Στην Ελλάδα, η φοροδιαφυγή
είναι διαδεδομένη. Θα μπορούσε να θεωρηθεί πως έχει ενδημική
μορφή, ιδίως στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις που κινούνται με
ρευστό. Αλλά πόσο μοιάζει αυτή η φοροδιαφυγή με εκείνη
στις Ηνωμένες Πολιτείες κι άλλες χώρες; Έχουν οι Έλληνες εκ γενετής τα
γονίδια του Αλ Καπόνε (
Al
Capone);
Φυσικά και όχι. Βασικός
υπεύθυνος είναι το θεσμοποιημένο, διαλυμένο σύστημα καθώς και η
αναποτελεσματική διαχείριση του δημόσιου τομέα και του συνόλου των φορολογικών εισφορών. Τα παραπάνω οδηγούν σε δημόσιες
υπηρεσίες κακής ποιότητας, που με τη σειρά τους δημιουργούν στους
πολίτες την αίσθηση της δυσαναλογίας μεταξύ κρατικών εσόδων και κρατικών
παροχών. Πρόκειται για ένα χάσμα, που διευρύνεται
καθημερινά.
Η ελληνική παραοικονομία (τα μη
δηλωθέντα εισοδήματα) φθάνει το 25% του ακαθαρίστου εγχωρίου
προϊόντος (ΑΕΠ). Πάνω από το 30% της φορολογητέας ύλης διαφεύγει.
Λόγω της έλλειψης ή της απουσίας
εμπιστοσύνης προς το κράτος,ηφορολογική συνείδηση έχει διαβρωθεί. Οι Έλληνες
έχουν ένα σωρό λόγους να φοροδιαφεύγουν: την κρατική
σπατάλη, την αίσθηση πως η δωροδοκία ενός εφοριακού δεν είναι δα και
τόσο σοβαρό παράπτωμα...
Τα πράγματα γίνονται χειρότερα
λόγω του ότι το κράτος, προκειμένου να παράσχει κάποιες (κακές)
υπηρεσίες στους φορολογουμένους, αναγκάζεται να υπερχρεώνεται. Αλλά οι
κακές υπηρεσίες, το μόνο που κάνουν είναι να αυξάνουν στους
πολίτες τη διάθεση να φοροδιαφεύγουν.
Ο κυνισμός δεν είναι όμως
φανερός μόνο στους φορολογουμένους. Έχει επίσης καταλάβει
τους υπευθύνους των φοροεισπρακτικών υπηρεσιών. Το φορολογικό
σύστημα έχει μείνει ανεξέλεγκτο σε τέτοιο βαθμό, ώστε να έχει αναπτυχθεί
ένα είδος συμπαιγνίας μεταξύ των υπευθύνων του συστήματος
και των φορολογουμένων.
Αυτή, με μια λέξη, είναι η
κατάντια του ελληνικού φορολογικού συστήματος. Δε φταίει που οι Έλληνες
είναι εκ γενετής ασυνεπείς -ή μισούν τη φορολογία. Φταίει
που δεν υπήρξε καμία αντιστοιχία μεταξύ φορολογικών εσόδων και κρατικών
παροχών.
Η διαδικασία της είσπραξης των
φόρων στην Ελλάδα μοιάζει με το μαρτύριο του Σίσυφου -που
διαρκώς κουβαλούσε ένα πελώριο βράχο ως την κορυφή ενός βουνού: απραγματοποίητοι
στόχοι και πολιτικές που στρέφουν τους πολίτες κατά του
κράτους, οδήγησαν σε μείωση των εσόδων. Παράλληλα, η Ελλάδα έγινε
πιο ευάλωτη στην κρίση, καθώς για χρόνια αναγκαζόταν να καλύπτει
τις ανάγκες της με δανεικά.
