H περασμένη εβδομάδα ήταν μάλλον ταραγμένη για το σύστημα εμπορίας
δικαιωμάτων εκπομπής αερίων θερμοκηπίου της Ε.Ε., το οποίο αποτελεί
ακρογωνιαίο λίθο της ενωσιακής πολιτικής στον τομέα της κλιματικής
αλλαγής. Το εν λόγω σύστημα ήταν θέμα σε πρωτοσέλιδα ανά τον κόσμο
ύστερα από την απόφαση που έλαβε την Τετάρτη η Επιτροπή να μπλοκάρει
ορισμένες συναλλαγές στα μητρώα των κρατών-μελών. Η απόφαση αυτή ελήφθη
κατόπιν επανειλημμένων κυβερνοεπιθέσεων και υποκλοπής αδειών κατά τις
τελευταίες εβδομάδες και συνεπάγεται προσωρινό πάγωμα των συναλλαγών
άμεσης παράδοσης (spot market).
Εν θερμώ ορισμένοι ίσως σκεφτούν
ότι το σύστημα εμπορίας ρύπων είναι προβληματικό και πρέπει να
καταργηθεί. Μια τέτοια βιαστική αντίδραση, όμως, θα ήταν λανθασμένη. Δεν
καταργείς ένα νόμισμα επειδή ληστεύτηκε μια τράπεζα. Ούτε καταργείς τις
τραπεζικές συναλλαγές τύπου home banking επειδή ένας χάκερ υπέκλεψε τον
κωδικό ενός πελάτη.
Ασφαλώς η Ευρώπη οφείλει επειγόντως να πράξει
ό,τι είναι δυνατόν για να εμποδίσει τις εγκληματικές αυτές
κυβερνοεπιθέσεις. Χαιρετίζω δε τη δέσμευση που έλαβαν οι εμπειρογνώμονες
των κρατών-μελών που συναντήθηκαν την Παρασκευή, στο πλαίσιο της
επιτροπής κλιματικής αλλαγής: να εργαστούν σκληρά τις προσεχείς ημέρες
και εβδομάδες ώστε να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για την ηλεκτρονική
ασφάλεια σε όλα τα μητρώα των κρατών-μελών. Χαιρετίζω επίσης την ομόφωνη
συμφωνία τους με τα προληπτικά μέτρα που έλαβε η Επιτροπή. Ολα τα
εθνικά μητρώα θα παραμείνουν αποσυνδεδεμένα έως ότου εκπληρωθούν οι
αναγκαίες προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν την επανασύνδεσή τους στο
σύστημα της Ε.Ε.
Οπως εξηγήσαμε και στην ανακοίνωση της Επιτροπής
που δημοσιεύσαμε την 21η Δεκεμβρίου 2010, η αγορά άμεσης παράδοσης είναι
ο αδύναμος κρίκος. Η μεγαλύτερη διαφάνεια και ένα καθεστώς αυστηρότερης
επιτήρησης σε επίπεδο Ε.Ε. θα βοηθούσε να αποφευχθούν ή να εντοπιστούν
ορισμένες παράνομες πρακτικές. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής εξετάζουν πώς
μπορεί να υπάρξει αυστηρότερη επιτήρηση στο πλαίσιο της επερχόμενης
αναθεώρησης της νομοθεσίας περί χρηματοπιστωτικών αγορών.
Σίγουρα
θα προτιμούσα η δημοσιότητα να είχε αποκτηθεί χάρη σε πιο θετικές
εξελίξεις – διότι καλά νέα υπάρχουν: την περασμένη εβδομάδα, μια
επιτροπή εκπροσώπων των κρατών-μελών ψήφισε υπέρ της πρότασης που είχα
παρουσιάσει το περασμένο φθινόπωρο σχετικά με την αναθεώρηση των κανόνων
που αφορούν τη χρήση πιστώσεων από διεθνή προγράμματα για τις εκπομπές
ρύπων στην Ε.Ε. Η απόφαση αυτή θα συμβάλει στην περιβαλλοντική
ακεραιότητα και την καλύτερη γεωγραφική κατανομή των εν λόγω πιστώσεων,
αλλά και θα προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες χρηματοδότησης –μέσω του
συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων– για έργα στους τομείς των ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας και της ενεργειακής αποτελεσματικότητας σε φτωχότερες
χώρες.
Οφείλω να υπογραμμίσω ότι παρά τις δυσκολίες, την
απαισιοδοξία και την κάλυψη των προβλημάτων από τα ΜΜΕ, ένα νέο μήνυμα
αρχίζει σιγά σιγά να περνάει. Πράγματι, όπως έγραψε και η εφημερίδα
Financial Times, «κατά έναν περίεργο τρόπο, οι επιθέσεις επιβεβαίωσαν
την πρόοδο που έχει σημειώσει το σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων της
Ευρωπαϊκής Ενωσης». Το ότι διαπράττονται κλοπές και κυβερνοεπιθέσεις
είναι ίσως μια ανεπιθύμητη παρενέργεια ενός επιθυμητού γεγονότος: ότι
δηλαδή το εν λόγω σύστημα έχει οικονομική σημασία.
Πρόκειται για
συναλλαγές ύψους 90 δισ. ευρώ ανά έτος, είναι φυσικό λοιπόν να αποτελούν
στόχο απάτης. Οσοι από εμάς εργαζόμαστε στο σύστημα αυτό σε καθημερινή
βάση, γνωρίζουμε ότι έχει πραγματική οικονομική σημασία και επηρεάζει
τις αποφάσεις που λαμβάνονται από τα ανώτατα στελέχη της βιομηχανίας και
του τομέα της ενέργειας – και όχι μόνο στην Eυρωπαϊκή Ενωση. Από τη
στιγμή που καθιερώθηκε το σύστημα (προ 7 ετών) η ρύπανση έχει πλέον ένα
τίμημα. Μπορούμε βέβαια να συζητήσουμε κατά πόσον το τίμημα αυτό είναι
δίκαιο –και η συζήτηση αυτή συνδέεται με τη συζήτηση για τις συλλογικές
μας φιλοδοξίες όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών άνθρακα–, δεν μπορούμε
όμως να το παρακάμψουμε: ο απολογισμός των πρώτων χρόνων λειτουργίας του
συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων είναι ικανοποιητικός.
* H Connie
Hedegaard είναι επίτροπος της Ε.Ε., αρμόδια για τη Δράση για το Κλίμα.
(από την εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ", 29/01/2011)