Ενώ το βαρέλι του αργού έχει
ξεπεράσει εδώ και λίγες ημέρες για καλά το επίπεδο των 90 δολαρίων και κινείται
σταθερά προς τα 100 δολάρια, εντείνονται οι ανησυχίες για εκτίναξη της ζήτησης
και περαιτέρω αύξησης των τιμών καθώς συνεχίζεται η ανάκαμψη της παγκόσμιας
οικονομίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο υπεύθυνος ανάλυσης του
IEA
Dr.
Fatih
Birol, μιλώντας στο κινεζικό πρακτορείο
Xinhua «Αποτελεί παρελθόν πλέον η περίοδος
των χαμηλών τιμών».
Με τον κορυφαίο αναλυτή του
IEA συμφωνεί και ένα μεγάλο μέρος της
αγοράς και στις δύο άκρες του Ατλαντικού εάν κρίνουμε από πρόσφατες εκτιμήσεις
όπως έγιναν γνωστές μέσα από δημοσιεύματα της
WSJ και των
Financial
Times, οι οποίοι ενδεικτικά παρατηρούν ότι
«για πρώτη φορά σε δύο χρόνια οι ταύροι του πετρελαίου αρχίζουν να ξεπερνούν
αριθμητικώς τις αρκούδες».
Βασική αιτία της εκτίναξης των τιμών
πέρα από την ζώνη των $70-$80 το βαρέλι που εκινήθηκαν το μεγαλύτερο διάστημα του
2010, και για παραγωγούς και για καταναλωτές απετέλεσε ένα επιθυμητό σημείο
ισορροπίας, είναι η αύξηση της παγκόσμιας ζήτησης όπως καταμαρτυρούν οι
εκτιμήσεις του
IEA.
Για το 2010, βάσει προσωρινών
στοιχείων, η παγκόσμια αύξηση στην ζήτηση τρέχει στα +2,3 εκατ. βαρέλια την
ημέρα, σε σύγκριση με το 2009, που είναι η μεγαλύτερη αύξηση της τρέχουσας
δεκαετίας μετά την εντυπωσιακή αύξηση των 3,0 εκατ. βαρελιών που σημειώθηκε το
2004. Αναλυτές του πετρελαϊκού κλάδου εκτιμούν ότι η συνολική ζήτηση για το
τελευταίο τρίμηνο του 2010 θα διαμορφωθεί κοντά στα 88,3 εκατ. βαρέλια την
ημέρα, σημαντικά υψηλότερα απ’ ότι υπολογίζετο ως τώρα. Βέβαιο τόσο ο
IEA όσο και το
Centre
for
Global
Energy
Studies (
CGES) του Λονδίνου εκφράζουν αμφιβολίες
για το αν η ισχυρή ζήτηση συνεχισθεί για το 2011 όπου οι απόψεις για το ακριβές
ποσοστό αύξησης της ζήτησης διίστανται, με κοινό παρανομαστή όμως μια σημαντική
αύξηση της τάξης του +1,0 εκατ. βαρέλια σε σύγκριση με εφέτος. Είναι κοινή η
εκτίμηση πάντως ότι η υψηλή ζήτηση του 4ου τριμήνου οφείλεται σε
καθαρά συγκυριακούς παράγοντες ξεκινώντας από τον καύσωνα στην Ιαπωνία τον
περασμένο Σεπτέμβριο, την αύξηση στη ζήτηση ντίζελ στην Κίνα τον Οκτώβριο –
Νοέμβριο και τώρα το κύμα ψύχους που σαρώνει το Βόρειο ημισφαίριο.
Όμως παρά τις όποιες σημαντικές αυξομειώσεις
στην ζήτηση από τρίμηνο σε τρίμηνο μία προσεκτικότερη μελέτη των στοιχείων
ζήτησης και παραγωγής δείχνουν ότι οι ανάγκες για αργό και προϊόντα αυξάνονται
σταθερά ακολουθώντας λίγο η πολύ τον μέσο όρο αύξησης των τελευταίων 15 ετών
που κινείται στο +1,1 εκατ. βαρέλια την ημέρα. Πράγμα που σημαίνει ότι σε 10-15
χρόνια η παγκόσμια ζήτηση θα κυμαίνεται στα 100 εκατ. βαρέλια την ημέρα και
άνω, και το ερώτημα που γεννάται βεβαίως είναι εάν το παγκόσμιο σύστημα θα
είναι σε θέση να τροφοδοτεί με άνεση αυτού του επιπέδου την κατανάλωση.
