Καθώς για μία ακόμη
φορά αυξάνεται εφέτος η παγκόσμια ζήτηση πετρελαίου, μετά την πτώση της
περιόδου 2008-2009, με τις τιμές να έχουν πάρει την ανιούσα (στα 81,38 δολάρια τη Δευτέρα) και νωπή ακόμη την δυσάρεστη εμπειρία από το ατύχημα στην
πλατφόρμα
Deep
Water
Horizon και την τεράστια
διαρροή αργού στον Κόλπο του Μεξικού, πληθαίνουν τα ερωτηματικά για το μέγεθος
των ποσοτήτων πετρελαίου που πρέπει να ανακαλύπτεται κάθε χρόνο ώστε να
αποφευχθεί μια μελλοντική έλλειψη.
Αν και η πετρελαϊκή βιομηχανία εμφανίζεται
συνήθως αισιόδοξη για την επάρκεια των παγκοσμίων αποθεμάτων υπάρχει ωστόσο μια
θορυβώδης ομάδα παρατηρητών και σχολιαστών οι οποίοι πιστεύουν ότι η παγκόσμια
παραγωγή έχει ήδη κορυφωθεί, ή πρόκειται σύντομα να φθάσει στο ανώτατο σημείο
της, με αποτέλεσμα ότι σύντομα ο πλανήτης θα αντιμετωπίσει σοβαρό πρόβλημα
ενεργειακής επάρκειας. Αυτό βέβαια που δεν διευκρινίζεται στην όλη συζήτηση για
τα αποθέματα είναι ο τύπος αργού ο οποίος μας ενδιαφέρει, καθότι όλες οι
ποικιλίες αργού και τα αντίστοιχα κοιτάσματά από όπου προέρχονται δεν είναι ίδια.
Ας εξετάσουμε όμως
κάποια βασικά στοιχεία πριν επεκτείνουμε την συζήτησή μας για τα αποθέματα. Το
2008 η παγκόσμια κατανάλωση διαμορφώθηκε στα 86 εκατ. βαρέλια την ημέρα –
καθότι το 2009 δεν θεωρείται αντιπροσωπευτική χρονιά γιατί η κατανάλωση
μειώθηκε στα 84.7 εκατ. βαρέλια λόγω της διεθνούς οικονομικής ύφεσης – και
σύμφωνα με τα στοιχεία των διεθνών οργανισμών το νούμερο αυτό φαίνεται ότι θα
ισχύει και για εφέτος (2010) όπου παρατηρείται πλέον μια σταθερή ανάκαμψη. Όμως
από τα 86 εκατ. βαρέλια την ημέρα που καταναλώθηκαν το 2008 τα 11.6 εκατ. βαρέλια
(13.5% ) αφορούσαν υγρά κατάλοιπα φυσικού αερίου γνωστά ως
NGL’
s (πρόκειται για τα υγρά υδρογονανθράκων που συναντώνται
μέσα στο φυσικό αέριο), ενώ 1.4 εκατ. βαρέλια (1.6% ) προέρχονται από βιοκαύσιμα,
το οποίο σημαίνει ότι η συνολική ποσότητα αργού που καταναλώθηκε παγκοσμίως ήτο
73 εκατ. βαρέλια ημερησίως (ισοδυναμεί με 26.6 δις. εκατ. βαρέλια –
bbl
s).
Λαμβάνοντας υπόψη την εκτίμηση ότι τα
παγκόσμια συμβατικά αποθέματα αργού – με εξαίρεση τα βαριά πετρέλαια της
Βενεζουέλας και τις πετρελαιοφόρες άμμους του Καναδά – ήταν 1, 156 δις. εκατ. βαρέλια στις αρχές του 2008
( όπως αναφέρεται στο περιοδικό
Oil&
Gas) ο πλανήτης μας την 1η Ιανουαρίου του 2008 είχε
αποθέματα διάρκειας 43 ετών. Ένα επαρκές περιθώριο ασφάλειας πλην όμως στατικό
από άποψη προοπτικής. Έτσι το βασικό και κρίσιμο ερώτημα που προκύπτει αφορά
την ποσότητα νέων αποθεμάτων αργού που πρέπει να ανακαλύπτονται κάθε χρόνο ώστε
να διατηρηθεί η σχέση αποθεμάτων – παραγωγής (
R/
P), με δεδομένο ότι ο κόσμος
καταναλώνει κάθε χρόνο ολοένα και περισσότερο πετρέλαιο. Αυτό είναι και το
επόμενο θέμα που αναδεικνύεται και φαίνεται να απασχολεί ιδιαίτερα τους θιασώτες της θεωρίας
peak-
oil.
Για να αντιμετωπίσει
τις ανάγκες του, σύμφωνα με πρόσφατη
ανάλυση του
Centre
for
Global
Energy
Studies (
CGES), ο κόσμος θα εχρειάζετο να προσθέσει 27 δις.
