Ο δείκτης της εκτίμησης των διεθνών αγορών για την ικανότητα μιας ευρωπαϊκής χώρας να ανταποκριθεί στις δανειακές της υποχρεώσεις αποτυπώνεται στο περίφημο και γνωστό σε όλους «spread», δηλαδή στο άνοιγμα μεταξύ του επιτοκίου που διαμορφώνεται για τα ομόλογα της Γερμανίας και του επιτοκίου που διαμορφώνεται για τα ομόλογα της συγκεκριμένης χώρας.
Προφανώς, για τη διαμόρφωση των ανοιγμάτων, δηλαδή για το ύψος των επιτοκίων, λαμβάνονται υπόψη μια σειρά παράγοντες, οι οποίοι εκτιμώνται από τους περίφημους «οίκους αξιολόγησης». Οι οίκοι αυτοί «συμβουλεύουν» τους διεθνείς επενδυτές (διεθνείς αγορές) σχετικά με τους κινδύνους που διατρέχουν όταν αγοράζουν τα ομόλογα οποιασδήποτε χώρας.
Προφανώς, οι παράγοντες αυτοί, δηλαδή οι αναπτυξιακές δυνατότητες της χώρας, η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης να εφαρμόσει μέτρα λιτότητας και διαρθρωτικές αλλαγές, ο βαθμός επιτυχίας των μέτρων, η σταθερότητα του πολιτικού συστήματος, το μέγεθος της κοινωνικής αναταραχής κ.λπ. δεν μπορούν να εκτιμηθούν (αξιολογηθούν) πάντοτε με αντικειμενικότητα. Ετσι, οι εκτιμήσεις των οίκων αξιολόγησης δεν ταυτίζονται αναγκαστικά ούτε μεταξύ τους, ούτε με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ ή/και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επιπλέον, υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις, ότι οι εκτιμήσεις των «οίκων αξιολόγησης» μπορεί να είναι καθοδηγούμενες, με στόχο τη διευκόλυνση των κερδοσκοπικών παιγνίων των διαφόρων διεθνών επενδυτών που συγκροτούν τις διεθνείς αγορές.
Οι παραπάνω συμπεριφορές δεν έχουν ηθικό υπόβαθρο, είναι όμως, τις περισσότερες φορές τουλάχιστον, θεμιτές και νόμιμες μέσα στο σύστημα της ελεύθερης αγοράς, όπου το κέρδος είναι θεμιτό και επιζητούμενο απ' όλες τις επιχειρήσεις και συνεπώς και από αυτές του χρηματοπιστωτικού τομέα, οι οποίες απαρτίζουν τις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές (τράπεζες, επενδυτικοί όμιλοι, ασφαλιστικοί οργανισμοί κ.λπ.).
Συνεπώς, όταν οι διεθνείς αγορές, καθοδηγούμενες από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, συνεχίζουν να απαιτούν υψηλά επιτόκια από τις υπερχρεωμένες χώρες-μέλη της ευρωζώνης παρά τις «γενναίες» αποφάσεις της Ε.Ε. για «διευκολύνσεις» των χωρών αυτών (όπως έγινε πρόσφατα στο συμβούλιο κορυφής), αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν πεισθεί ότι οι «διευκολύνσεις» που προσφέρονται στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης είναι επαρκείς, ώστε να τις βοηθήσουν ουσιαστικά στην αποπληρωμή των χρεών τους. Ετσι, οι διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές, χωρίς περιορισμούς, ανάγονται σε «υπέρτατο κριτή» των αποφάσεων της Ε.Ε. να διευκολύνουν τις λιγότερο αναπτυγμένες χώρες-μέλη της ευρωζώνης να αποπληρώσουν τα χρέη τους.
Στην περίπτωση της χώρας μας, η οποία πήρε διευκολύνσεις από την Ε.Ε. με την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου των 112 δισεκατομμυρίων ευρώ, με τη μείωση του επιτοκίου και με τη δυνατότητα προσφυγής για δανεισμό στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης όταν τα επιτόκια στη διεθνή αγορά είναι πολύ υψηλά, οι αγορές δεν πείσθηκαν, ότι αυτά αποτελούν πραγματική διευκόλυνση για την αποπληρωμή των χρεών μας. Ετσι, τα επιτόκια των ομολόγων μας δεν μειώθηκαν. Προς επιβεβαίωση μάλιστα, ότι η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα παραμένει πολύ δύσκολη, ένας από τους γνωστούς οίκους αξιολόγησης προχώρησε την εβδομάδα που πέρασε σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας μας.
Η κριτική της χώρας μας ή/και της Ε.Ε. εναντίον τέτοιων αξιολογήσεων δεν έχει πρακτικό αποτέλεσμα. Αντίθετα, η ενδυνάμωση της αποφασιστικότητας της κυβέρνησης να εφαρμόσει κατάλληλη πολιτική για να αντιμετωπίσει τις δανειακές υποχρεώσεις μας, καθώς και η ενίσχυση της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης, ώστε να δοθούν ουσιαστικές διευκολύνσεις για την αποπληρωμή του χρέους της χώρας μας (δηλαδή χαμηλότοκο δάνειο για επαναγορά των υποτιμημένων ομολόγων μας και έκδοση ευρωομόλογων) έχουν πραγματική αξία.
(από την εφημερίδα "Ελευθεροτυπία")