Οι
νέες ρυθμίσεις για τη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού έγιναν, σε γενικές
γραμμές, δεκτές με ικανοποίηση, καθώς θεραπεύουν αρκετές ασθένειες ετών.
Εκείνοι ίσως που δεν θα πρέπει να αισθάνονται και ιδιαίτερα καλά είναι οι
ιδιώτες προμηθευτές ηλεκτρισμού και μάλιστα αυτοί που δεν διαθέτουν παραγωγή. Η
αύξηση της Οριακής Τιμής φαίνεται ότι θα οδηγήσει περαιτέρω στο «ροκάνισμα» του
περιθωρίου κέρδους τους, που έτσι κι αλλιώς είναι πιεσμένο από την Άνοιξη,
οπότε η ΟΤΣ είχε πάρει την ανιούσα.
Ήδη,
εδώ και λίγους μήνες η παρουσία ορισμένων εταιριών προμήθειας ηλεκτρισμού έχει
καταστεί επισφαλής, με άδηλο μέλλον. Κι αυτό πλέον αποτελεί κοινό μυστικό της
αγοράς. Όπως κοινό μυστικό αποτελεί και το γεγονός ότι κάποιες συζητούν την
πιθανότητα πρόσδεσης τους σε μεγάλους εγχώριους ενεργειακούς ομίλους.
Το
ζήτημα είναι ότι η λιανική αγορά ξεκίνησε με ενθουσιασμό αλλά και πολλά
προβλήματα. Το σκηνικό ολοκληρώθηκε και με δυσάρεστες εκπλήξεις, λόγω της
επέκτασης της χρέωσης των ΥΚΩ και από τους ιδιώτες προμηθευτές, και μάλιστα
καταμεσής των συνθηκών ευφορίας που επικρατούσαν στην έναρξη της δραστηριότητας
αυτής.
Βέβαια,
καθώς η αγορά λιανικής ξεκίνησε χωρίς σχεδιασμό ήταν εύλογο να παρεισφρήσουν
και να ανθίσουν και διάφοροι αεριτζήδες. Όμως, δεν ήταν όλοι έτσι.
Τώρα
φαίνεται ότι οι νέες ρυθμίσεις για τη χονδρεμπορική αγορά θα οδηγήσουν σε ένα
βίαιο ξεκαθάρισμα του τοπίου. Παράλληλα, όμως, καιροφυλακτεί ο κίνδυνος η αγορά
αυτή να παραμείνει ημιτελής, με αποτέλεσμα ένας από τους βασικούς πυλώνες της
πραγματικά απελευθερωμένης αγοράς ενέργειας να μην μπορεί εν τέλει να σταθεί
στα πόδια του. Δεδομένου ότι οι κοινοτικοί ελεγκτές εξετάζουν την έκταση της
απελευθέρωσης με τον αριθμό των καταναλωτών που αλλάζουν πάροχο κάθε έτος. Αν
λοιπόν, με τις νέες ρυθμίσεις καταστεί απαγορευτική η δραστηριότητα των ιδιωτών
προμηθευτών και οι πελάτες τους αρχίζουν και επιστρέφουν στις αγκάλες της ΔΕΗ
είναι φυσικό ότι δεν θα μπορούμε να μιλάμε για ουσιαστική απελευθέρωση.
Από
την άλλη πλευρά, είναι παραδεκτό από την αγορά ότι κάποιοι ιδιώτες προμηθευτές
«έκαναν λεφτά με το αζημίωτο». Χωρίς υποδομές και ιδιαίτερα λειτουργικά έξοδα
έδιναν υπέρογκες και αδικαιολόγητες εκπτώσεις με συνέπεια να πάρουν ένα όχι και
τόσο ευκαταφρόνητο μερίδιο πελατών από τη ΔΕΗ.
Τώρα
φαίνεται ότι με τις νέες ρυθμίσεις στη χονδρεμπορική αγορά αυτοί που θα
μπορέσουν να παραμείνουν στη λιανική αγορά θα είναι όσοι διαθέτουν πίσω τους
και παραγωγή ηλεκτρισμού. Για κάποιους αυτό είναι επιθυμητό, για κάποιους
άλλους όχι. Προφανώς αυτός είναι ο κύριος λόγος που ορισμένοι ιδιώτες
προμηθευτές αναζητούν εναγωνίως την ένταξη τους σε μεγάλους ενεργειακούς
ομίλους.
Το
ζήτημα όμως δεν είναι οι βίαιες λύσεις στα προβλήματα που ανακύπτουν. Η σωστή
τακτική λέει ότι πρώτα σχεδιάζουμε την αγορά, εφαρμόζουμε το θεσμικό πλαίσιο
που θα είναι αποδεκτό και σεβαστό από όλους και μετά καλούμε τους
ενδιαφερόμενους παίκτες να αναπτύξουν δραστηριότητα. Έτσι λειτουργεί και ο
υγιής ανταγωνισμός. Εμείς, ως είθισται, ξεκινούμε ανάποδα. Ξεκινάμε να
λειτουργούμε μια αγορά και στην πορεία αποπειρόμαστε να διορθώσουμε τα
προβλήματα που αναφύονται. Στην πράξη, δηλαδή, μαθαίνουμε. Αυτό όμως έχει
συνέπειες. Διότι, όσο κι αν χρεώνονται σε κάποιους αήθεις και κερδοσκοπικές
συμπεριφορές, δεν μπορεί να τους ζητάς εκ των υστέρων λογαριασμό. Πόσο μάλλον
όταν εκ των πραγμάτων αποκτούν και το δικαίωμα αντίδρασης και προσφυγής σε
ελληνικά και κοινοτικά θεσμικά όργανα.
Κατά
μία άποψη που αρχίζει και κερδίζει έδαφος, η εγχώρια λιανική αγορά ηλεκτρισμού
πνέει τα λοίσθια μετά τις νέες ρυθμίσεις για τη χονδρεμπορική. Μένει να
αποδειχθεί η άποψη αυτή. Θα ξαναδούμε, δηλαδή, τη ΔΕΗ να υποδέχεται με ανοιχτές
αγκάλες τους «μετανοούντες» καταναλωτές ή θα οδηγηθούμε σε ένα ιδιότυπο
ανταγωνισμό με δύο-τρεις μόνον παίκτες
στο λιανεμπόριο; Κοντός ψαλμός αλληλούια.