Η επιχειρηματικότητα στην χώρα μας αντιμετωπίζει μία σειρά
εμποδίων διαφόρων ειδών, όπως ομολογείται τόσο από την καθημερινή εμπειρία, όσο
και από μελέτες φορέων και ινστιτούτων. Ενδεικτικά αναφέρουμε την πρόσφατα
δημοσιευθείσα έκθεση του ΣΕΒ, όπου απαριθμούνται πάνω από 230 εμπόδια στην
επιχειρηματικότητα, όταν η υποχρέωση από το Μνημόνιο ήταν να καταγραφούν
30.
Συναρμοδιότητες υπουργείων και φορέων, έλλειψη συνεργασίας
συναρμοδίων υπηρεσιών, παρεμβολή Επιμελητηρίων και επαγγελματικών συνδέσμων
κυρίως για είσπραξη μη ανταποδοτικών αμοιβών ή υποχρεωτική χρήση των υπηρεσιών
τους, έλλειψη χωροταξικού σχεδιασμού και πολυνομία αποτελούν κάποιες από τις βασικές
πηγές των εμποδίων αυτών.
Από τους παραπάνω ανασταλτικούς παράγοντες συνάγεται η εικόνα ενός θεσμικού
πλαισίου χωρίς συνοχή, αλλά με έντονη τυπολατρεία, που αποθαρρύνει επιπλέον την
είσοδο νέων ανθρώπων στον επιχειρηματικό στίβο. Αντιλαμβανόμαστε, επιπλέον, ότι
η κατάσταση επιδεινώνεται στην σημερινή συγκυρία της κρίσης.
Δεν αποτελεί, λοιπόν, έκπληξη το κεντρικό εύρημα της ετήσιας
έρευνας Επιχειρηματικότητας του ΙΟΒΕ, στο πλαίσιο της συμμετοχής του
Ινστιτούτου στο ερευνητικό πρόγραμμα του Παγκόσμιου Παρατηρητηρίου για την
Επιχειρηματικότητα - Global Entrepreneurship Monitor (GEM), η οποία
παρουσιάστηκε εχθές. Συγκεκριμένα, η έρευνα δείχνει ότι το 2009 προστέθηκαν
180.000 περίπου λιγότεροι επίδοξοι ή νέοι επιχειρηματίες, αυτοί δηλ. οι οποίοι
βρίσκονται στα αρχικά στάδια του επιχειρείν (ως 3,5 χρόνια δραστηριότητας), σε
σχέση με το 2008. Έτσι, η κατηγορία αυτή επιχειρηματιών υπολογίζεται για το
περασμένο έτος στο 8,8% επί του συνολικού πληθυσμού, ενώ το 2008 το ποσοστό
αυτό ήταν στο 9,9%. Το 2010 τα ως τώρα στοιχεία δείχνουν ακόμη μεγαλύτερη
πτώση, στο 5,5%, καθώς η κρίση φοβίζει όλο και περισσότερους ανθρώπους στην
χώρα μας να αναπτύξουν επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ιδιαίτερα διαφωτιστική, αλλά και δυσοίωνη κρίνεται κι άλλη μία
λεπτομέρεια από τα πορίσματα της έρευνας Επιχειρηματικότητας του ΙΟΒΕ.
Συγκεκριμένα, η έρευνα καταδεικνύει ότι οι νέοι επιχειρηματίες αντλούν όλο και
πιο πολύ χρηματοδότηση από το οικογενειακό και φιλικό τους περιβάλλον («άτυπη»
χρηματοδότηση) κι όχι από το τραπεζικό σύστημα (2,3% του πληθυσμού ηλικίας
18-64 το 2009, έναντι 1,8%), καθώς οι όροι χορήγησης πιστώσεων από τις τράπεζες
γίνονται όλο και πιο αυστηροί. Εύλογα συμπεραίνουμε ότι δημιουργείται έτσι ένας
φαύλος κύκλος: η παρούσα κρίση, αφ’ ενός, καθιστά τις τράπεζες διστακτικές στη
χορήγηση δανείων, και, αφ’ ετέρου, πολλοί συμπολίτες μας, βλέποντας όλο και πιο δύσκολη την
χορήγηση τραπεζικής πίστης, αποθαρρύνονται από το
να εισέλθουν στον επιχειρηματικό στίβο, πράγμα που επιτείνει τα ήδη σοβαρά φαινόμενα ύφεσης.
Πάντως, οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι στον χώρο των ΑΠΕ, η
κατάσταση μάλλον διαγράφεται πιο αισιόδοξη. Όπως τονίστηκε στην χθεσινή, ιδιαίτερα διαφωτιστική,
εσπερίδα της KPMG με τίτλο «Energized Finance», παρ’ ότι οι ελληνικές τράπεζες
έχουν πλέον ως κύρια, αν όχι αποκλειστική πηγή χρηματοδότησης την Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα, το ισχύον θεσμικό και νομικό πλαίσιο (π.χ. feed-in tariffs) είναι
ιδιαίτερα ενθαρρυντικό για επενδύσεις στις ΑΠΕ στην χώρα μας. Κατά συνέπεια, ως
τώρα, η χρηματοδότησή τους δεν αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα, ενώ η αγορά εκτιμά
ότι η εικόνα θα παραμείνει θετική στο προσεχές – κρίσιμο για την ελληνική
οικονομία –διάστημα.
Συμπερασματικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι, στο παραπάνω
πλαίσιο που περιγράψαμε, είναι προς τη σωστή κατεύθυνση το γεγονός ότι ο νέος
αναπτυξιακός νόμος, που θα εγκριθεί αύριο, Πέμπτη, από το Υπουργικό Συμβούλιο,
έχει ως βασικά κίνητρα ενίσχυσης των επενδύσεων τις φοροαπαλλαγές και τα
χαμηλότοκα δάνεια. Καθώς η εποχή των επιδοτήσεων παρήλθε, το κράτος θα πρέπει
να ενισχύει την υγιή επιχειρηματικότητα ήδη από την έναρξή της ενθαρρύνοντας το
αυτοδύναμο ξεκίνημά της, χωρίς δεκανίκια. Αλλά και χωρίς να δίνει εσφαλμένα
μηνύματα με πολιτικές όπως οι αλλεπάλληλες περαιώσεις…