Ένας χρόνος συμπληρώνεται αυτήν την
εβδομάδα από τον εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ και την ανάληψη της πρωθυπουργίας από
τον κ. Γ. Παπανδρέου σε μία εξαιρετικά δύσκολη για τον τόπο περίοδο με την
κορύφωση πολλών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων. Κατά κοινή ομολογία η
κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ παρέλαβε μία παραπαίουσα οικονομία και μία υπό διάλυση
δημόσια διοίκηση, αποτέλεσμα λανθασμένων επιλογών, συστημικά κακής διαχείρισης
και ενός διοικητικού μηχανισμού εδραιωμένου αποκλειστικά και μόνο σε
πελατειακές σχέσεις.
Το πώς αντιμετώπισε την κατάσταση το
νέο ΠΑΣΟΚ του Γ.Α. Παπανδρέου είναι ένα ερώτημα που επιδέχεται πολλές ερμηνείες
και η απορία θα παραμείνει γιατί αφού εγνώριζε την απελπιστική κατάσταση της
χώρας, η οποία και είχε χάσει τον προσανατολισμό της, δεν έλαβε άμεσα μέτρα για
τον περιορισμό της οικονομικής αιμορραγίας και παρέμεινε άβουλος και άπραγος
μέχρις ότου οι δανειστές μας μας οδηγήσουν
στις αγκάλες της Τρόικας. Απάντηση στο ερώτημα αυτό ενδεχομένως να μη
δοθεί ποτέ, γιατί απλούστατα θα είναι πολύ επιζήμια για τον ίδιο τον
πρωθυπουργό και την χώρα.
Ο χρόνος που πέρασε κυριαρχήθηκε από
το Μνημόνιο και την εκχώρηση της ευθύνης της οικονομικής πολιτικής στους
δανειστές μας, όπως έχει γίνει εξ’ άλλου δύο φορές στο παρελθόν από την ίδρυση
του Ελληνικού κράτους. Μόνο που αυτή την φορά η προσαρμογή στις νέες αυστηρές
απαιτήσεις ήτο βίαιη, τα περιθώρια αντίδρασης μηδαμινά με αποτέλεσμα την
μεγαλύτερη ύφεση που έχει ζήσει ο τόπος τα τελευταία 60 χρόνια. Εκόντες άκοντες
βρισκόμαστε ενώπιον ριζικών αλλαγών που ανατρέπουν δεδομένα και συνήθειες
δεκαετιών και δημιουργούν νέες συνθήκες. Οι αλλαγές που επέρχονται θα είναι
ουσιαστικές, δομικές όπως τις χαρακτηρίζουν ορισμένοι, και από εμάς εξαρτάται
εάν θα μπορέσουμε να τις αξιοποιήσουμε ώστε να βελτιώσουμε το μοντέλο
λειτουργίας της χώρας, και την προσαρμογή της στο νέο Ευρωπαϊκό περιβάλλον.
Όπως παρατηρεί εξ’ άλλου η οικονομολόγος κ. Μιράντα Ξαφά σε χθεσινό άρθρο της
στην Καθημερινή «το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας της Ελλάδας δεν απορρέει από
αδικαιολόγητα υψηλούς μισθούς στον ιδιωτικό τομέα. Απορρέει από τη γιγάντωση
του κράτους και τις παρεμβάσεις του στην οικονομία. Το πελατειακό κράτος είναι
αυτό που μοίρασε δανεικά, προμήθειες, άδειες και προσόδους σε ημετέρους εις βάρος της παραγωγικής βάσης της οικονομίας.
Το πελατειακό κράτος είναι αυτό που αναίρεσε τον ανταγωνισμό καθορίζοντας τα
περιθώρια κέρδους και τις ελάχιστες αμοιβές σε μια σειρά από κλάδους και
επαγγέλματα. Το κράτος σήμερα φορολογεί υπέρμετρα τον ιδιωτικό τομέα για να
συντηρήσει το υπερτροφικό και αναποτελεσματικό Δημόσιο».
Οι προκλήσεις δεν είναι μόνο
οικονομικές, υπό την στενή έννοια του όρου, αλλά κυρίως θεσμικές και κοινωνικές
αφού η χώρα καλείται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα ν’ αναδείξει τα
συγκριτικά της πλεονεκτήματα στα προσφερόμενα προϊόντα και υπηρεσίες της
βελτιώνοντας την ποιότητα και μειώνοντας το κόστος. Παρά την κακοδαιμονία που
επικρατεί και εμποδίζει την απελευθέρωση των δημιουργικών δυνάμεων που διαθέτει
ο τόπος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η χώρα εξακολουθεί να διαθέτει μία από τις
πλουσιότερες πολιτισμικές κληρονομιές της υφηλίου, εργατικό δυναμικό με υψηλό
μορφωτικό επίπεδο (σε σχέση με άλλες χώρες), απαράμιλλες φυσικές ομορφιές και
πολλούς ακόμη αναξιοποίητους φυσικούς πόρους. Όλα αυτά συνιστούν δυναμικό για
την παραγωγή πλούτου.
Με όλα αυτά τα θετικά στοιχεία η χώρα
αξίζει μία καλύτερη μοίρα. Για αυτό η σημερινή κυβέρνηση έχει τεράστιες ευθύνες
για το πώς θα κινηθεί από εδώ και στο εξής και τι αποφάσεις θα λάβει για να
εξέλθει η χώρα από την σημερινή εσωστρέφεια και το οικονομικό αδιέξοδο. Το
ζητούμενο είναι η επιστροφή το συντομότερο δυνατό σε αναπτυξιακή τροχιά και η προσέλκυση
όχι μόνο κεφαλαίων αλλά ταλαντούχων ανθρώπων που θα θελήσουν να
δραστηριοποιηθούν σε ένα όχι και τόσο επιχειρηματικά θετικό περιβάλλον. Για
αυτό η μεγάλη πρόκληση εξακολουθεί να είναι η «αλλαγή» δομών και συνηθειών με
απλούστευση και υπεραπλούστευση των γραφειοκρατικών και άλλων συνηθειών που
ταλαιπωρούν ολόκληρες γενεές. Η τεχνολογία και η ηλεκτρονική προσέγγιση στην
σημερινή διοίκηση βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Για αυτό η μετάβαση σε ένα
νέο και σύγχρονο εργασιακό και επιχειρηματικό καθεστώς δεν είναι
ακατόρθωτη.
Οι Έλληνες είναι ένας περήφανος και εργατικός λαός και δεν θα ανεχθεί
για πολύ ακόμη να είναι ο επαίτης της Ευρώπης. Είναι έτοιμος ως λαός για θυσίες
και σκληρή εργασία αλλά απαιτεί η προσπάθεια του αυτή να πιάσει τόπο. Και για
να γίνει αυτό η κυβέρνηση έχει υποχρέωση να χαράξει μία εφαρμόσιμη αναπτυξιακή
πολιτική με στόχο την δημιουργία πλούτου. Το φορολογικό πογκρόμ που έχει
εξαπολύσει είναι ανασταλτικός παράγοντας και αποξενώνει περαιτέρω τον πολίτη
από το γκουβέρνο. Είναι ανάγκη λοιπόν όσο υπάρχει καιρός η κυβέρνηση του Γ.Α.
Παπανδρέου να αναθεωρήσει το πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις του κράτους με τον
πολίτη και να εφαρμόσει μία διαφορετική πολιτική. Η πιστή και μόνο εφαρμογή του
Μνημονίου δεν εγγυάται την έξοδο μας από την κρίση.