Στην πρόσφατη επιχειρηματική συνάντηση «Ενέργεια Β2Β 2010» που
διοργάνωσε το ΙΕΝΕ από τις 25 ως τις 27 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της «4ης
Εβδομάδας Ενέργειας» (22-27 Νοεμβρίου 2010), παρουσιάστηκαν αρκετά στοιχεία, πολλά
από τα οποία είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρα για τομείς που θεωρούνται ότι θα έχουν
μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης.
Μία από τις πιο αισιόδοξες νότες ήταν και η πληροφορία που
ακούστηκε στο
workshop
για τα φωτοβολταϊκά, ότι σχετική ελληνική βιομηχανία εξοπλισμού
αποτελεί τον μόνο τομέα με εξαγωγή 95% της παραγωγής του στο εξωτερικό,
απασχολώντας 4.500 άτομα περίπου. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι το παράδειγμα
αυτό θα πρέπει να βρει μιμητές και σε άλλους κλάδους, όχι μόνο στον χώρο της
ενέργειας, αλλά και αλλού. Αποκτά, μάλιστα, η ανάγκη αυτή επείγοντα χαρακτήρα,
αν, τελικώς, υλοποιηθούν τα σχέδια για αυστηροποίηση των δημοσιονομικών κανόνων
στην Ευρωζώνη, καθώς τα εμπορικά πλεονάσματα θα αποτελούν το κύριο, αν όχι το
μόνο, μέσο για την μη επιβολή αμείλικτων «ποινών» στις χώρες που θα αποκλίνουν.
Οι παραπάνω σκέψεις προκαλούν, όμως, και μία αίσθηση
μελαγχολίας αν αναλογιστεί κανείς ότι και παλαιότερα η χώρα μας είχε όχι μόνο
μεγάλη εξωστρέφεια, αλλά και πρωτοπόρο παρουσία σε μία σειρά τομείς, με
ευοίωνες προοπτικές, χωρίς όμως συνέχεια σε μεγάλη κλίμακα. Αρκεί κάποιος να
θυμηθεί ότι τα πρώτα πιλοτικά έργα στην αιολική ενέργεια στην Ευρώπη έγιναν
στην Κύθνο την δεκαετία του ’80 από την ΔΕΗ, με μπροστάρη τον Γενικό Γραμματέα
του ΙΕΝΕ κ. Ι. Χατζηβασιλειάδη – στη συνέχεια, όμως, η χώρα μας παρέμεινε
στάσιμη στον τομέα αυτό. Ανάλογα αξιόλογη παρουσία είχε η Ελλάδα, την ίδια
περίοδο, και στον τομέα των φωτοβολταϊκών.
Παρήγορο είναι, βέβαια, ένα άλλο παράδειγμα, οι ηλιακοί
θερμοσίφωνες, στην κατασκευή, αλλά και στην εγκατάσταση των οποίων η Ελλάδα
κατέχει μία από τις πρώτες θέσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο ήδη από τη δεκαετία
του ’70. Ωστόσο, ο ενθουσιασμός μας μετριάζεται αν αναλογιστούμε ότι δεν έχουν
γίνει αξιόλογα βήματα και στη δημιουργία ηλιακών θερμικών μονάδων για
ηλεκτροπαραγωγή, παρ’ ότι υπάρχει, όχι μόνο το απαιτούμενο ηλιακό δυναμικό,
αλλά και η απαραίτητη τεχνογνωσία.
Πού θα έπρεπε να αναζητηθεί η «αιτία του κακού»; Τι κάνει να
αρχίζουμε καλές προσπάθειες, συχνά πρώτοι απ’ όλους, αλλά να μην τις
συνεχίζουμε σε συστηματικό επίπεδο; Είναι το γεγονός ότι η ελληνική κοινωνία
είναι μία κοινωνία «χαμηλού ρίσκου», της οποίας τα μέλη βολεύονται κατά
πλειοψηφίαν να ακολουθούν την πεπατημένη, με ελάχιστές φωτεινές εξαιρέσεις, που
επιβεβαιώνουν τον κανόνα; Πρέπει να το αποδώσουμε στο πολιτικό μας σύστημα, το
οποίο δεν ευνοεί την ανάπτυξη της οικονομικής δραστηριότητας των ιδιωτών και
που, παράλληλα, καλλιεργεί την ευθυνοφοβία στους δημόσιους λειτουργούς, με
συνέπεια την μη αλλαγή καθιερωμένων προτύπων; Φταίει το εκπαιδευτικό μας
σύστημα, που ευνοεί την παπαγαλία –αρκεί να θυμηθούμε την πρόσφατη είδηση,
σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα απουσιάζει από τη λίστα με τα 200 κορυφαία
Πανεπιστήμια στον κόσμο;
Ίσως οι αιτίες που τα παραδείγματα των φωτοβολταϊκών και των
θερμοσιφώνων παραμένουν μεμονωμένα να είναι όλες οι παραπάνω –μαζί με άλλες
πολλές. Ας κλείσουμε, τώρα, τις διαπιστώσεις αυτές με το εύστοχο ευφυολόγημα
φίλου με τον οποίο συζητούσαμε κάποιες από τις παραπάνω πραγματικότητες:
«Οι Έλληνες είμαστε ευγενικός λαός. Και στην αρχαιότητα, αλλά και τώρα,
ανοίγαμε τις πόρτες σε διάφορους τομείς ανεξερεύνητους για τους άλλους. Μόνο
που μετά παραμερίζαμε για να μπουν οι άλλοι μέσα!» Τώρα, μάλιστα, ίσως φανούμε
ακόμη πιο ευγενικοί – κινδυνεύουμε να κλείσουμε την πόρτα και να μείνουμε απ’
έξω από το «κλαμπ» των ανεπτυγμένων χωρών…