εκατ. βαρέλια πετρελαίου στα συμβατικά αποθέματά του για το έτος 2008, έτσι
ώστε για να αντικαταστήσει μόνο το πετρέλαιο που καταναλώθηκε. Όμως το όλο θέμα
είναι λίγο πιο σύνθετο από ότι αρχικά εμφανίζεται καθότι κάθε χρόνο πρέπει να
προστίθεται στα αποθέματα αρκετά περισσότερο πετρέλαιο από αυτό που
χρησιμοποιείται για τους εξής λόγους:
(α) για να μπορεί να
κρατιέται σταθερή η σχέση
P/
R, τουλάχιστον στο επίπεδο εξασφάλισης αποθεμάτων
για 43 χρόνια, με αυξημένα επίπεδα παραγωγής
(β) για να μπορούν τα
διυλιστήρια να διατηρούν σταθερά τα αποθέματά τους σε αργό για ένα μέσο όρο 30
ημερών, και
(γ) για να μπορούν να
διυλιστήρια να κρατούν το επιθυμητό επίπεδο κάλυψης (που συνήθως αντιστοιχεί σε
55 ημέρες κατανάλωσης) αφού η ζήτηση για προϊόντα πετρελαίου εμφανίζεται
ανοδική σε διαχρονική βάση. Από την άλλη μεριά θα πρέπει να παραδεχτούμε ότι η
αυξανόμενη διάθεση στην αγορά ποσοτήτων
NGL’
s και
βιοκαύσιμων συμβάλλουν στην μείωση των αναγκών για διύλιση αργού, έτσι που να
μειώνονται οι ανάγκες για τις ποσότητες αργού που πρέπει να προστίθενται κάθε
χρόνο στα αποθέματα.
Λαμβάνοντας λοιπόν
υπόψη όλους αυτούς τους διαφορετικούς παράγοντες και περιορισμούς και κάνοντας
μια υπόθεση εργασίας ότι η τελική ζήτηση πετρελαίου θα αυξάνεται παγκοσμίως με
ρυθμό 1% σε ετήσια βάση, και με αύξηση της ετήσιας παραγωγής από
NGL’
s, κατά
35% και από βιοκαύσιμα κατά 6.6%, ξεκινώντας από ένα σχετικά χαμηλό επίπεδο
παραγωγής των ανωτέρω, η ανάλυση του
CGES δείχνει ότι ο κόσμος θα πρέπει να αυξάνει τα
αποθέματα αργού με έναν ρυθμό που θα υπερβαίνει την ετήσια κατανάλωση αργού
κατά 15% μέσο όρο, για τα έτη 2008 μέχρι 2020.
Με την προοπτική ότι ο πλανήτης
θα καταναλώνει 27.3 δις. εκατ. βαρέλια αργού μέσο όρο κάθε χρόνο την περίοδο
2008-2020 (ξεκινώντας από τα 26.6 δις. εκατ. βαρέλια το χρόνο το 2008 και
φθάνοντας τα 27.8 δις. εκατ. βαρέλια το 2020), η εκτίμηση είναι ότι ο κόσμος θα
χρειαστεί να προσθέτει κάθε χρόνο, μέσω ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων, αλλά και
αναβάθμισης και αναθεώρησης των υφισταμένων εκτιμήσεων, το ποσό των 31.4 δις.
εκατ. βαρελιών στα αποθέματά του μέχρι το έτος 2020, και ενδεχομένως και αργότερα.
Το ερώτημα που τίθεται
ακολούθως είναι εάν ο αριθμός των 31.4 δις. εκατ. βαρελιών κάθε χρόνο ακούγεται
λογικός και εφικτός. Εξετάζοντας τα πλέον πρόσφατα ιστορικά στοιχεία, θα
διαπιστώσουμε λοιπόν ότι ο μέσος όρος αποθεμάτων που προστίθεντο κάθε χρόνο από
το 2000 μέχρι το 2008 έφθανε τα 42 δις. εκατ. βαρέλια, το οποίο υπερέχει κατά
πολύ της ελάχιστης ετήσιας απαίτησης για 31.4 δις. εκατ. βαρέλια, ενώ χονδρικά
τα προστιθέμενα αποθέματα για το 2007, 2008 και 2009 διαμορφώθηκαν στα 41,37
και 40 δις, εκατ. βαρέλια αντίστοιχα.
Έτσι μπορούμε με κάθε βεβαιότητα να
καθησυχάσουμε τους οπαδούς του
peak-
oil και τους γενικότερα ευαισθητοποιημένους πολίτες
του κόσμου ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούν τουλάχιστον προς το παρόν για το εάν
θα υπάρξουν επαρκή αποθέματα σήμερα και για τα επόμενα αρκετά χρόνια.