Αντιστάσεις στην ραδιενέργεια ανέπτυξαν πολλά
φυτά στην περιοχή του Τσέρνομπιλ στην Ουκρανία, μετά την έκρηξη στον πυρηνικό
αντιδραστήρα τον Απρίλιο του 1986. Επιστημονική έρευνα δείχνει ότι τα φυτά της περιοχής
προσαρμόστηκαν, παρά την τρομερή καταστροφή που υπέστη η περιοχή του Τσέρνομπιλ
και τις μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας που διέρρευσαν στο περιβάλλον.
Αυτό επετεύχθη χάρη στις μικρές μεταβολές στα επίπεδα των πρωτεϊνών των φυτών,
σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό περιβαλλοντικής επιστήμης και
τεχνολογίας «Environmental Science and Technology».
Σε αντίθεση με προγενέστερες έρευνες που επικεντρώνονταν στις γενετικές
μεταλλάξεις των φυτών λόγω ραδιενέργειας, αυτή τη φορά οι ερευνητές για πρώτη
φορά μελέτησαν τομέα της «πρωτεωμικής» (όρος που συνθέτει τις «πρωτεΐνες» και
το «γονιδίωμα» και αναλύει όλες τις πρωτεΐνες που παράγονται από τα γονίδια
ενός οργανισμού).
Όπως λέει ένας από τους ερευνητές, ο γενετιστής φυτών Μάρτιν Χάιντουκ της
Σλοβακικής Ακαδημίας Επιστημών: «Αν επισκεφθείτε την περιοχή, ποτέ δεν θα
πιστεύατε ότι κάτι άσχημο συνέβη εκεί. Με κάποιο τρόπο τα φυτά μπόρεσαν να
προσαρμοστούν στη ραδιενέργεια και εμείς προσπαθούμε να κατανοήσουμε το είδος
των μοριακών αλλαγών που έλαβαν χώρα».
Στα πλαίσια των παρατηρήσεών τους, οι ερευνητές από το 2007 φύτεψαν λινάρι
και σόγια στο μολυσμένο έδαφος του Τσερνομπίλ, μόλις λίγα χιλιόμετρα από την
τοποθεσία της καταστροφής. Λίγα χρόνια μετά, τα σύγκριναν με τα ίδια φυτά που
είχαν φυτρώσει σε μη ραδιενεργό περιβάλλον και διαπίστωσαν ότι τα ραδιενεργά
και μη φυτά είχαν πολύ μικρές διαφορές μεταξύ τους, κυρίως μια απόκλιση της
τάξης του 5% στα επίπεδα των πρωτεϊνών τους.
Πιθανολογείται ότι αυτό οφείλεται σε κάποιου είδους αμυντικό μηχανισμό, που ίσως
έχει εξελικτική προϊστορία εκατομμυρίων ετών στο παρελθόν, καθώς η ραδιενέργεια
υπάρχει σε φυσική μορφή στη Γη από τη δημιουργία του πλανήτη μας. Αυτή η άμυνα
επιτρέπει στα φυτά να προστατευτούν από τη βλαβερή ακτινοβολία.
Εντοπίστηκαν, ωστόσο, διαφορές ανάμεσα στις αμυντικές - προσαρμοστικές
στρατηγικές που ακολουθεί το κάθε φυτό, καθώς το λινάρι και η σόγια είχαν
εφαρμόσει ελαφρώς διαφορετικές μεταβολές πρωτεϊνών στον οργανισμό τους.
Καθώς τα φυτά, μετά από μία περιβαλλοντική καταστροφή, δεν μπορούν να
μετακινηθούν, όπως τα ζώα, είτε θα προσαρμοστούν επί τόπου, είτε θα πεθάνουν. Αναπτύσσουν,
συνεπώς, εξελικτικές αμυντικές προσαρμογές μέσα στον ίδιο τον οργανισμό τους,
με αποτέλεσμα να γίνονται ανθεκτικά ακόμα και απέναντι στη ραδιενέργεια.