Τόσο η εντυπωσιακή μείωση του
δημοσίου ελλείμματος στο Α’ εξάμηνο και απαρέγκλιτη εφαρμογή των όρων του
Μνημονίου φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να πείθουν τους εταίρους μας στην Ευρώπη
αλλά και τους επιβλέποντες του ΔΝΤ ότι η Ελληνική περίπτωση δεν είναι τόσο
απελπιστική και αδιέξοδη όσο είχαν αρχικά εκτιμήσει. Βέβαια είναι πολλά τα
δύσκολα ακόμα μπροστά μας και θα ήτο άκαιρο εάν όχι ριψοκίνδυνο να
επιχειρήσουμε προβολές στο μέλλον.
Όμως αυτό το οποίο διαφαίνεται
ξεκάθαρα στον ορίζοντα, εάν κρίνουμε από τις τελευταίες εξελίξεις στα ανοικτά
ενεργειακά θέματα της περιοχής, τόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και η Μόσχα
επαναξιολογούν τον ρόλο της Ελλάδος, τον οποίο και θεωρούν πλέον καταλυτικό, ως
προς την δυνατότητα παρέμβασης της με στόχο να ξεκολλήσουν επιτέλους τα μεγάλα
ενεργειακά projects της περιοχής. Δηλαδή τους αγωγούς φυσικού αερίου και την
πετρελαϊκή παράκαμψη των Δαρδανελίων. Για τους αγωγούς αερίου η Ευρωπαϊκή
αντίληψη δείχνει να έχει συμβιβαστεί με την αναγκαιότητα προώθησης σε πρώτο
πλάνο του Ελληνο-Ιταλικού αγωγού ITGI ο οποίος φαίνεται στο τελευταίο διάστημα να έχει
κερδίσει πόντους έναντι των εν’ δυνάμει ανταγωνιστών του Nabucco και SouthStream οι οποίοι ως megaprojects στερούνται ευελιξίας και χαμηλού
κόστους.
Επιπλέον ο ITGI αναδεικνύεται ως αγωγός κλειδί για
την μερική απεξάρτηση Βουλγαρίας και Ρουμανίας από το Ρωσικό αέριο, σε σύντομο
σχετικά χρονικό διάστημα. «Εάν οι χώρες αυτές προσμένουν από τον Nabucco την διαφοροποίηση των εισαγωγών τους
σε Φυσικό Αέριο θα χρειαστεί να περιμένουν τουλάχιστον μία 10ετία, ενώ με τον ITGI το αργότερο μέσα σε 3 χρόνια θα
έχουν πρόσβαση , έστω και αρχικά, σε ορισμένες μικρές ποσότητες Αζέρικου
αερίου» παρατηρεί υψηλόβαθμο στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις Βρυξέλλες
που παρακολουθεί στενά τα ενεργειακά πράγματα στην περιοχή μας. Πέρα από τον interconnector Κομοτηνή – Στάρα Ζαγκόρα που θα
έρθει να καθίσει πάνω στον ITGI υπάρχει ακόμη και η προοπτική δημιουργίας του
τερματικού LNG στην Καβάλα, γεγονός που θα προσφέρει μία πρόσθετη ενεργειακή πύλη, μέσω
Ελλάδος, στα ανατολικά Βαλκάνια. Για όλους αυτούς τους λόγους ο ITGI έχει αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή ως έργο ύψιστης προτεραιότητας και προπομπός για την μεγάλης κλίμακας
μεταφορά Κασπιανού αερίου προς την Ευρώπη.
Η επαναξιολόγηση του ρόλου της
Ελλάδος ως σημαντικής ενεργειακής γέφυρας στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Ευρώπης φαίνεται
ότι έχει προχωρήσει και από την Ουάσινγκτον εάν κρίνουμε από την επίσκεψη στην
Αθήνα την περασμένη εβδομάδα του ειδικού απεσταλμένου του State Department κ. Richard Morningstar και τις δηλώσεις του στον Τύπο.
Μάλιστα η κυβέρνηση των ΗΠΑ πηγαίνει ένα βήμα ποιο πέρα από την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή θεωρώντας ότι τώρα είναι μία καλή περίοδος για την οριοθέτηση της
ζώνης Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης (ΑΟΖ) μεταξύ Ελλάδος – Τουρκίας,
όπως ασφαλώς και μεταξύ Ελλάδος και των υπολοίπων παράκτιων χωρών (δηλαδή
Κύπρου, Αιγύπτου και Λιβύης).
Έχοντας επιτέλους αποδεχθεί τον
βαρύνοντα ρόλο της Ρωσίας στην περιοχή η Ουάσινγκτον εμφανίζεται ιδιαίτερα
προσεκτική στις δηλώσεις της αναφορικά με τον πετρελαιαγωγό Μπουργκάς –
Αλεξανδρούπολη η χρησιμότητα του οποίου πλέον δεν αμφισβητείται αφού αυτό που
προέχει, σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του StateDepartment, είναι η ασφάλεια της ναυσιπλοΐας
στον Βόσπορο κάτι που ενισχύεται μέσω παρακαμπτηρίων αγωγών. Βέβαια όπως
σημειώνουν πολιτικοί παρατηρητές στην Αθήνα, η έμμεση αυτή υποστήριξη της
Αμερικανικής κυβέρνησης προς το τριμερές αυτό έργο (Ρωσία, Ελλάδα, Βουλγαρία)
δεν είναι άσχετη με την πρόσφατη επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ ΗΠΑ και Τουρκίας
με αφορμή την Τουρκική προσέγγιση προς το Ιράν και σωρεία άλλων θεμάτων (λ.χ.
υποστήριξη ΗΠΑ προς τους Κούρδους, αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων,
κ.λπ.). Ακόμη είναι η αναγνώριση του γεγονότος ότι αφ’ ης στιγμής επήλθε
συμφωνία μεταξύ Τουρκίας και Αζερμπαϊτζάν για την διέλευση του Αζέρικου αερίου,
η Τουρκία σε αυτή την φάση δεν έχει να προσθέσει κάτι νέο και σημαντικό για να
ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής. Εξ’ ου και η μετακίνηση
ενδιαφέροντος προς την Ελλάδα η οποία πέρα από τις δυνατότητες που παρουσιάζει
ως οιονεί ενεργειακή πύλη, με αμφίδρομη μάλιστα ιδιότητα, (Καβάλα προς
Βουλγαρία / Ρουμανία, Μπουργκάς προς Αλεξανδρούπολη) διαθέτει και δικά της
αναξιοποίητα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Αιγαίο.
Τα κοιτάσματα αυτά, τα οποία
συναντώνται όχι μόνο στο Αιγαίο αλλά και νοτίως της Κρήτης και στο Ιόνιο και στην
ενδοχώρα, εάν εκμεταλλευτούν σωστά μπορούν να προσφέρουν πολύτιμα έσοδα σε
σταθερή βάση για τα οικονομικά του κράτους. Και αυτός είναι ένας ακόμη λόγος
γιατί οι δανειστές μας (ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ) έχουν κάθε λόγο να επιθυμούν μία
γρήγορη επίλυση των εκκρεμοτήτων στο Αιγαίο και προτείνουν (βλέπε δηλώσεις Morningstar) να μεσολαβήσουν για την οριοθέτηση
των ΑΟΖ. Αλλά πριν αποδεχθούμε ή επιδιώξουμε οποιαδήποτε μεσολάβηση ή έξωθεν
«βοήθεια» θα πρέπει πρώτα εμείς να επανακαθορίσουμε τις ενεργειακές μας
προτεραιότητες με γνώμονα το εθνικό συμφέρον.