Ο Αιώνας του Ηλεκτρισμού

Μπορεί ο 20^ος αιώνας να θεωρήθηκε από πολλούς ως η εποχή του πετρελαίου, όμως ο 21^ος αιώνας φαίνεται ότι θα εξελιχθεί σε αυτόν του ηλεκτρισμού. Γιατί σύμφωνα με τα πορίσματα μιας ιδιαίτερα σημαντικής μελέτης από την Eurelectric, την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία των εταιρειών ηλεκτρισμού, που ολοκληρώθηκε πρόσφατα, με ημερομηνία αναφοράς το 2050, προβλέπεται μια σημαντική μείωση της τελικής ενεργειακής κατανάλωσης των EU27 κατά 20% σε σύγκριση με το 2000 και με παράλληλο στόχο τη μείωση κατά 75% των εκπομπών CO2.

Η μελέτη της Eurelectric, που φέρει τον τίτλο “ Power Choices: Pathways to Carbon- Neutral Electricity in Europe by 2050”, εκτιμά ότι είναι δυνατή η μείωση της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης στην Ευρώπη των 27 από τις 1758 TIP το 2000 στις 1408 TIP το 2050 με το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης να οφείλεται στην εγκατάλειψη του πετρελαίου και φυσικού αερίου ως βασικών ενεργειακών πηγών στις χερσαίες μεταφορές και στην θέρμανση των κτιρίων. Επίσης, αναθεωρείται η συμβολή των συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό-εμπορικό τομέα και η βελτίωση της απόδοσης των ηλεκτρικών συσκευών. Ακόμα αποτέλεσμα της προβλεπόμενης μείωσης της πρωτογενούς ενεργειακής κατανάλωσης, σύμφωνα με το σενάριο Power Choices της μελέτης της Eurelectric, είναι και η μείωση των ενεργειακών εισαγωγών της Ευρώπης κατά 40%, κάτι που συμβαδίζει με τους στόχους της Ε.Ε. περί μείωσης της ενεργειακής εξάρτησης της Γηραιάς Ηπείρου.

Σύμφωνα με την άκρως διεισδυτική μελέτη της Eurelectric, η υιοθέτηση μιας σειράς μέτρων που προβλέπονται στο σενάριο Power Choices – σε αντιδιαστολή με το σενάριο baseline που αφορά το business as usual – θα οδηγήσει στη μείωση της τελικής ενεργειακής ζήτησης κατά 30%, δηλαδή από 1.174 tip το 2000 σε 826 tip το 2050. Η μείωση αυτή αντανακλάται στην αντίστοιχη αύξηση του ποσοστού ηλεκτρικών εφαρμογών τελικής χρήσης από 20% σε 45,5%. Παράλληλα ενισχύεται ο ρόλος των ΑΠΕ στην τελική ενεργειακή ζήτηση, όπου εκτιμάται ότι θα συνεισφέρουν κατά 7,8%.

Το σενάριο Power Choices της μελέτης της Eurelectric αν και βατό από την άποψη διαθέσιμων μηχανισμών υλοποίησης, εν τούτοις αν πραγματοποιηθεί θα σημάνει πραγματική επανάσταση για τον τρόπο που παράγουμε και χρησιμοποιούμε ενέργεια στην Ευρώπη και τις αλλαγές που θα επιφέρει στην καθημερινή ζωή, με κορυφαίο παράδειγμα την ευρεία χρήση ηλεκτροκίνησης στις χερσαίες μεταφορές. Οι υποθέσεις πάνω στις οποίες έχει βασιστεί το εν λόγω σενάριο παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και συνοψίζονται ως εξής:

(α) Η δράση αναφορικά με το κλίμα αποκτά προτεραιότητα στην Ε.Ε., η οποία δεσμεύεται να μειώσει κατά 75% τις εκπομπές CO2 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

(β) Ο ηλεκτρισμός αναδεικνύεται ως η βασική μορφή ενέργειας στον τομέα των μεταφορών, καθώς αναπτύσσονται μαζικά τα υβριδικά και ηλεκτρικά οχήματα.

(γ) Η πυρηνική ενέργεια παραμένει βασική επιλογή για την παραγωγή ηλεκτρισμού από τις περισσότερες χώρες της Ε.Ε.

(δ) Οι μηχανισμοί στήριξης των ΑΠΕ, δηλαδή FIT’ S, καθώς και οι δεσμευτικοί στόχοι παραμένουν ως το 2020, ενώ σταδιακά αποσύρονται για την περίοδο μετά.

(ε) Η τεχνολογία παγίδευσης και αποθήκευσης ρύπων ( CCS) καθίσταται εμπορικά εκμεταλλεύσιμη μετά το 2025.

(στ) Η κοστολόγηση για τις εκπομπές CO2 εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, όχι μόνο σε όσους συμμετέχουν στο ETS.

(ζ) Μετά το 2030 η τιμή του CO2 αναδεικνύεται ως ο μοναδικός παράγων που επηρεάζει την υιοθέτηση και εφαρμογή τεχνολογιών χαμηλού άνθρακα.

Οι εταιρείες ηλεκτρισμού έχουν κάθε λόγο να ονειρεύονται ένα μέλλον όπου η βασική ενεργειακή τροφοδοσία θα βασίζεται στον ηλεκτρισμό. Πλην όμως, ο ηλεκτρισμός δεν έχει πάντοτε την καλύτερη απόδοση ή την πιο φθηνή τιμή σε σχέση με άλλα καύσιμα, κάτι που έχει μεγάλη σημασία στον οικιστικό τομέα. Σύμφωνα με την Eurelectric, τα πράγματα θα αλλάξουν επί το βέλτιον και σχεδόν το σύνολο των ηλεκτρικών εφαρμογών τα επόμενα 40 χρόνια θα γίνει άκρως αποδοτικό και ανταγωνιστικό έτσι ώστε ο «καθαρός» ηλεκτρισμός θα καταστεί η κυρίαρχη ενεργειακή δύναμη, εκτοπίζοντας τον «βρόμικο» άνθρακα, αλλά και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. 

Πρόκειται περί ενός πλήρως ανατρεπτικού σεναρίου που προϋποθέτει όμως και ανάλογες σοβαρές κοινωνικές ανακατατάξεις. Και αυτό διότι το όραμα της Eurelectric δεν μπορεί να γίνει πραγματικότητα μόνο για την Ευρώπη των 27 ή των 30 εάν δεν υπάρξουν παράλληλα εξελίξεις σε παγκόσμιο επίπεδο. Όσο υπολογίσιμη πληθυσμιακά, αλλά και ως οικονομική-βιομηχανική δύναμη κι αν είναι η Ε.Ε., δεν αποτελεί ανεξάρτητη νησίδα στον διεθνή χώρο, από τον οποίο και εν πολλοίς εξαρτάται για την επιβίωσή της.