Αντιδρώντας με εξαιρετική προσοχή στον πανικό που έχει προκληθεί από
τη βιβλική καταστροφή στην Ιαπωνία, το χθεσινό μήνυμα από τη Fed
συνίσταται στο ότι η οικονομία των ΗΠΑ χρειάζεται μεν συνεχή βοήθεια
αλλά αυτή θα περιοριστεί στη νομισματική πολιτική. Με στόχο να
σταθεροποιήσει το δολάριο, η Fed άφησε να εννοηθεί ότι θα τερματιστεί
κανονικά τον Ιούνιο ο 2ος γύρος της ποσοτικής χαλάρωσης.
Μετά τη
συνεδρίαση η Fed ανακοίνωσε ότι θα κρατήσει τα επιτόκια στα μηδενικά
επίπεδα του 0-0,25% επ’ αόριστον, μια πολιτική που άρχισε να εφαρμόζει
από τον Δεκέμβριο του 2008. Ομως, η στρατηγική της αποκαλούμενης
«quantitative easing», δηλαδή η χαλάρωση νομισματικής πολιτικής όχι μέσω
του κόστους του χρήματος, αλλά μέσω της ποσότητάς του με την εκτύπωση
νέου χρήματος (ποσοτική χαλάρωση), δεν θα συνεχιστεί σε ένα 3ο γύρο.
Για
να αποτρέψει την οικονομική καταστροφή αγόρασε αφειδώς ομόλογα του
αμερικανικού Δημοσίου αξίας 1,7 τρισ. δολαρίων! Αυτός ήταν ο πρώτος
γύρος, που ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2009 και έληξε την άνοιξη του 2010. Ο
2ος γύρος προβλέπει την αγορά ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου αξίας
600 δισ. δολαρίων σταδιακά μέχρι τον Ιούνιο.
Να επισημανθεί ότι
τον Ιανουάριο του 1995, στην προηγούμενη τραγωδία από τον φονικό σεισμό
με θύματα 6.500 που έπληξε το Κόμπε της Ιαπωνίας, τότε ο εξαναγκαστικός
επαναπατρισμός των κεφαλαίων από τους Ιάπωνες είχε προκαλέσει την πτώση
του δολαρίου κατά 20% έναντι του γιεν. Και η Fed δικαίως επιθυμεί να
τερματίσει την «quantitative easing» που προκαλεί πτωτικές πιέσεις στο
δολάριο.
Η αθρόα παραγωγή δολαρίων μέσω της «quantitative easing»
στην οποία επιδίδεται επί σειρά μηνών η Fed και το υπουργείο
Οικονομικών, ήταν η ορθή επιλογή για την αποτροπή από την κατάρρευση του
τραπεζικού συστήματος και για τη διάσωση της οικονομίας. Ωστόσο, τώρα
γεννά παρενέργειες. Το 2009-10 οι ΗΠΑ γλίτωσαν τη χρηματοπιστωτική κρίση
με μία ασυνήθιστα βραχυχρόνια ύφεση, βοηθούμενες από επιθετικές
μειώσεις επιτοκίων και τη δημοσιονομική πολιτική.
Τα ρήγματα στις
οικονομίες είναι τεράστια και οι λαοί θα υποφέρουν από τις παρενέργειες
της «μετα-κρίσης» για αρκετά χρόνια με στυγερή λιτότητα.
Ο
πρόεδρος της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, αφού περιέγραψε μια εικόνα
καθησυχασμού για την πορεία της αμερικανικής οικονομίας και τους
κινδύνους από τις πληθωριστικές παρενέργειες της «quantitative easing»,
έκανε χθες έναν έξυπνο ελιγμό εξόδου. Ομως, ο τερματισμός της
«quantitative easing», δηλαδή της ποσοτικής χαλάρωσης της νομισματικής
πολιτικής, κρύβει πολλές παγίδες.
Η πολιτική των ριζοσπαστικών
μεθόδων της «quantitative easing» εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στην
95χρονη ιστορία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ. Η στρατηγική αυτή
δέχεται καταιγισμό πυρών από τους Ρεπουμπλικανούς και τους Κινέζους. Με
στόχο να διασφαλιστεί η πορεία σταθερής ανάκαμψης της αμερικανικής
οικονομίας και να επανέλθει η καταναλωτική ζήτηση, ο πρόεδρος της Fed
θεωρεί ότι χρειάζονται ακόμη τα σωσίβια στήριξης της οικονομίας, των
επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Ο Μπεν Μπερνάνκι έχει κρατήσει το
βασικό επιτόκιο δανεισμού (επιτόκιο που είναι καθοριστικής σημασίας,
αφού προσδιορίζει το κόστος χρήματος επί της οικονομίας) από τον
Δεκέμβριο του 2008 στα μηδενικά επίπεδα του 0-0,25%, λόγω των υποτονικών
πληθωριστικών πιέσεων. Αλλά η ανεργία πλήττει ακόμη βίαια ολόκληρη την
επικράτεια, έχοντας ανεβάσει στα 15 εκατ. τον αριθμό των ανέργων
Αμερικανών, εξέλιξη που αποτελεί βαθιά πληγή και ντροπή για την Αμερική.
Το
ρίσκο μιας νέας επιδείνωσης παραμένει υψηλό, τη στιγμή που οι πόροι που
διαθέτουν οι κυβερνήσεις είτε από φορολογικά έσοδα είτε από δανεικά
πλησιάζουν τα όριά τους και καταφεύγουν στις μαζικές πωλήσεις κρατικών
τίτλων. Οταν οι στρατιές των ανέργων συνεχίζουν να αυξάνονται, υπάρχει
έκδηλη ανησυχία σε όλους τους λαούς. Η αντιμετώπιση της κρίσης έγινε με
γενναία μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής και τον πακτωλό τρισεκατομμυρίων
δολαρίων που έριξαν στο τραπεζικό σύστημα για τη διάσωση των τραπεζών.
Μια
ματιά στα οικονομικά και τις αγορές με τους παραδοσιακούς φακούς
δείχνει ότι πολλές αντιλήψεις οι οποίες έμοιαζαν ακλόνητες τώρα
αποδεικνύονται σαθρές. Εν μέσω τέτοιου αποπροσανατολισμού, κίνδυνος
είναι να εφαρμοσθούν παλαιές ιδέες και σχέσεις σε νέες και ποικίλες
προκλήσεις.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")