Η αναζήτηση νέων
ενεργειακών πηγών θεωρείται το μεγαλύτερο γεωστρατηγικό παιχνίδι του 21ου
αιώνα. Η ενέργεια θεωρείται πλέον συνώνυμη της ασφάλειας ενός κράτους και υπό
την έννοια αυτή έχει αναδειχθεί σε κρίσιμο πολιτικό ζήτημα. Κι αν για το
πετρέλαιο υπάρχουν πολλοί προμηθευτές, για το φυσικό αέριο ο μεγαλύτερος αυτή
τη στιγμή προμηθευτής είναι η Ρωσία και οι αγωγοί της μέσω της Ουκρανίας.
Δεν θεωρείται τυχαίο
το γεγονός ότι υπομόχλιο της επιδιωκόμενης διεθνούς χειραφέτησης της Ρωσίας
είναι η ενίσχυση της ισχύος της μέσω της διατήρησης της ενεργειακής εξάρτησης
της Ευρώπης από αυτήν. Εξού και ο αγωγός South Stream, τον οποίο προωθεί με κάθε τρόπο. Το
αντίπαλο δέος είναι ο Nabucco,
τον οποίο θέλει διακαώς η Ουάσιγκτον, έχοντας ερείσματα και υποστηρικτές και
μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Έχουμε συνεπώς ένα συνεχόμενο μπρα ντε φερ
Μόσχας-Ουάσιγκτον χωρίς νικητή επί του παρόντος. Την προηγούμενη μάλιστα
εβδομάδα καταγράφηκε ένας ακόμη φραστικός πόλεμος, αυτή τη φορά, μεταξύ του Ρώσου
Πρωθυπουργού Πούτιν και του Γερμανού πρώην υπουργού Εξωτερικών Φίσερ για τους
αγωγούς SouthStream
και Nabucco,
για το ποιος από τους δύο θεωρείται περισσότερο ώριμος να τερματίσει σε αυτήν
την ιδιότυπη κούρσα της ενεργειακής κάλυψης.
Το θέμα δεν είναι
καινούριο. Είναι σαφές ότι θα έχει πολλούς γύρους ακόμη έως την οριστική
κατάληξη του. Το ζήτημα βέβαια είναι να μην καταλήξει σε νέες διαχωριστικές
γραμμές στην Ευρώπη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Σε αυτό το σκηνικό η
Ελλάδα προσπαθεί να παγιωθεί ως περιφερειακός ενεργειακός κόμβος επιλέγοντας να
παίξει με όλους. Συμμετέχει και στον SouthStream, προωθεί τον αγωγό
Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, «τρέχει» τον ITGI που στοχεύει στο αζέρικο αέριο, δεν λέει
όχι στον TAP
και προσφάτως πρόσθεσε στο χαρτοφυλάκιο των αγωγών της και τον ελληνοβουλγαρικό
IGB.
Με άλλα λόγια η χώρα μας φαίνεται να επιδιώκει ένα ενεργειακό «καλάθι» με
εναλλακτικές ενεργειακές πηγές προμήθειας. Οι αγωγοί αυτοί αναδεικνύουν την
Ελλάδα κυρίως σε χώρα διέλευσης. Ανεξάρτητα από τα επιμέρους προβλήματα που
παρουσιάζει κάθε ένας από αυτούς σε σχέση με την τροφοδοσία τους, στοιχείο που
θα σηματοδοτήσει και το χρόνο ολοκλήρωσης τους, το ζητούμενο είναι η
μεγιστοποίηση των οικονομικών κερδών που θα αποκομίσει η χώρα, επιτρέποντας να
περάσουν από το έδαφος της.
Καταρχήν, για να
επιτευχθεί αυτό απαιτείται πρώτιστα η Ελλάδα να εξακολουθεί να πείθει για το
γεωπολιτικό της ρόλο και την αξία του ενεργειακού ίχνους της. Όμως, προς
ενίσχυση του διαπραγματευτικού χαρτιού της θα μπορούσε να λειτουργήσει το σχέδιο
μετατροπής του υπό εξάντληση κοιτάσματος φυσικού αερίου της Νότιας Καβάλας σε
χώρο αποθήκευσης φυσικού αερίου. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη
πολιτική απόφαση για την υλοποίηση του σχεδίου αυτού, ήδη, φαίνεται να
εκδηλώνεται πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από εμπλεκόμενους στα έργα των αγωγών. Η
σημασία προφανής. Η δυνατότητα αποθήκευσης φυσικού αερίου που θα μπορεί να
εξυπηρετεί περιόδους κρίσεων ή αυξημένης ζήτησης είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί
να παραβλεφθεί και μάλιστα όταν τη δυνατότητα αυτή θα παρέχει κράτος-μέλος της
Ε.Ε.
Αυτό λοιπόν το project μπορεί να
υπογραμμίσει αποφασιστικά το ενεργειακό ίχνος της χώρας, σε συνδυασμό με την
ολοκλήρωση θεσμικών ρυθμίσεων για την αγορά φυσικού αερίου και να την
καταστήσει χρήσιμο εταίρο στα project
των αγωγών, όποιοι κι αν είναι αυτοί. Η Ελλάδα φαίνεται να έχει τη δυνατότητα
να αρθρώσει λόγο, εφόσον τρέξει με αποφασιστικότητα το έργο αυτό, ώστε να
ξεφύγει από τη λογική της χώρας διέλευσης, με περιορισμένα κέρδη και να
αναδειχθεί σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο, με σημαντικά οικονομικά και
γεωπολιτικά οφέλη.