Η πρόσφατη επίσκεψη στην Αθήνα του πρωθυπουργού του Ισραήλ,
κ. Μπέντζαμιν Νετανιάχου, η πρώτη τέτοια επίσκεψη από τότε που αναγνώρισε
επίσημα η Ελλάδα το κράτος του Ισραήλ το 1990, έγινε αφορμή να τροφοδοτήσει
φήμες για ριζική αλλαγή των γεωπολιτικών ισορροπιών στη ΝΑ Μεσόγειο. Κάτι
τέτοιο ασφαλώς δεν ισχύει (ακόμη) αφού οι γεωπολιτικές ισορροπίες δεν αλλάζουν
από τη μια μέρα στην άλλη, πλην όμως η προσέγγιση Ελλάδος-Ισραήλ, που αποτελεί
πλέον μια πραγματικότητα είναι πολύ πιθανό σε πρώτο στάδιο να οδηγήσει σε μια
στενή συνεργασία στον ενεργειακό τομέα όπου το διακύβευμα και για τις δύο χώρες
είναι η μείωση της ενεργειακής τους εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και ως εκ
τούτου την ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας.
Επί σειρά ετών η Ελλάδα εμφανίζετο ένθερμος υποστηρικτής του
παλαιστινιακού κινήματος και υποτίθεται ότι καλλιεργούσε στενές σχέσεις με τις
μουσουλμανικές χώρες της περιοχής. Αντίθετα, η Τουρκία, ιδιαίτερα επί
πρωθυπουργίας Ερντογάν, είχε συνάψει μια στενή στρατηγική σχέση με το Ισραήλ με
άξονα αναφοράς την αμυντική συνεργασία. Η προνομιακή αυτή σχέση Τουρκίας-Ισραήλ
ανετράπη τους τελευταίους μήνες με διάφορες προφάσεις και αφορμές από πλευράς
Τουρκίας, στο πλαίσιο της δηλωθείσας από την Άγκυρα νεοοθωμανικής στρατηγικής.
Επιδεικνύοντας τα διαπιστευτήριά της στη μουσουλμανική κοινή γνώμη και τις
κυβερνήσεις των χωρών στην Εγγύς και Μέση Ανατολή, η κυβέρνηση Ερντογάν
αναδείχθηκε πρώτος επικριτής της ισραηλινής πολιτικής στο παλαιστινιακό. Πηγαίνοντας
ένα βήμα πιο πέρα στο νεοοθωμανικό της όραμα, η Άγκυρα τάχθηκε στο πλευρό του
Ιράν προκαλώντας τη μήνιν του αμερικανικού παράγοντα και παρά το γεγονός ότι ο
πρόεδρος Ομπάμα είχε ξεκινήσει τη θητεία του αναβαθμίζοντας εντυπωσιακά το ρόλο
της Τουρκίας.
Στην προσπάθειά του να εξισορροπήσει την τουρκική στάση το
Ισραήλ προσέγγισε την Αθήνα και τη Λευκωσία. Αν και παρόμοιες προσπάθειες για
προσέγγιση και συνεργασία, ιδίως προς την Αθήνα, είχαν γίνει και στο παρελθόν,
παρέμειναν αναπάντητες με την Αθήνα πάντοτε επιφυλακτική και φοβούμενη τις
τουρκικές αντιδράσεις. Τώρα όμως η προσέγγιση επετεύχθη κυρίως λόγω των
πιεστικών αιτημάτων του
State
Department,
το οποίο επιθυμεί να δημιουργήσει πολιτικό και στρατιωτικό αντιστάθμισμα έναντι
της τουρκικής προκλητικότητας, αλλά και ως έμμεση απάντηση της Αθήνας στις
συνεχιζόμενες τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο.
Όμως η προσέγγιση Ελλάδος-Ισραήλ ενέχει και μια σοβαρή
ενεργειακή παράμετρο η σημασία της οποίας έχει γίνει αντιληπτή τους τελευταίους
μήνες, καθώς η ερμηνεία των δεδομένων από τις πρόσφατες γεωφυσικές έρευνες στη
θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κύπρου μόλις έχει ολοκληρωθεί. Τα αποτελέσματα των
ερευνών είναι εντυπωσιακά, καθώς έχουν ανακαλυφθεί σημαντικά κοιτάσματα φυσικού
αερίου τα οποία εάν μάλιστα αντιμετωπισθούν από κοινού με τα αντίστοιχα
ισραηλινά (πεδία Τομάρ και Νταλίπ) μπορούν να γίνουν αντικείμενο εμπορικής
εκμετάλλευσης. Για αυτό το θέμα έχουν ήδη ενδιαφερθεί μεγάλες διεθνείς
εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων και αμερικανικών, οι οποίες επιθυμώντας να αυξήσουν
τα βεβαιωμένα αποθέματά τους αποβλέπουν σε επέκταση των δραστηριοτήτων τους στη
Μαύρη Θάλασσα και την Ανατολική Μεσόγειο, οι οποίες θεωρούνται πολιτικά
ασφαλείς περιοχές και με τις εμπλεκόμενες χώρες (δηλαδή Τουρκία, Ελλάδα,
Κύπρος, Ισραήλ, Λίβανος) να προσφέρουν σταθερό οικονομικό περιβάλλον.
Από τη μια πλευρά η πίεση των εταιρειών για την ανάληψη
ερευνητικών δραστηριοτήτων στη ΝΑ Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένου και του
Ανατολικού Αιγαίου και της περιοχής νοτίως της Κρήτης, και από την άλλη η
αμερικανική ενόχληση με τη συμπεριφορά της Τουρκίας, συνθέτουν ένα ευνοϊκό για
την Ελλάδα σκηνικό για τον καθορισμό Αποκλειστικών Ζωνών Εκμετάλλευσης (ΑΟΖ)
νοτίως της Κρήτης, πέριξ του Καστελόριζου και γενικά στο Ανατολικό Αιγαίο. Η
χρονική περίοδος είναι ευνοϊκή για την ελληνική κυβέρνηση, καθώς σε μια τέτοια
προσπάθεια θα έχει φυσικούς συμμάχους ΗΠΑ και Ισραήλ, αλλά και την τρόικα, η
οποία επιθυμεί την με κάθε τρόπο αύξηση των κρατικών εσόδων.