Οι επόμενες ημέρες, εάν
όχι οι επόμενες ώρες, είναι εξαιρετικά κρίσιμες για την χώρα μας η οικονομία
της οποίας ευρίσκεται για μια ακόμη φορά στο επίκεντρο της διεθνούς προσοχής
και στο στόχαστρο της Ευρωπαϊκής δυσαρέσκειας. Νέες υποβαθμίσεις από τους
περίφημους οίκους αξιολόγησης, νέα άνοδος των
spreads και των
CDS και δηλώσεις γερμανών
πολιτικών και τραπεζιτών που τάσσονται υπέρ μιας ριζικής και άμεσης
αναδιάρθρωσης του ελληνικού δημοσίου χρέους συνθέτουν την εικόνα της
οικονομικής κρίσης, η οποία εάν δεν υπάρξει σύντομα κάποιο είδος αναχώματος θα μεταβληθεί πολύ γρήγορα σε
πολιτική κρίση και πέρα από την πτώχευση θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε πλήρη
οικονομική και κοινωνική κατάρρευση.
Η περίπτωση της
αναδιάρθρωσης που τόσο έντονα συζητείται και προδιαγράφεται ως σχεδόν
αναπόφευκτη από παντός είδους ειδικούς και μη, εντός και εκτός Ελλάδας είναι
φανερό ότι θα πλήξει καθοριστικά την αξιοπιστία της χώρας μας αφού αυτή θα
σήμαινε σε πολύ απλά ελληνικά ότι το Ελληνικό Δημόσιο θα αδυνατεί στο μέλλον να
πληρώσει εγκαίρως και στο αναγραφόμενο ποσό στα ομόλογα που εκδίδει προς τους
ξένους και Έλληνες δανειστές. (δηλ. Τράπεζες και παντός είδους
χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς). Δηλαδή η Ελλάδα ως χώρα θα σταματήσει να έχει οποιαδήποτε
αξιοπιστία κάτι που προφανώς θα επηρεάσει όχι μόνο την αγορά ομολόγων αλλά όλο
τον οικονομικό κύκλο και κυρίως το εμπόριο και παντός είδους σχέσεις της χώρας
με το εξωτερικό. Με άλλα λόγια δεν χρειάζεται να επιστρέψουμε στην δραχμή για
να αντιμετωπίσουμε το φάσμα της πείνας.
Για αυτό και η
δραματική προειδοποίηση στα όρια πολιτικού «εκβιασμού» από την Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ότι θα σταματήσει να δέχεται ως εγγύηση τα ελληνικά
ομόλογα σε περίπτωση αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους κρύβει την αγωνία της
για τις συνέπειες στις «διαλυμένες» τράπεζες της Ελλάδας και αλλού. «Στην
χειρότερη περίπτωση, η αναδιάρθρωση του χρέους μιας χώρας μέλους της Ευρωζώνης
θα μπορούσε να επιφέρει επιπτώσεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα ικανές να
επισκιάσουν εκείνες από την πτώχευση της
Lehman
Brothers». Με την διάσημη πλέον
αυτή δήλωση, ο Γιούργκεν Σταρκ, επικεφαλής οικονομολόγος και μέλος του
διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, τα έχει πει όλα. Μόλις προχθές, ο Σταρκ
επισήμανε ότι μια οποιαδήποτε μορφής αναδιάρθρωση θα ήταν καταστροφική για τον
ελληνικό τραπεζικό τομέα.
«Ξεχάστε την
επιμήκυνση, πάρτε μέτρα τώρα» είναι το περιεχόμενο του αυστηρού μηνύματος του
επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ, μετέφερε ο πρώην
αντιπρόεδρος της ΕΚΤ Λουκάς Παπαδήμος
στην ελληνική κυβέρνηση. Ο κ. Παπαδήμος, που είχε μεταβεί στην έδρα της
ΕΚΤ στην Φρανκφούρτη ως απεσταλμένος του
Πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου προκειμένου να βολιδοσκοπήσει τις διαθέσεις της
ηγεσίας της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας απέναντι στην Ελλάδα, μετέφερε στον
Πρωθυπουργό, σύμφωνα με έγκυρες πηγές, μια ιδιαίτερη δυσοίωνη εικόνα για την
Ελλάδα που επικρατεί αυτή την στιγμή στην ΕΚΤ, και προφανώς και στην Ευρωζώνη.
