποφεύγει να μιλάει για ΑΟΖ.
Για χρόνια, μάλιστα, εκβίαζε την Αθήνα να μη φέρει στο τραπέζι των συνομιλιών
μία έννοια που ενισχύει αποφασιστικά τις ελληνικές θέσεις. Ας σημειωθεί ότι το
ελληνικό ΥΠΕΞ πρωτομίλησε για ΑΟΖ πριν από λίγες ημέρες. Οι Τούρκοι
παραπλανητικά μιλάνε μόνο για υφαλοκρηπίδα και ισχυρίζονται ότι τα νησιά δεν
έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Με βάση αυτόν τον ισχυρισμό χαρακτηρίζουν τη
θαλάσσια περιοχή νοτίως του Καστελόριζου δική τους υφαλοκρηπίδα! Τον Οκτώβριο
2008, ο Τούρκος αρχηγός ΓΕΝ Μετίν Ατάτς είχε δηλώσει: «Εκτιμώ ότι η Ανατολική
Μεσόγειος θα καταστεί εστία προστριβών και συγκρούσεων, επειδή προσεχώς θα
αποκτήσει σπουδαιότητα. Λόγω των πετρελαίων που διαθέτει, θα μετατραπεί σε έναν
δεύτερο Κόλπο. Η Τουρκία πρέπει να επαγρυπνεί και να αντιδράσει».
Όπως παρατηρεί ο
Σταύρος Λυγερός στην Καθημερινή «Είναι σαφές πως η Τουρκία προσπαθεί να
δημιουργήσει τετελεσμένο. Για να αποτρέψει την ανακήρυξη ελληνικής ΑΟΖ στην
ανατολική Μεσόγειο η Άγκυρα δεν περιορίστηκε μόνο σε διπλωματικές παρεμβάσεις
σε άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Αίγυπτος. Επιχειρεί ταυτοχρόνως να επιβάλει
πολιτικοστρατιωτικό έλεγχο στην περιοχή και με τη διεξαγωγή ερευνών να
δημιουργήσει προηγούμενο. Στο πλαίσιο αυτό, το 2009 οι Τούρκοι ανήγγειλαν τη
διεξαγωγή μελλοντικών γεωλογικών ερευνών στην ανατολική Μεσόγειο. Οι έρευνες
του Πίρι Ρέις αυτές τις ημέρες, λοιπόν, δεν έπρεπε να αιφνιδιάσουν την Αθήνα. Η
κυβέρνηση σωστά δηλώνει πως δεν πρέπει να παρασυρθεί και να στρατιωτικοποιήσει
την κρίση. Από την άλλη πλευρά, όμως, η ανοχή των ερευνών του Πίρι Ρέις
υπονομεύει νόμιμα ελληνικά δικαιώματα. Ανάμεσα στα δύο άκρα, σε μία
στρατιωτικού τύπου απάντηση και σε χλιαρά διαβήματα προς την Άγκυρα, υπάρχει
ένα φάσμα πολιτικοδιπλωματικών κινήσεων. Κινήσεις, που μπορούν και να εκθέσουν
διεθνώς την Τουρκία, αλλά και να την υποχρεώσουν να πληρώσει υψηλό πολιτικό
κόστος για την αυθαιρεσία της.»
Έτσι η Άγκυρα
επιδιώκει να μετατρέψει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στο Αιγαίο σε τουρκικά
κεκτημένα, πράγμα που είναι χειρότερο και από οικονομική καταστροφή, διότι αυτή
αναστρέφεται, ενώ αυτά που «παίρνει» η Άγκυρα δεν πρόκειται να τα επιστρέψει
ποτέ.