Την ώρα που στην Ελλάδα γίνονται τα πρώτα βήματα για τη
δημιουργία ενός αποθηκευτικού χώρου 1 δισ. κυβικών μέτρων αερίου, στην Ευρώπη
λειτουργούν ήδη 110 υπόγειες αποθήκες σε περισσότερες από 15 χώρες με προοπτική
αποθήκευσης της τάξης των 70 δισεκατομμυρίων κ.μ. Τι δείχνουν τα μοντέλα
λειτουργίας σε χώρες όπως η Ιταλία, η Δανία, η Αυστρία, το Βέλγιο και η
Πορτογαλία, η αγορά της οποίας μοιάζει με την δική μας.
Τα 70 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου θα φτάσει
τα επόμενα χρόνια η αποθηκευτική ικανότητα στη Γηραιά Ήπειρο, με τη Νότια
Καβάλα να “φιλοδοξεί” να πάρει τη δική της θέση στον χάρτη με προοπτική
αποθήκευσης περίπου 1 δισεκατομμυρίου κ.μ, σε ένα project για το οποίο
αναμένεται να υπάρξει αναλυτική συζήτηση στη Βουλή, με φόντο και τις
διαφορετικές προσεγγίσεις του ΔΕΣΦΑ, της ΔΕΠΑ και της Energean Oil & Gas
που έλαβαν μέρος στη σχετική διαβούλευση.
Σύμφωνα με τα πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία που παρουσίασε στις
εργασίες της οικείας επιτροπής ο ΔΕΣΦΑ, η
χρήση υπογείων χώρων για την αποθήκευση φυσικού αερίου είναι μια τεχνική που
βρίσκει εφαρμογή σε διεθνές επίπεδο για περισσότερα από 40 χρόνια.
Στην Ευρώπη σήμερα υπάρχουν περίπου 110 υπόγειες αποθήκες
Φυσικού Αερίου σε περισσότερες από 15 χώρες.
Οι μεγαλύτεροι χώροι βρίσκονται στην Γερμανία (19,6 δισ. κ.μ.), στην
Ιταλία (14,3) και στη Γαλλία (12,3), ενώ τα μεγαλύτερα νέα projects έχουν
δρομολογηθεί στο Ηνωμένο Βασίλειο (20 δισ. κ.μ.), στην Ιταλία (11), στη
Γερμανία (8,7) καθώς και σε Ισπανία και Σερβία, όπου σχεδιάζονται αποθήκες
δυναμικότητας κοντά στα 6 δισεκατομμύρια κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.
Σε σχέση δε με το Υγροποιημένο Φυσικό Αέριο (ΥΦΑ), οι
υπόγειες αποθήκες θεωρείται ότι υπερτερούν ως προς τη διάρκεια αποθήκευσης, την
ευκολία περιβαλλοντικής αδειοδότησης, την απουσία οπτικής όχλησης, αλλά και ως
προς το λειτουργικό κόστος.
Τα μοντέλα
Η σημασία των αποθηκών στην ασφάλεια του εφοδιασμού
αναγνωρίζεται στην Ευρώοπη και κατά κανόνα τουλάχιστον μία αποθήκη ανά χώρα
λειτουργεί με ρυθμιζόμενη πρόσβαση τρίτων σε αυτήν.
Πιο συγκεκριμένα:
-Στην Ιταλία, η εταιρεία που διαχειρίζεται το μεγαλύτερο
μέρος των αποθηκών είναι η Stoccaggi Gas Italia S.p.A. (Stogit) – θυγατρική της
Snam Rete Gas,ενώ δύο υπόγειες αποθήκες (από τις συνολικά 10) έχουν παραχωρηθεί
στην Edison. Η λειτουργία των αποθηκών είναι ρυθμιζόμενη υπηρεσία. Περίπου το
ήμισυ της χωρητικότητας των υπόγειων αποθηκών της Stogit χρησιμοποιείται από
τρίτους.
-Στη Δανία, ο Διαχειριστής ENERGINET.dΚ κατέχει και
διαχειρίζεται τη μία από τις δύο αποθήκες της χώρας. Η άλλη υπόγεια αποθήκη
ανήκει στο πρώην κρατικό μονοπώλιο DONG Energy. Η μεταβίβαση της πρώτης
αποθήκης από την DONG Energy στην ENERGINET.dk έγινε κατόπιν απαίτησης της Ε.Ε.
