Η Ελλάδα γνωρίζει πολύ καλά το δράμα που έζησε η Ρωσία τον
τελευταίο καιρό, αφού η χώρα μας υπέφερε πριν από μερικά χρόνια μια άνευ
προηγουμένου οικολογική καταστροφή με τη μορφή της φωτιάς. Η διαφορά είναι ότι
στην περίπτωση τη δική μας δεν συνέβη το φαινόμενο να πνίξουν οι καπνοί μια
ολόκληρη πόλη, σκοτώνοντας εκατοντάδες (ίσως και χιλιάδες) ανθρώπους. Σε
συνδυασμό με την πετρελαιοκηλίδα στις ΗΠΑ, πρόκειται για τις δύο μεγαλύτερες οικολογικές
καταστροφές φέτος σε πλανητικό επίπεδο.
Αν νομίζουμε όμως ότι οι πυρκαγιές της Ρωσίας, σε αντίθεση
με το ατύχημα της ΒΡ, δεν ήταν μια ανθρωπογενής καταστροφή, μάλλον κάνουμε
λάθος. Οι επιστήμονες δηλώνουν κατηγορηματικά ότι θερμοκρασίες της τάξης των 40
βαθμών Κελσίου και καύσωνας διάρκειας πολλών εβδομάδων δεν έχουν παρατηρηθεί
ποτέ στο παρελθόν στην περιοχή της Μόσχας. Σύμφωνα με τα μοντέλα τους, η
τελευταία φορά πρέπει να αναζητηθεί χιλιάδες χρόνια πριν. Παρά τις όποιες περιοδικές
διακυμάνσεις, όλα συνηγορούν στο ότι η Κλιματική Αλλαγή ευθύνεται για τα φαινόμενα
αυτά και εκείνη με τη σειρά της οφείλεται στις δικές μας δράσεις και στην άκρατη κατανάλωση ενέργειας.
Η Κλιματική Αλλαγή και οι ακραίες της εκδηλώσεις αποτελούν
όλο και περισσότερο ζήτημα εθνικής ασφάλειας για τα κράτη. Σκεφτείτε μόνο ότι ο
Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αγωνίστηκε τα τελευταία δέκα χρόνια για να
επανορθώσει την ισχύ και την εικόνα της Ρωσίας ως υπερδύναμης, είδε μέσα σε
λίγες ημέρες την πρωτεύουσα της χώρας να παραδίδεται αμαχητί σε έναν αόρατο
εχθρό, ανήμπορος να πράξει το παραμικρό. Το γεγονός ότι ολόκληρη Ρωσία διαθέτει
μόλις 50-60 πυροσβεστικά αεροπλάνα έρχεται σε δεύτερη μοίρα όταν οι φωτιές
ανάβουν αυθόρμητα εξαιτίας της υψηλής θερμοκρασίας στην οποία δεν είναι
συνηθισμένα τα δάση της περιοχής.
Το κακό όμως είναι ότι ο ανθρώπινος νους είναι συνηθισμένος
να επηρεάζεται κυρίως από τα άμεσα αποτελέσματα και αδυνατεί να κάνει τον
συσχετισμό μεταξύ των καθημερινών μας πράξεων και των έμμεσων επιδράσεών τους. Είμαστε
άλλωστε εξελικτικά πολύ πιο πρωτόγονοι από ότι θα θέλαμε να πιστεύουμε. Η
Κλιματική Αλλαγή είναι ίσως από τα πιο έμμεσα φαινόμενα υπό την έννοια αυτή,
καθώς η νοητή αλυσίδα από την σπατάλη ενέργειας στο σπίτι μας μέχρι τις φωτιές
της Μόσχας είναι πράγματι μακριά. Αν αυτό αληθεύει, τότε η όποια αλλαγή στη
συμπεριφορά μας μπορεί να συντελεστεί μονάχα μέσω της επιβολής, είτε αυτή έχει τον
χαρακτήρα της κρατικής παρέμβασης, είτε τη μορφή «σφαλιάρας» από την ίδια τη
Φύση.
Προκειμένου να φτάσουμε σε έναν αειφόρο τρόπο ζωής, θα πρέπει
πρώτα να αποκτήσουμε μια διαφορετική παιδεία. Ο ασυνείδητος που σπαταλά
καθημερινά εκατοντάδες λίτρα νερού για να ποτίσει μια μικρή έκταση γκαζόν θα
πρέπει να αποτελεί στόχο για τους υπόλοιπους, όπως και εκείνος που οδηγά μόνος
του
SUV σε μια πόλη
παραλυμένη από το κυκλοφοριακό και τους ρύπους. Πράγματα τα οποία προηγουμένως
θεωρούνταν φυσιολογικά ή ακόμη και επιθυμητά, πλέον θα πρέπει να
αντιμετωπίζονται με αυστηρότητα. Τέλος, πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε
τυφλά στις δυνατότητες του τεχνικού πολιτισμού και να πάψουμε να αναζητούμε
τεχνολογικές λύσεις για όλα μας τα προβλήματα. Συχνά, η διακοπή και μόνο
επιβλαβών δραστηριοτήτων είναι αρκετή για να τα λύσει από μόνη της. Ο άνθρωπος
όμως, ως γνήσιο «
control
freak»,
προσπαθεί πάντα να δρα μονομερώς, δίχως να προσδοκά τη συνεργασία με τη Φύση.
Αν δεν είμαστε διατεθειμένοι να αλλάξουμε συνήθειες, τότε
καλύτερα να λάβουμε σοβαρά υπόψη την πρόταση του φυσικού Στίβεν Χόκινγκ ότι θα
πρέπει υποχρεωτικά να αναζητήσουμε έναν άλλο πλανήτη για σπιτικό μας στους
επόμενους αιώνες. Αυτός εδώ μας τελείωσε.