Ο Επόμενος Αδύνατος Κρίκος

Πριν από ένα χρόνο αναλυτές και πολιτικοί ηγέτες έσπευδαν να διευκρινίσουν τη μοναδικότητα της ελληνικής δημοσιονομικής κρίσης για να διασκεδάσουν τις φήμες για κρίση δανεισμού της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.

Σήμερα, την επαύριον της προσφυγής της Λισαβόνας στον Προσωρινό Μηχανισμό EFSF, η Μαδρίτη διακηρύσσει σε όλους τους δυνατούς τόνους ότι τα μέτρα που έχει ήδη λάβει αποκλείουν κάθε ενδεχόμενη προσφυγή που θα εξαντλούσε τη δυνατότητα στήριξης χωρών που έχει ο Μηχανισμός μετά τις αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής του Μαρτίου. Πιο προσεκτικές οι κυβερνήσεις της Ιταλίας και του Βελγίου που στοχοποιήθηκαν μαζί με την Ισπανία από τις αγορές τον περασμένο Νοέμβριο αποφεύγουν και να διαψεύσουν τις αναφορές που εντάσσουν την Ρώμη και τις Βρυξέλλες στους αδύνατους κρίκους της Ευρωζώνης.

Αμήχανη η κυβέρνηση Μέρκελ που παρά τα βήματα προόδου που έκανε μέσα σε ένα χρόνο, μοιάζει να μην μπορεί να απεγκλωβιστεί από την υπό όρους και προϋποθέσεις δέσμευση για θωράκιση του ευρώ, μοιάζει να εύχεται να μη συμβεί αυτό που θεωρείται αναπόφευκτο:

Οι αγορές και οι Οίκοι Αξιολόγησης θα πιέζουν συνεχώς και σε δυναμική ντόμινο τις εκτεθειμένες χώρες της Ευρωζώνης, καθώς υπάρχει αβεβαιότητα για την εφαρμογή της ρήτρας για «συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα» στη διάσωση χωρών μετά το 2013, αλλά κυρίως γιατί εκτιμούν ότι ο συνδυασμός της περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής που επέβαλε το Βερολίνο στους εταίρους του μαζί με τη συνεχή ανατίμηση του ευρώ οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε συνολική και διαρκή ύφεση όλες τις χώρες-μέλη.

Η Ισπανία παρά το χαμηλό ποσοστό σχέσης του χρέους με το ΑΕΠ, παρουσιάζει όλα τα δομικά προβλήματα στο τραπεζικό της σύστημα που θα μπορούσαν να την οδηγήσουν σε κρίση δανεισμού, όπως πολύ εύγλωττα το θεμελιώνει σε άρθρο του στους χθεσινούς FT ο Wolfgang Munchau. Μόνο και μόνο η συζήτηση για επικείμενη προσφυγή της Μαδρίτης στο EFSF θα έφερνε ξανά στο επίκεντρο της συζήτησης και της αμφισβήτησης τις αδυναμίες και τις ανεπάρκειες των αποφάσεων για θωράκιση της Ευρωζώνης που αφορούν τόσο τον Προσωρινό όσο και Μόνιμο -μετά το 2013- Μηχανισμό ESM.

Η Ιταλία και το Βέλγιο με πολύ υψηλό ποσοστό χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ έχουν ως ωρολογιακή βόμβα την πολιτική αστάθεια και μειωμένη προβλεψιμότητα. Η ακυβερνησία στο Βέλγιο σε λίγο θα κλείσει χρόνο, ενώ η μετωπική αντιπαράθεση Βαλόνων-Φλαμανδών καθιστά εκ των προτέρων μάταιη κάθε προσπάθεια προληπτικών δραστικών δημοσιονομικών περικοπών. Στην Ιταλία είναι σαφές ότι βρισκόμαστε στο τέλος της εποχής Μπερλουσκόνι, με την αστάθεια και την πολυδιάσπαση των πολιτικών δυνάμεων να είναι η πιο πιθανή επόμενη μέρα.

Ακόμη και η αποτελεσματικότητα της προσφυγής στον Προσωρινό Μηχανισμό αμφισβητείται από το έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας στην Ευρωζώνη, όπως αυτό αποτυπώνεται στις σημερινές κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας. Η συνεχής φημολογία περί αναδιάρθρωσης-κουρέματος του ελληνικού δημόσιου χρέους, σε συνδυασμό μαζί με την αύξηση του επιτοκίου από την ΕΚΤ, δυσχεραίνουν και κινδυνεύουν να βραχυκυκλώσουν τις, ούτως ή άλλως, οριακές δυνατότητες συνδυασμού μιας σκληρής δημοσιονομικής εξυγίανσης με την επιστροφή στην ανάπτυξη σε όλες τις προβληματικές χώρες.

Όλα μοιάζουν με μια μη ελέγξιμη πορεία προς σύγκρουση αμαξοστοιχιών: Ισπανία, Ιταλία και Βέλγιο έχουν όλες τις προϋποθέσεις για στοχοποίηση, ενώ στο Βερολίνο κατά κύριο λόγο λείπει η πολιτική βούληση για προληπτική αντιμετώπιση του εν εξελίξει ντόμινο της δημοσιονομικής κρίσης.

Βραχυκύκλωμα προσπαθειών

Ακόμη και η αποτελεσματικότητα της προσφυγής στον Προσωρινό Μηχανισμό αμφισβητείται από το έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας στην Ευρωζώνη, όπως αυτό αποτυπώνεται στις σημερινές κυβερνήσεις της Γαλλίας και της Γερμανίας. Η συνεχής φημολογία περί αναδιάρθρωσης-κουρέματος του ελληνικού δημόσιου χρέους, σε συνδυασμό με την αύξηση του επιτοκίου από την ΕΚΤ, δυσχεραίνουν και κινδυνεύουν να βραχυκυκλώσουν τις, ούτως ή άλλως, οριακές δυνατότητες συνδυασμού μιας σκληρής δημοσιονομικής εξυγίανσης με την επιστροφή στην ανάπτυξη σε όλες τις προβληματικές χώρες.