ενώ για λόγους εξισορρόπησης φορτίου και εκτάκτου ανάγκης έχει προτεραιότητα
στη δεύτερη αποθήκη, την οποία κατέχει και διαχειρίζεται η εμπορική εταιρεία
DONG.
-Στην Πορτογαλία, που η υποδομή της θα μπορούσε να συγκριθεί
με αυτή της Ελλάδας (διαμόρφωση δικτύου όπως το ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς, LNG
terminal, απο τα τελευταία κατασκευασθέντα εθνικά δίκτυα αερίου στην Ευρώπη,
μαζί με της Ελλάδος), ο Διαχειριστής REN κατέχει και διαχειρίζεται την μία από
τις δύο υπόγειες αποθήκες, με τη δεύτερη να ανήκει στην εταιρεία αερίου της
χώρας Galp Energia. Η πρόσβαση τρίτων στις αποθήκες παρέχεται σε ρυθμιζόμενη
βάση.
-Στην Αυστρία, η εταιρεία OMV Gas Storage GmbH
("OGSA"), θυγατρική του πρώην κρατικού μονοπωλίου πετρελαίου και
αερίου OMV, διαχειρίζεται αποθηκευτική ικανότητα μεγαλύτερη της μισής από τη
συνολική αποθηκευτική ικανότητα τησ χώρας, ώστε να διασφαλίζεται η εξισορρόπηση
παραλαβών / παραδόσεων Φυσικού Αερίου στο Σύστημα Μεταφοράς και να
εξασφαλίζεται υψηλό επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού.
-Στο Βέλγιο, η μοναδική υπόγεια αποθήκη (0,6 bcm) ανήκει στον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς Fluxys και λειτουργεί
με ρυθμιζόμενη πρόσβαση τρίτων με βάση την αρχή “first come,
first served”.
Οι θέσεις των “3”
Να θυμίσουμε ότι, όπως μετέδωσε και χτες το energia gr., σε
σχέση με τις παλαιές γεωτρήσεις της Νοτίου Καβάλας, όπου σχεδιάζεται η
δημιουργία αποθηκευτικού χώρου, ο ΔΕΣΦΑ επισημαίνει ότι δεν είναι νοητή υπό τις
υφιστάμενες διατάξεις η ένταξη υπόγειου φυσικού αποθηκευτικού χώρου σε
Ανεξάρτητο Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ), ιδίως δε εάν αυτός διασυνδέεται με το
Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου, (ΕΣΦΑ) ενώ για να επιτευχθεί κάτι
τέτοιο (ένταξη φυσικού υπόγειου αποθηκευτικού χώρου σε ΑΣΦΑ) θα ήταν απαραίτητη
νομοθετική ρύθμιση που θα επέτρεπε σε ιδιώτη που δεν έχει προβεί στην επένδυση
(κατασκευή υπόγειου αποθηκευτικού χώρου) να εκμεταλλεύεται φυσικό υπόγειο
αποθηκευτικό χώρο που ανήκει στο Δημόσιο. Ο ΔΕΣΦΑ επισημαίνει πως η
χρηματοδότηση του έργου από κοινοτικούς πόρους διασφαλίζεται με αυτές τις
λύσεις.
Από την πλευρά τους ΔΕΠΑ και Energean Oil, οι οποίες έχουν
καταθέσει και αυτοτελώς τις απόψεις τους, εκτιμούν ότι υπάρχει η δυνατότητα να
δημιουργηθεί η αποθήκη είτε ως τμήμα του ΕΣΦΑ, είτε ως (ΑΣΦΑ) το οποίο δεν
εντάσσεται στο ΕΣΦΑ, ανεξαρτήτως διασύνδεσης με το Σύστημα αυτό, και το οποίο
αντιμετωπίζεται ως ιδιωτικό έργο.
Μάλιστα, η Energean Oil καθιστά σαφές ότι εάν δεν γίνει
δεκτή η πρότασή της, θα προχωρήσει μονομερώς στην απόληψη των ποσοτήτων
(εκτιμώνται σε κάτι λιγότερο από 100 εκατ. κ.μ.) φυσικού αερίου που έχουν
απομείνει στην περιοχή, την εκμετάλλευση της οποίας έχει έως την διετία 2013
-2014.