Επιπλέον, το φορολογικό σύστημα
παραμένει τόσο περίπλοκο που ανατροφοδοτεί τη δυσαρέσκεια. Στο
τέλος καταντάει να επικρατεί η αντίληψη του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω»:
«δε με νοιάζει κανένας, παρά μόνο ο εαυτός μου». Σαν να
μη φτάνει αυτό, έχουμε συστηματικούς φοροκλέφτες που
χρωστάνε στην εφορία εκατομμύρια ευρώ, ναξεμπερδεύουν με πρόστιμα των
10,000 ευρώ.
Όπως ήταν φυσικό, αυτό το
σύστημα εξαγρίωσε τους φορολογουμένους. Οι πολίτες είναι
εξοργισμένοι με ένα σύστημα που δεν μπορεί να αλλάξει. Στο τέλος,
αυτή η κατάσταση υπέσκαψε την ενεργητικότητα ολόκληρης της χώρας.
Εμείς, στην ελληνική κυβέρνηση,
βρισκόμαστε καταμεσής στην προσπάθειαμεταρρύθμισης αυτού του
συστήματος. Το αλλάζουμε, καταπολεμώντας παράλληλα τον
κυρίαρχο κυνισμό. Η Ελλάδα δεν ανέχεται άλλο τη φοροδιαφυγή. Αυτό είναι ολοφάνερο
. Και η «μηδενική ανοχή» στη φοροδιαφυγή επιτέλους
αποτυπώθηκε στις επίσημες πολιτικές και τις νέες θεσμικές δομές. Το μήνυμά μας είναι ξεκάθαρο: ή πληρώνετε
τους φόρους σας ή πάτε φυλακή. Ανάλογο είναι και το τελεσίγραφο
στους εφόρους που συλλαμβάνονται να βοηθούν κάποιον να φοροδιαφύγει ή να
παραποιεί τα φορολογικά του στοιχεία.
Προκειμένου να συντρίψουμε τη
φοροδιαφυγή, δημιουργήσαμε τα αναγκαία συστήματα ελέγχων. Υπάρχουν
τώρα εσωτερικοί έλεγχοι, εξωτερικοί έλεγχοι, και έλεγχοι από τους
ίδιους τους πολίτες, τους φορολογουμένους. Έχουμε επιστρατεύσει όλους τους παράγοντες του συστήματος
.
Αν κι αυτή είναι πιθανότατα μια
από τις δυσκολότερα εφαρμόσιμες μεταρρυθμίσεις της Ελλάδας, έχουμε
μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. Ήδη στο κοινοβούλιο έχουμε πετύχει ευρεία διακομματική συναίνεση
. Οι νέες
φορολογικές ρυθμίσεις υποστηρίχτηκαν ομόφωνα από τους βουλευτές του
πλειοψηφούντος ΠΑΣΟΚ, που
καλοδέχτηκαν τη σκληρότερη στάση απέναντι στη φοροδιαφυγή. Αλλά και οι
βουλευτές της αντιπολίτευσης υπερψήφισαν σχεδόν το σύνολο των άρθρων, σε
μια ένδειξη πρωτοφανούς πολιτικής συναίνεσης.
Ποτέ άλλοτε η Ελλάδα δεν είχε
αντιμετωπίσει με τόση σοβαρότητα το ζήτημα της είσπραξης των φόρων. Μιλάμε για πραγματική εκστρατεία: οι αρχές έφτασαν να
χρησιμοποιούν δορυφόρους για να εντοπίζουν αδήλωτες πισίνες (που
αποτελούν τεκμήριο πολυτελούς διαβίωσης). Τα αδήλωτα
εισοδήματα των ιατρών και των δικηγόρων βρίσκονται υπό διαρκώς
αυξανόμενη επιτήρηση, πρωτοφανή σε σχέση με το παρελθόν.
Μια ριζική αλλαγή πορείας είναι
πλέον πιθανή.
(
Σημείωση ppol.gr: πρόκειται για το πρώτο από τα
τρία άρθρα που έγραψε η βουλευτής του ΠΑΣΟΚ στο "Globalist"
για την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα).
(Η Έλενα Παναρίτη είναι οικονομολόγος και βουλευτής επικρατείας του ΠΑΣΟΚ)
(από The Globalist/
www.ppol.gr)