Σε
λίγες ώρες το 2010 θα γίνει ιστορία. Θα καταγραφεί ως ένα από τα πιο δύσκολα
χρόνια για την Ελλάδα, το Έτος του ΔΝΤ, του Μνημονίου, της ανατροπής του
εφησυχασμού μας και της αγωνίας για το μέλλον μας. Τα δύσκολα είναι μπροστά
μας, παρά τα ψήγματα αισιοδοξίας που επιμένουν να μας χαρακτηρίζουν. Οι
αυτοδιοικητικές εκλογές, τον περασμένο Νοέμβριο, μπορεί να λειτούργησαν σαν ένα
τράτο χρόνου, για τη λήψη των ριζοσπαστικών μέτρων που υποδεικνύουν σταθερά οι
δανειστές μας, αλλά πλέον τώρα δεν έχουμε καμία δικαιολογία απέναντι τους, για
να προχωρήσουμε σε όλες εκείνες τις κρίσιμες αποφάσεις, που θα δώσουν σήματα
εμπιστοσύνης στις αγορές και θα συμβάλουν στην ανάσταση της ελληνικής
οικονομίας. Το αν θα τα καταφέρουμε είναι ριψοκίνδυνο να το πει κανείς με
βεβαιότητα, το θέμα είναι να προσπαθήσουμε. Και για να γίνει αυτό θα χρειασθεί
η παρούσα κυβέρνηση να συγκρουσθεί με κατεστημένα συμφέροντα, να υπερβεί
αγκυλώσεις χρόνων, να τολμήσει να παρακάμψει κεκτημένα, εν ολίγοις, να «σπάσει
αυτά».
Αυτή
η εικόνα που διαπερνά όλο το φάσμα της ελληνικής οικονομίας χαρακτηρίζει και
τον κλάδο ενέργειας. Στο χρόνο που ολοκληρώνεται καταγράφηκαν με το πιο αδρό
τρόπο τα προβλήματα που εξακολουθούν και ταλαιπωρούν την ενεργειακή αγορά, υπό τη
σπάθη της τρόϊκας να πιέζει αφόρητα για το ουσιαστικό άνοιγμα της. Έγιναν
πολλές συζητήσεις, φανερές και όχι, υπήρξαν πολύ σκληρές διαπραγματεύσεις,
σημειώθηκαν βήματα και προς τα εμπρός και προς τα πίσω, ασκήθηκαν πιέσεις,
προθέσεις ζυγίστηκαν, αποφάσεις διερευνήθηκαν. Σήμερα βρισκόμαστε κυριολεκτικά
στο σημείο μηδέν. Ή θα υπάρξει μια μεγάλη ώθηση που θα βάλει την αγορά σε
τροχιά ανάπτυξης, ή θα διατηρηθούν τα πράγματα ως έχουν, με άλλο μανδύα, πράγμα
που σημαίνει την οριστική καταβαράθρωση μας. Ήδη, ξένες εταιρίες, λίγο πριν
εκπνεύσει το 2010, εγκαταλείπουν τη χώρα μας, δίνοντας έτσι το σήμα ότι δεν
έχουν εμπιστοσύνη πλέον στην ελληνική ενεργειακή αγορά, ενώ και ελληνικές
στρέφονται σε επενδύσεις στο εξωτερικό, καθώς διαπιστώνουν με απογοήτευση ότι
δεν υπάρχει διάθεση αλλαγών εντός συνόρων.
Οι
αρμόδιοι κυβερνητικοί φορείς δεν πρέπει να είναι ιδιαίτερα ευχαριστημένοι από
τις επιδόσεις τους. Οι φιλόδοξες προθέσεις τους βούλιαξαν στα ρηχά νερά του
βραχυπρόθεσμου εντυπωσιασμού (όρα επένδυση Κατάρ), ενώ οι όποιες προσπάθειες
παρεμβάσεων ακυρώθηκαν από το «βαθύ κράτος» του συνδικαλισμού και της
κομματικής ορθότητας.
Αποτέλεσμα:
μια σειρά εκκρεμοτήτων, ουσιαστικών και καταλυτικών για την ενεργειακή αγορά,
που κληρονομούνται στον επόμενο χρόνο, με αμφίβολα αποτελέσματα.