Στην προσπάθεια να εξεύρουμε
περισσότερο πετρέλαιο για κάλυψη των διαρκώς αυξανόμενων αναγκών του πλανήτη θα
πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη τους πέντε βασικούς λόγους που οδηγούν τις τιμές σε
διαρκώς υψηλότερα επίπεδα (α) γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο να εξεύρουμε νέα
κοιτάσματα πετρελαίου, (β) αυξάνει συνέχεια το κόστος παραγωγής, (γ) δεν
ανακαλύπτουμε αρκετές νέες ποσότητες πετρελαίου, (δ) η πετρελαϊκή ζήτηση
εμφανίζεται ανελαστική, (ε) το καρτέλ του
OPEC χρειάζεται υψηλές τιμές για να
καλύπτει τις ανάγκες των προϋπολογισμών των κρατών μελών του ενώ παράλληλα οι
καταναλώτριες χώρες επιθυμούν και αυτές υψηλές τιμές για να μπορέσουν να
μειώσουν την παραγωγή
CO2 και να χρηματοδοτήσουν την μετάβαση τους σε οικονομίες με
λιγότερη ή μηδενική χρήση άνθρακα.
Πως άραγε θα εξελιχθεί η κατάσταση στην
μεταβατική αυτή περίοδο των επόμενων 25-40 ετών από πλευράς αποθεμάτων, όπου
μια μεγάλη μερίδα μελετητών και αναλυτών ήδη προεξοφλεί ότι θα υπάρξει σύντομα κορύφωση
της παραγωγής (
peak
oil) με το επίπεδο της να μειώνεται απότομα αμέσως μετά.
Μία θέση με την οποία όμως δεν συμφωνεί καθόλου το έγκυρο
think
tank του
CGES στο Λονδίνο. Σε πρόσφατη κλειστή
συνάντηση του οργανισμού στο
Surrey, παρουσιάστηκαν στοιχεία από τους γνωστούς μελετητές κ.κ.
Dr.
Leo
Drollas και
Dr.
Manouhehr
Takin βάσει των οποίων το ποσοστό απόλυτης
εξάντλησης (
net
depletion) που αντιστοιχεί στο ποσοστό αλλαγής των παγκόσμιων
αποθεμάτων και που μέχρι πρότινος ήτο αρνητικό, τα 25-30 τελευταία χρόνια
εμφανίζεται σταθερό ή και αυξανόμενο. Έτσι με ελάχιστες εξαιρέσεις το
net
depletion
rate των παγκόσμιων πετρελαϊκών
αποθεμάτων, που εκτιμούνται σήμερα στα 1.333 δις. βαρέλια εμφανίζεται σταθερά
αυξανόμενο την τελευταία 10ετία το οποίο σημαίνει ότι κάθε χρόνο ανακαλύπτονται
σαφώς μεγαλύτερα βεβαιωμένα αποθέματα από αυτά που εξαντλούνται. Έτσι τα
παγκόσμια πετρελαϊκά αποθέματα έχουν εξαπλασιασθεί την τελευταία 50ετία κυρίως
ως αποτέλεσμα της αύξησης αποθεμάτων του
OPEC ενώ τα αποθέματα εκτός
OPEC έχουν μείνει σχεδόν σταθερά στα 200
δις. βαρέλια.
Τα συμπεράσματα του
CGES από μία πρόσφατη μελέτη για τα
παγκόσμια πετρελαϊκά αποθέματα είναι ενθαρρυντικά αφού τα αποθέματα προβλέπεται
να επαρκούν για τα επόμενα 43 χρόνια με τους σημερινούς και ελαφρά αυξημένους
καταναλωτικούς ρυθμούς.
Επιπλέον το
CGES βάσει ενδελεχούς μελέτης υπολογίζει
ότι ο πλανήτης χρειάζεται να αυξάνει κάθε χρόνο τα αποθέματα του κατά 40 δις.
βαρέλια πράγμα όχι ιδιαίτερα δύσκολο αφού τα τελευταία χρόνια τα νέα αποθέματα
που ανακαλύπτονται κάθε χρόνο υπερβαίνουν τα 42 δις. βαρέλια. Τέλος, ένα
γενικότερο συμπέρασμα είναι ότι με τις υψηλές τιμές που τείνουν πλέον να
επικρατήσουν η επίδραση στην κατανάλωση θα είναι θετική σε βάθος χρόνου αφού
αυτή εκτιμάται ότι θ’ αρχίσει να μειώνεται αισθητά πριν την παγκόσμια κορύφωση
της παραγωγής, ως αποτέλεσμα της μετακίνησης καταναλωτικών ομάδων μακριά από το
πετρέλαιο με τα βιοκαύσιμα, το φυσικό αέριο, την πυρηνική ενέργεια και τον
ηλεκτρισμό γενικότερα να αντικαθιστούν σταδιακά βασικές ανάγκες που στηρίζονται
στο πετρέλαιο (π.χ. χερσαίες μεταφορές, παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας).