Επιτείνονται οι αμφιβολίες για την συνοχή της Ευρωζώνης, καθώς την περασμένη εβδομάδα τα επιτόκια κινδύνου των κρατικών ομολόγων της Ελλάδος, της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας και της Ισπανίας σημείωναν συνεχή αύξηση . Για κάποιες, μάλιστα, από τις χώρες αυτές τα CDS και τα spread έφτασαν σε επίπεδα-ρεκόρ.
Οι εξελίξεις αυτές εξανεμίζουν την
εμπιστοσύνη των αγορών, που προήλθε από το «πακέτο σωτηρίας» της Ελλάδας ύψους
110 δις ευρώ και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης της Ευρωζώνης ύψους 440 δις
ευρώ, την περασμένη άνοιξη.
Επιπλέον, όπως σημειώνουν οι FT, θέτουν σε κίνδυνο την παραμονή των
χωρών της ευρωπαϊκής «περιφέρειας» της ζώνης του ευρώ. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι οι χώρες αυτές δεν θα μπορούν να
επιβιώσουν εντός ευρώ χωρίς νέα «πακέτα διάσωσης», την ίδια, όμως στιγμή η
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) εμφανίζεται απρόθυμη να αναλάβει την ευθύνη
και τον συντονισμό μία τέτοιας προσπάθειας.
Μολονότι την εβδομάδα που μας
πέρασε η ΕΚΤ αγόρασε ομόλογα χωρών της ευρωζώνης (ιδίως της Ιρλανδίας), οι
κινήσεις αυτές παρέμειναν περιορισμένες σε εύρος. Η μονεταριστική προσέγγιση
της Bundesbank, η
επιρροή της οποίας είναι κυρίαρχη επί των αποφάσεων της ΕΚΤ, εμποδίζει την
Κεντρική Τράπεζα της ζώνης του ευρώ να μετεξελιχθεί σε κάτι ανάλογο της
αμερικανικής Fed.
Η
παραδοσιακή γερμανική φοβία του πληθωρισμού εμποδίζει την ΕΚΤ να προχωρήσει σε
κινήσεις με δημοσιονομικό χαρακτήρα, που θα αμφισβητούν την νομισματική
«ορθοδοξία».
Ποιοι ήταν, όμως, οι λόγοι που εκτίναξαν στα ύψη την δυσπιστία
των αγορών ως προς το μέλλον της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της
Ιρλανδίας στην ζώνη του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος;
Ο πρώτος λόγος είναι ότι
ο μηχανισμός που προβλέπει το «σχέδιο διάσωσης» χωρών της ΕΕ από ενδεχόμενο
χρεωκοπίας που συμφωνήθηκε στην Σύνοδο Κορυφής στα τέλη Οκτωβρίου, επιβάλλει
περικοπές (haircuts) και
στις ιδιωτικές τράπεζες που κατέχουν κρατικά ομόλογα ευρωπαϊκής χώρας που θα
μπει σε διαδικασία αναδιάρθρωσης χρέους. Και μολονότι η ισχύς του μηχανισμού
αυτού προβλέπεται για το 2013, οπότε παύει η εφαρμογή του υφιστάμενου Ευρωπαϊκού
Μηχανισμού Στήριξης των 440 δις ευρώ, οι αγορές αμφιβάλλουν για το κατά πόσον
παραπάνω τέσσερις χώρες θα έχουν αποφύγει τότε τον κίνδυνο χρεωκοπίας.
Τον δεύτερο λόγο ανησυχίας τον αγορών διατυπώνει ο Luis Garicanο, καθηγητής οικονομικών
και στρατηγικής στο London School of Economics
(LSE) του Λονδίνου: Ο Gariano επισημαίνει
ότι η αξιοπιστία των χωρών της ευρωπαϊκής περιφέρειας στις αγορές πλήττεται,
καθώς οι τελευταίες συνειδητοποιούν ότι οι μεταρρυθμίσεις που υποσχέθηκαν τα κράτη
για να αντιμετωπίσουν τις κρίσεις χρέους εφαρμόζονται με αργούς ρυθμούς και,
ταυτόχρονα, τα μέτρα δημοσιονομικής πειθαρχίας που λαμβάνουν απομακρύνουν την
ανάκαμψη στο άμεσο μέλλον.
«Οι δημοσιονομικοί περιορισμοί είναι επώδυνοι και εν
μέρει αυτοαναιρούμενοι όσον αφορά την ανάπτυξη», τονίζει ο καθηγητής του LSE.