Αν η ιστορία αποτελεί οδηγό, τότε η έρευνα που διεξάγεται στις
ΗΠΑ για τον ρόλο των κερδοσκόπων στην αγορά πετρελαίου, αποτελεί μια καλή στιγμή
για να αγοράσει κάποιος συμβόλαια στο πετρέλαιο. Την περασμένη Πέμπτη, το
υπουργείο Δικαιοσύνης ανέθεσε σε ομάδα εργασίας να διερευνήσει την απάτη, την
κερδοσκοπία και τις σχετικές «επενδυτικές» πρακτικές στην αγορά ενέργειας, αφού
η τιμή της βενζίνης ξεπέρασε τα 3,80 δολάρια ανά γαλόνι, δηλαδή στα υψηλότερα
επίπεδα της τελευταίας τριετίας.
Το παίξιμο του συγκεκριμένου χαρτιού, δηλαδή των «κακών
κερδοσκόπων», είναι μια ένδειξη ότι οι αρχές έχουν χάσει τον έλεγχο και δεν
μπορούν να αλλάξουν τις πολιτικές και τους παράγοντες που οδήγησαν στις υψηλές
τιμές εξ αρχής. Το σωστό θα ήταν να το εκλάβουμε αυτό ως μήνυμα ότι οι τιμές θα
συνεχίσουν να ενοχλούν την κυβέρνηση, ώστε να προχωρήσουμε στις επενδύσεις μας αναλόγως.
Δεν θα ήταν παρακινδυνευμένο να πει κανείς ότι οι βασικοί
παράγοντες πίσω από την ενεργειακή ακρίβεια είναι η σύγκρουση στη Λιβύη, η ζήτηση
στις αναδυόμενες αγορές και η χαλαρή νομισματική πολιτική των ΗΠΑ, ιδίως οι
ποσοτικές διευκολύνσεις και η αγορά ομολόγων από την κεντρική τράπεζα.
Το κυνήγι των κερδοσκόπων του πετρελαίου σε μια περίοδο
χαλαρής οικονομικής πολιτικής, είναι σαν να αφήνεις ποντικοπαγίδες, ενώ ταυτόχρονα
ακουμπάς το τυρί σου στο πάτωμα. Θα ήταν πιο απλό να το φυλάξεις στο ψυγείο.
Σημειώθηκαν δύο μεγάλες προσπάθειες ενάντια στους κερδοσκόπους
τα τελευταία δύο χρόνια και ίσως θα άξιζε να τις μελετήσουμε ώστε να κρίνουμε
την πορεία των τιμών του πετρελαίου: Τον Φεβρουάριο του 2010, με τα ελληνικά
και τα ευρωπαϊκά ομόλογα υπό μεγάλη πίεση, η Γερμανία ξεκίνησε μια έρευνα για
το εμπόριο των παραγώγων
CDS,
ενώ ήδη υπήρχαν αναφορές για ανάλογες προσπάθειες από τις υπηρεσίες πληροφοριών
της Ελλάδας και της Ισπανίας, οι οποίες εξέταζαν την επίδραση των κερδοσκοπικών
επιθέσεων στις δικές τους οικονομίες.
Όλα αυτά είχαν μικρή επίδραση και τον Μάιο η Ε.Ε. ανακοίνωσε
το πρόγραμμα διάσωσης του ενός τρις δολαρίων, με σκοπό να βάλει φρένο στις «αγέλες
των λύκων» στις οικονομικές αγορές. Αυτό έγινε αφότου η Ελλάδα αναζήτησε την διάσωση
τον Απρίλη του 2010, μετά από τις αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις που την οδήγησαν σε
αδιέξοδο.
Το πακέτο διάσωσης ήταν τόσο επιτυχημένο, που η Ελλάδα, η
Ιρλανδία και τώρα η Πορτογαλία αναζήτησαν βοήθεια για τα δικά τους προβλήματα,
τα οποία δεν προκάλεσαν οι κερδοσκόποι, αλλά άλλοι παράγοντες. Οι κερδοσκόποι
συγχωρήθηκαν για τα στοιχήματα που έπαιξαν ενάντια στα ομόλογα της ευρωζώνης
τον χειμώνα του 2010 και έβγαλαν και χρήματα.
Το Νοέμβριο, οι κινεζικές αρχές ανακοίνωσαν μια διπλή κίνηση
ενάντια στα ακριβά τρόφιμα, περιλαμβάνοντας και την καταπολέμηση της κερδοσκοπίας
στην αγορά γεωργικών εμπορευμάτων, καθώς και τον έλεγχο των τιμών. Επιπλέον, το
αρμόδιο υπουργείο προειδοποίησε ότι θα ανίχνευε τις κερδοσκοπικές ροές στην Κίνα,
οι οποίες εμφανίζονταν ως άμεσες ξένες επενδύσεις. Η κίνηση αυτή ήρθε αφότου ο
δείκτης τροφίμων στην Κίνα έφτασε το 10% τον Οκτώβριο, με αξιοσημείωτες αυξήσεις
σε ορισμένα τρόφιμα.
Ακόμα και η Κίνα, ένα κράτος με μεγάλη εξουσία στους πολίτες
του, ανακάλυψε ότι διέθετε μικρή δύναμη απέναντι στους κερδοσκόπους, διότι δεν ήταν
εκείνοι ο βασικός παράγοντας πίσω από τις αυξήσεις.
Το κόστος των τροφίμων αυξήθηκε τον Μάρτιο κατά 9,7% σε ετήσια
βάση, από 10,2% τον Φερβουάριο, ενώ αυτές των λαχανικών υποχώρησαν κατά 7,9%.
Επρόκειτο για την πρώτη μονοψήφια άνοδο των τιμών τους τελευταίους πέντε μήνες,
αλλά και πάλι δεν ήταν μια θετική είδηση. Αν είχε παίξει κάποιος στοίχημα ότι η νέα πολιτική θα οδηγούσε χαμηλά τις τιμές,
τότε θα είχε απογοητευτεί.
Άρα, το μάθημα δεν είναι ότι οι τιμές ανεβαίνουν επειδή οι
κυβερνήσεις κατηγορούν τους κερδοσκόπους, αλλά επειδή αυτές οι κατηγορίες είναι
στην πραγματικότητα ένδειξη πως διάφοροι δύσκολοι παράγοντες κρύβονται από πίσω,
οι οποίοι δεν θα απομακρυνθούν εύκολα.