Ο όρος, αυτοεκπληρούμενη προφητεία, είναι γνωστός λίγο ως
πολύ. Με πολλές εφαρμογές σε όλα τα πεδία της ανθρώπινης δραστηριότητας,
απαντάται στην ψυχολογία. Με βραχύβια ζωή, εισάγεται μόλις το 1948 από τον
κοινωνιολόγο Robert K. Merton, ουσιαστικά έχει να κάνει με μια πρόβλεψη, η
οποία, στη συνέχεια, προκαλεί αλληλουχία γεγονότων, τα οποία καταλήγουν να
αναδεικνύουν την πρόβλεψη σε πραγματικότητα. Ο Merton, στο βιβλίο του Social Theory
and Social Structure, αναφέρει ότι η αυτοεκπληρούμενη προφητεία ξεκινά με ένα
λανθασμένο ορισμό της πραγματικότητας, όμως, προκαλεί μια νέα συμπεριφορά του
πλήθους, το οποίο τελικά κάνει πραγματικότητα το λανθασμένο ορισμό. Το αξίωμα
πάνω στο οποίο βασίσθηκε λέει ότι αν οι άνθρωποι ορίσουν κάποιες καταστάσεις ως
πραγματικές, ακόμη κι αν δεν είναι αληθινές, αυτές οι υποθετικές καταστάσεις
έχουν πραγματικές συνέπειες. Με απλά λόγια, αυτό που μας λέει η
αυτοεκπληρούμενη προφητεία είναι ότι προσαρμόζουμε τη συμπεριφορά μας σε αυτό
που πιστεύουμε ή προφητεύουμε, χωρίς απαραίτητα, όμως, να είναι έτσι τα
πράγματα, με μη ελέγξιμες συνέπειες.
Η αυτοεκπληρούμενη προφητεία θεωρούμε ότι ταιριάζει γάντι
στον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Θόδωρο Πάγκαλο, που ανασύρει από το «ψυγείο»
την υπόθεση του Αστακού. Τα πετροδολάρια του Κατάρ τελικά δεν ήρθαν στην
Ελλάδα, παρά τις περί αντιθέτου προσδοκίες μελών της παρούσας κυβέρνησης και η
φιλόδοξη επένδυση που επρόκειτο να κάνουν βυθίστηκε στα ρηχά νερά. Ουδέποτε
μάθαμε τις αληθινές πτυχές αυτής της ιστορίας, καίτοι αναγράφηκαν πολλά. Και
για τις αντιδράσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης και για «φίλους» από τα παλιά,
που είχαν εμπλακεί στο στόρι και για τις αντικειμενικές δυσκολίες του
εγχειρήματος. Η ουσία είναι μία. Οι Καταριανοί εξαφανίσθηκαν, όπως εμφανίσθηκαν,
εν μία νυκτί, και η ιστορία ξεχάσθηκε, όπως συνήθως, χωρίς να αναζητηθούν αίτια
ή να υπάρξουν συνέπειες για την προχειρότητα της υπόθεσης. Έμεινε μόνον ως
ανέκδοτο ανάμεσα κυρίως στους ηλεκτροπαραγωγούς, οι οποίοι, μεταξύ σοβαρού και
αστείου, στις συζητήσεις τους, θεωρούν ότι για να μπορέσει να κάνει κάποιος
επενδύσεις στην Ελλάδα πρέπει να φορά κελεμπία.
Τώρα, ο κ. Πάγκαλος, που επισκέφθηκε πρόσφατα το Κατάρ (δεν
αντιληφθήκαμε τη σκοπιμότητα της επίσκεψης) ξαναφέρνει το θέμα της επένδυσης
στην επικαιρότητα και λέει μάλιστα με άκρα σοβαρότητα (;) σε συνέντευξη που
παραχώρησε σε κυριακάτικη εφημερίδα ότι οι επενδυτές από το Κατάρ (ναι, αυτοί
που εξαφανίσθηκαν) είναι έτοιμοι να ξανασυζητήσουν οποιαδήποτε επενδυτική
πρόταση υπάρχει, αρκεί να είναι σοβαρή και να προκύπτει ύστερα από κάποια
προετοιμασία.
Εδώ προκύπτουν σοβαρά ερωτηματικά τα οποία χρήζουν
απάντησης. Δηλαδή, η αρχική πρόταση δεν ήταν σοβαρή; Γιατί εμφανίσθηκαν
ονόματα, εμφανίσθηκαν εταιρίες με ξένη επωνυμία, ανακοινώθηκαν σχέδια,
προϋπολογισμοί, έτοιμοι πελάτες. Δεν ήταν σοβαρά όλα αυτά; Δεν έμοιαζε να είχε
γίνει κάποια προετοιμασία; Και αν όλα αυτά έγιναν με περισσή προχειρότητα, όπως
υπονοεί ο αντιπρόεδρος, τότε πώς μέσα σε χρόνο ρεκόρ, σε λιγότερο από μήνα, μία
σοβαρή αρχή, η ΡΑΕ, έδωσε το οκέι στην πρόταση που κατατέθηκε; Και πώς
ξεκίνησαν να γίνουν περιβαλλοντικές μελέτες, για να προχωρήσει το περιβόητο project;
Θα πείτε, ψιλά γράμματα όλα αυτά. Καθόλου ψιλά γράμματα, από
τη στιγμή που ένα σημαντικό στέλεχος της παρούσας κυβέρνησης έρχεται και λέει,
«ήταν συγκεχυμένη η αρχική μας πρόταση κι αυτό δεν τους άρεσε». Καλά, εμείς
φτιάξαμε την πρόταση, ή οι επενδυτές από το Κατάρ;
Το ζήτημα είναι αλλού. Η κυβέρνηση χρειάζεται επειγόντως να
δείξει προς τα έξω ότι υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον σε αυτήν τη δύσκολη
οικονομική συγκυρία για ευνόητους λόγους. Όταν φεύγουν ξένοι επενδυτές από την
Ελλάδα, απηυδισμένοι από την κυβερνητική πολιτική, πρέπει κάτι να γίνει,
τουλάχιστον επικοινωνιακά. Τώρα, από το Κατάρ θα είναι οι υποψήφιοι επενδυτές,
από τη Χονολουλού θα είναι, δεν έχει καμία σημασία. Οι Καταρινοί μας
βρίσκονται, αυτούς εμπιστευόμαστε. Πες, πες, λοιπόν, μπορεί στο τέλος κάτι να
μας προκύψει. Κάτι, δηλαδή, σας αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Αυτά, όμως, δεν είναι σοβαρά πράγματα. Θυμίζουν περισσότερο
Παραμύθια της Χαλιμάς, μυθικούς και ανύπαρκτους επενδυτές, μεγάλα λόγια και
αστήρικτες υποσχέσεις, που, πλέον, δεν πείθουν. Και μπορεί στα Παραμύθια της
Χαλιμάς η ηρωίδα να κέρδισε στο τέλος τη ζωή της, αλλά δεν είμαστε καθόλου
σίγουροι ότι μπορεί να κερδίσει σε αξιοπιστία η κυβέρνηση με τέτοιες ιστορίες.
ΥΓ. Άσχετο, αλλά δεν μπορούμε να μην το σχολιάσουμε.
Επενδυτές από το Κατάρ υπόσχονται να σώσουν και την ιστορική ΠΑΕ του ΠΑΟΚ. Τα
κεφάλαια τους όλο έρχονται και όλο χάνουν το δρόμο. Παράλληλες διαδρομές….