Σε δύο ημέρες έρχεται
στην Αθήνα κοινοτικό κλιμάκιο ελεγκτών, για να διαπιστώσει την πρόοδο των
παρεμβάσεων στην εγχώρια ενεργειακή αγορά, με βάση και τις υποδείξεις που
έγιναν κατά την πρώτη επίσκεψη, τον περασμένο Ιούλιο.
Από τότε, βέβαια, έχει
κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι, ελήφθησαν ορισμένες αποφάσεις, οι οποίες η
πλειοψηφία της αγοράς θεωρεί ότι κινούνται προς θετική κατεύθυνση, όμως,
χρειάζεται να γίνουν πολλά ακόμη. Αυτό που δεν έχουμε δει ως τώρα, δηλαδή,
είναι οι δομικές αλλαγές της αγοράς, αυτές οι οποίες επί της ουσίας θα κρίνουν
την ανοχή των κοινοτικών ελεγκτών.
Ωστόσο, διαμορφώνεται
στην αγορά κοινή αντίληψη ότι κατά τη δεύτερη επίσκεψη δεν αναμένεται να
υπάρξει το ισχυρό σοκ που εισέπραξε από την ατζέντα την οποία παρουσίασαν οι
κοινοτικοί τον Ιούλιο. Αυτό φυσικά μένει να επιβεβαιωθεί. Όμως, η
επιχειρηματολογία πάνω στην οποία διαμορφώνεται η άποψη αυτή έχει να κάνει
πρώτον, με το γεγονός ότι έχουν σημειωθεί κάποια βήματα προόδου, από τις νέες
ρυθμίσεις στη χονδρεμπορική αγορά, ως τα τιμολόγια του ηλεκτρισμού και
δεύτερον, ότι ήδη καταγράφεται μια «οπισθοχώρηση» των κοινοτικών σε ό,τι έχει
να κάνει με τις ισοδύναμες λύσεις, οι οποίες αντικατέστησαν την πώληση ποσοστού
των λιγνιτικών και των υδροηλεκτρικών μονάδων της ΔΕΗ. Συν τοις άλλοις, η αγορά
υποστηρίζει ότι εντέλει οι κοινοτικοί δεν θα θελήσουν να εμπλακούν στο day2day business και θα επικεντρώσουν
την προσοχή τους στις δομικές αλλαγές που εκκρεμούν. Κι αυτό μένει να
αποδειχθεί, δεδομένου ότι λίγο πριν έρθουν δέχθηκαν παρέμβαση εταιρίας, η οποία
υποστηρίζει ότι πλήττεται ο ανταγωνισμός λόγω ορισμένων ζητημάτων που έχουν
συμπεριληφθεί στις αλλαγές για τη χονδρεμπορική αγορά.
Το κεντρικό ζήτημα της
δεύτερης επίσκεψης των κοινοτικών εστιάζεται σε θέματα υψηλής προτεραιότητας
που άπτονται σε αυτό που ονομάζουμε δομικές αλλαγές. Από τα ισοδύναμα μέτρα που
θα αντικαταστήσουν την πώληση μονάδων της ΔΕΗ, την υιοθέτηση του τρίτου
ενεργειακού πακέτου, το άνοιγμα των λιγνιτών και σε ιδιώτες και βέβαια την
απρόσκοπτη λειτουργία της λιανικής αγοράς. Αυτή τη στιγμή δεν
φαίνεται να υπάρχει διαμορφωμένη στρατηγική από την πλευρά του αρμόδιου
υπουργείου για τα ζητήματα αυτά, πλην της εκχώρησης λιγνιτικών κοιτασμάτων σε
ιδιώτες, που προχωρά έστω και με ρυθμούς χελώνας, καθώς δεν μοιάζει να είναι
από τις πρώτες προτεραιότητες του υπουργείου, όταν υπάρχουν άλλες «καυτές
πατάτες». Έτσι κι αλλιώς, το θέμα νέων επενδύσεων στην ηλεκτροπαραγωγή
αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα από τους ιδιώτες παραγωγούς, πολύ
περισσότερο για παρόμοιες μονάδες, οι οποίες δεν τυχγάνουν και ιδιαίτερης
χρηματοδοτικής στήριξης από τις ίδιες τις τράπεζες.
Οι πιέσεις, οι
διαφορετικές απόψεις, τα επιμέρους συμφέροντα, σε συνδυασμό με την πολιτική
σκοπιμότητα και το πολιτικό κόστος βρίσκονται στο pick αυτή τη στιγμή. Κάθε παίκτης της αγοράς,
σε αυτήν την κρίσιμη περίοδο, είτε είναι η ΔΕΗ, είτε οι ιδιώτες παραγωγοί, είτε
οι λιανέμποροι, είτε, ακόμη και η ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ, είναι εύλογο και αναμενόμενο να
επιδιώκει να διασφαλίσει τις επενδύσεις του, τα κεκτημένα του, τα μελλοντικά
πλάνα του και υπό αυτήν την έννοια όποιος μπορεί πιέζει και καλά κάνει. Αυτή
είναι η δουλειά του κι αυτό επιτάσσει το συμφέρον του. Το θέμα είναι τι κάνει
το υπουργείο. Επί του παρόντος φαίνεται ότι απλά γίνεται αποδέκτης όλων αυτών,
τις ακούει, τις ζυγίζει, χωρίς να έχει διαμορφώσει μια ολοκληρωμένη άποψη για
το πού και πώς θέλει να αναπτυχθεί η ενεργειακή αγορά. Λείπει, δηλαδή, όπως
επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, μια καθαρή στρατηγική, η οποία σε αυτήν
τουλάχιστον τη φάση, θυσιάζεται στην εξισορρόπηση τάσεων, απόψεων και
αιτημάτων.
Αυτό που θα ήθελε η
αγορά είναι να υπάρξει μια σαφής πολιτική από την πλευρά του υπουργείου, όσο
επώδυνη κι αν είναι και στη βάση αυτή να συζητηθούν όλα τα θέματα, όπως έγινε,
δηλαδή, και με την 5η μέρα αναφοράς.
Γι αυτό το λόγο
επισημαίνεται ότι στη δεύτερη επίσκεψη των κοινοτικών ελεγκτών δεν θα κριθεί
απαραίτητα η νέα ατζέντα που θα έχουν ή όχι, αλλά η υπομονή και η ανεκτικότητα
τους στα μοντέλα και τα επιλογές που θα παρουσιασθούν. Αυτό που θα δούμε δηλαδή
είναι μέχρι πού εξαντλείται η ηπιότητα τους υπέρ των δομικών αλλαγών της
αγοράς. Κι αυτό αναμένεται να κρίνει και το μέλλον της αποφασιστικά.