Κατά τις ίδιες πηγές, ο πρώην αντιπρόεδρος της ΕΚΤ προειδοποίησε την κυβέρνηση
ότι τα περιθώρια ανοχής για την Ελλάδα στενεύουν και πως η περίοδος των επαίνων
και των ευσήμων για την προσπάθεια που κάνουμε ως χώρα έχει περάσει
ανεπίστρεπτή . Και πως τελείται υπό αμφισβήτηση ακόμη και η καταβολή της 5ης
δόσης του δανείου, που είναι προγραμματισμένη να δοθεί στην Ελλάδα στα τέλη
Ιουνίου. Όμως αν δεν πάρουμε το νέο
δάνειο και την πέμπτη δόση, μετά τη νέα υποβάθμιση από τη
Fitch παγιώνεται η αδυναμία
χρηματοδότησης από τις αγορές, που μπορεί να οδηγήσει σε στάση πληρωμών.
Εν όψει της ανωτέρω
σκληρής στάσης της ΕΚΤ και της καταρράκωσης της αξιοπιστίας της κυβέρνησης αλλά
και των άγριων διαθέσεων γενικότερα που επιδεικνύει πλέον σύσσωμη η Ευρώπη
απέναντι στην Ελλάδα, οι επιλογές που έχει η κυβέρνηση είναι εξαιρετικά
περιορισμένες. Είναι ξεκάθαρο ότι η κυβέρνηση, με ή χωρίς την συναίνεση των
κομμάτων της αντιπολίτευσης, θα πρέπει να δράσει πολύ γρήγορα και να προβεί σε
ορισμένες εντυπωσιακές κινήσεις με στόχο (α) να κατευνάσει τις διεθνές αγορές
οι οποίες έχουν αρχίσει να προεξοφλούν τα πλέον καταστροφικά σενάρια για την
ελληνική οικονομία (πχ. έξοδο από το ευρώ, διεθνή οικονομικό έλεγχο κτλ.) και
(β) να αποκαταστήσει την τρωθείσα αξιοπιστία της χώρας.
Οι κινήσεις αυτές δεν
μπορεί να είναι άλλες από την ολοκλήρωση και κατάθεση του Μεσοπρόθεσμου
Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης 2012-2015 (δηλ. Μνημόνιο ΙΙ) και την
ψήφιση του από την Βουλή εντός του Ιουνίου, την δέσμευση για σημαντική μείωση
του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων μέσα στην επόμενη τριετία με την παράλληλη
κατάργηση φορέων και οργανισμών με στόχο την μείωση του κράτους Λεβιάθαν. Αλλά
πάνω απ’ όλα αυτό που περιμένει η Ε.
Επιτροπή και η ΕΚΤ και οι αγορές
γενικότερα, είναι η δέσμευση σ’
ένα σχέδιο γενναίων αποκρατικοποιήσεων οι οποίες θ’ αρχίσουν να τρέχουν άμεσα
ώστε από τα έσοδα τους να καλυφθεί ένα μεγάλο μέρος του φετινού
ελλείμματος. « Ομιλούμε για γνήσιες και
καθολικές αποκρατικοποιήσεις χωρίς το κράτος να διατηρεί στρατηγικά μερίδια και
ν’ αποβλέπει σε έλεγχο των επιχειρήσεων μέσω της διατήρησης ποσοστού
καταστατικής μειοψηφίας. Μόνο έτσι θα μπορέσει να υπάρξει ενδιαφέρον από
σοβαρούς επενδυτές ώστε το εγχείρημα των αποκρατικοποιήσεων να στεφθεί με
επιτυχία και να αρχίσουν επιτέλους να εισρέουν χρήματα στα ταμεία του κράτους
πέρα από τα δάνεια με τα οποία έχει εθιστεί τα τελευταία χρόνια», δηλώνει
οικονομικός σύμβουλος ο οποίος διατηρεί σχέση εργασίας με τους εκπροσώπους της
Τρόικα. Όμως για να προχωρήσουν γενναίες αποκρατικοποιήσεις (οι οποίες θα
συμβάλλουν και στην ανάπτυξη) και να
ξεκινήσει η αποδόμιση του πελατειακού κράτους απαιτούνται μεγάλες ανατροπές
στην νοοτροπία, την αντίληψη και στις συμπεριφορές των διοικούντων. Θα τις
τολμήσουν;