Πρώτα-πρώτα,
η πρόσβαση ιδιωτών στη φθηνή λιγνιτική παραγωγή, η οποία παραμένει ισχυρό
προνόμιο της κυρίαρχης επιχείρησης. Ζητούμενο παραμένει η ισοδύναμη λύση στην
πρόταση της Κομισιόν να πωληθεί το 40% των λιγνιτικών και υδροηλεκτρικών
μονάδων της ΔΕΗ. Ζητούμενο, ακόμη, παραμένει να ολοκληρωθεί ο διαγωνισμός για
την εκχώρηση δικαιωμάτων στο λιγνιτωρυχείο της Βεύης. Και όλα αυτά υπό τη σκιά
της προθεσμίας για την παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωδικαστήριο, που πήρε
παράταση ως τα τέλη Ιανουαρίου του 2011.
Ασαφές,
επιπλέον, παραμένει πώς θα εφαρμοσθεί το μοντέλο
ITO στην ελληνική αγορά για το
διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς. Θα είναι μια 100% θυγατρική της ΔΕΗ, η
οποία θα αναλάβει να διαχειρίζεται το Σύστημα, όταν μάλιστα ήδη υπάρχουν
σοβαρές ενστάσεις για την ανεξαρτησία του σημερινού ΔΕΣΜΗΕ; Ή θα υπάρξει και
ένας ακόμη, πραγματικά ανεξάρτητος φορέας, που θα λειτουργεί με ίσους όρους
προς όλους τους συμμετέχοντες της αγοράς;
Σε
εκκρεμότητα παραμένει, εξάλλου, και η πολιτική απόφαση για τη δημιουργία
εγκαταστάσεων αποθήκευσης φυσικού αερίου στη Νότια Καβάλα, που αναμένεται να
αναβαθμίσει γεωπολιτικά το ίχνος της χώρας στον ενεργειακό χάρτη.
Ο
αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης βρίσκεται, επίσης, στον αέρα, όχι απαραίτητα
με δική μας ευθύνη, ενώ ερωτηματικά χαρακτηρίζουν το εύρος των κινήσεων μας για
τη συμμετοχή μας στη διπλωματία των αγωγών.
Η
αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ είναι ένα ακόμη θέμα που θα κληθούμε να
διαχειρισθούμε μέσα στον καινούριο χρόνο, χωρίς, επί του παρόντος, να υπάρχει
σαφής υποδήλωση των προθέσεων μας.
Από
κει και πέρα υπάρχουν και άλλα ζητήματα εσωτερικής κατανάλωσης μεν, αλλά
κρίσιμα για την αναθέρμανση της αγοράς, όπως, το περιβόητο πρόγραμμα
«Εξοικονόμηση κατ’ οίκον», που θυμίζει «Γεφύρι της Άρτας». Τελευταία ενημέρωση
αναφέρει ότι η προκήρυξη του αναβάλλεται για τα τέλη Ιανουαρίου 2011.
Το
μοναδικό θέμα που φαίνεται ότι κινήθηκε μέσα στο 2010 είναι η σύσταση φορέα για
την έρευνα υδρογονανθράκων, που, επιτέλους, μοιάζει να «ξεπάγωσε». Το σχετικό
νομοσχέδιο έχει δοθεί για δημόσια διαβούλευση ως τις 15 Ιανουαρίου 2011.
Είναι
κοινή πεποίθηση ότι ο νέος χρόνος που ανατέλλει εντός ολίγου θα αναδειχθεί σε
κρίσιμο σταυροδρόμι για την ίδια τη χώρα. Από τις αποφάσεις που θα ληφθούν, από
την τόλμη που θα επιδειχθεί και από τις συγκρούσεις που θα επιδιωχθούν θα
κριθούν τα πάντα. Και τα ενεργειακά θέματα βρίσκονται πολύ ψηλά στην ατζέντα
των δανειστών μας. Το προεκλογικό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ αποκτά πλέον την πιο
δραματική έκφανση του. Ή αλλάζουμε, ή βουλιάζουμε.