Προς Περιφερειακή Ανάφλεξη

Δυναμική ανεξέλεγκτων περιφερειακών κρίσεων έχει ήδη προσλάβει το κύμα εξεγέρσεων στον αραβικό κόσμο: Η είσοδος -νομότυπη μετά από σχετική αίτηση στο Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου- των στρατιωτικών δυνάμεων της Σαουδικής Αραβίας στο Μπαχρέιν δεν είναι μόνον η πρώτη ανάμειξη αραβικής χώρας στα εσωτερικά μιας άλλης: Εχει δυναμική θρησκευτικοκοινοτικής σύγκρουσης, καθώς η σουνιτική Σαουδική Αραβία βοηθά τη μειοψηφούσα σουνιτική ηγεσία του Μπαχρέιν να εμποδίσει τη σιιτική πλειοψηφία να έχει τη δυνατότητα να επιλέξει το καθεστώς της αρεσκείας της, διακινδυνεύοντας έτσι και την εξέγερση της ισχυρής σιιτικής μειοψηφίας του βασιλείου αλλά και την ανάμειξη του Ιράν.

Το πιο σημαντικό, όμως, στοιχείο από την εισβολή της Σαουδαραβίας στο Μπαχρέιν είναι ότι νομιμοποιεί μία γενικευμένη ανάμειξη περιφερειακών αραβικών δυνάμεων στα εσωτερικά γειτονικών αραβικών χωρών, μία δυναμική που δεν μπορεί να αποκλείσει ευρύτερες συγκρούσεις, αλλά κυρίως μία δυναμική που πριμοδοτεί την εμπλοκή της Δύσης.

Ήδη η απόφαση του αραβικού συνδέσμου για επιβολή Ζώνης Απαγόρευσης Πτήσεων στον εναέριο χώρο της Λιβύης δείχνει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των καθεστώτων, παλαιών αλλά και μεταβατικών όπως αυτά της Αιγύπτου και της Τυνησίας, βλέπουν ως αναπόφευκτη τόσο τη δική τους ανάμειξη σε γειτονικές εστίες έντασης όσο και τη στήριξη ή ακόμη και την εμπλοκή της Δύσης.

Με τα σημερινά δεδομένα και την παράταση της εμφύλιας σύγκρουσης στη Λιβύη μία από τις πιθανές εξελίξεις δεν είναι άλλη από την εμπλοκή του στρατού της Αιγύπτου στη σύγκρουση, με τη διπλή επιδίωξη τόσο της ελεγχόμενης μεταπολίτευσης στη γειτονική χώρα όσο και την έμμεση αλλά βαρύνουσα νομιμοποίηση που θα προκύψει για το ρόλο των Ενόπλων Δυνάμεων ως ύστατου ρυθμιστή στη μετα-Μουμπάρακ εποχή.

Η εμπλοκή στις συγκρούσεις γειτονικών αραβικών χωρών είναι εξορισμού ένα εξαιρετικά επικίνδυνο στοίχημα, καθώς εύκολα μπορεί να καταλήξει στο ακριβώς αντίθετο από το αρχικά επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: Αντί να υπάρξει σταθεροποίηση στο εσωτερικό της παρεμβαίνουσας χώρας να προκληθεί μία ανεξέλεγκτη αποσταθεροποιητική δυναμική.

Η περίπτωση του Μπαχρέιν είναι χαρακτηριστική: Η εισβολή των στρατιωτικών δυνάμεων της Σαουδικής Αραβίας δημιουργεί προηγούμενο ανάλογης επέμβασης και στο Ομάν και στην Υεμένη, και κυρίως μία δυναμική πριμοδότησης γενικευμένης αντικαθεστωτικής δυσαρέσκειας και στο ίδιο το βασίλειο.

Μια ματιά στην ιστορία των προηγούμενων δεκαετιών δείχνει ότι η επέμβαση μιας αραβικής χώρας στα εσωτερικά της άλλης έχει πάντοτε αποσταθεροποιητικές παρενέργειες:

Η ένωση της Αιγύπτου και της Συρίας το 1958 στην Ηνωμένη Αραβική Δημοκρατία, που ήταν η μοναδική λύση για την αποφυγή περαιτέρω ριζοσπαστικοποίησης του καθεστώτος της Δαμασκού, κατέληξε σε ρήξη το 1961 και σε πιο ριζοσπαστικές επιλογές από αυτές που αναμενόταν να ματαιώσει η ένωση.

Η ανάμειξη της Αιγύπτου του Νάσερ στον εμφύλιο πόλεμο της Υεμένης στα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1960 παρέτεινε τη σύγκρουση, καθώς την κατέστησε πεδίο αντιπαράθεσης του Καΐρου με το Ριάντ.

Η κατάληψη του Κουβέιτ από το Σαντάμ Χουσεΐν τον Αύγουστο του 1990 προκάλεσε τη συσπείρωση όλων των αραβικών χωρών εναντίον του, από τη Σαουδική Αραβία μέχρι και τη Συρία.

Εσωτερικές εξεγέρσεις με δυναμική περιφερειακού ντόμινο, ενδο-αραβικό ντόμινο επεμβάσεων με δυναμική μπούμερανγκ ανάμειξη της Δύσης, αλλά και εξωαραβικών δυνάμεων, όπως το Ιράν και η Τουρκία. Δύο μήνες μετά την κατάρρευση του Μπεναλί στην Τυνησία όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά στον αραβικό κόσμο...

Επικίνδυνο στοίχημα
Η εμπλοκή στις συγκρούσεις γειτονικών αραβικών χωρών είναι εξ ορισμού ένα εξαιρετικά επικίνδυνο στοίχημα, καθώς εύκολα μπορεί να καταλήξει στο ακριβώς αντίθετο από το αρχικά επιδιωκόμενο αποτέλεσμα: Αντί να υπάρξει σταθεροποίηση στο εσωτερικό της παρεμβαίνουσας χώρας, να προκληθεί μία ανεξέλεγκτη αποσταθεροποιητική δυναμική.