Η ταχύτατη στοχοποίηση των αποκρατικοποιήσεων έχει αναδειχθεί πλέον στην κύρια συνιστώσα του προγράμματος προσαρμογής του Ελληνικού Δημοσίου, που σε λίγες μέρες θα συμφωνηθεί με την τρόικα. Τα οφέλη των αποκρατικοποιήσεων είναι προφανή. Πέρα από τη μείωση του χρέους, θα κινητοποιηθούν διεθνή και εγχώρια κεφάλαια, θα βελτιωθεί η παραγωγικότητα των πόρων που μεταφέρονται στον ιδιωτικό τομέα, θα μειωθούν έμμεσες και άμεσες επιδοτήσεις και τέλος, θα ενισχυθεί η παραγωγική διαδικασία και το ΑΕΠ.
Η υλοποίηση ενός προγράμματος, που έχει τοποθετηθεί στα 50 δισ. ευρώ και αποτελείται από μικρά σχετικά περιουσιακά στοιχεία (κανένα άμεσα μεγαλύτερο των 2 δισ. ευρώ), σημαίνει ότι πρέπει να στηθούν και να τρέξουν παράλληλα πολλές ξεχωριστές διαδικασίες. Για να υπάρχει μια αίσθηση μεγέθους, για αποκρατικοποιήσεις που θα φέρουν 12 δισ. - 15 δισεκατομμύρια ευρώ μέχρι το 2014 θα χρειαστούν πάνω από 30 διαδικασίες. Ο αριθμός από μόνος του θέτει προβλήματα πολιτικής, αλλά και μάνατζμεντ.
Είναι σαφές ότι οι αποκρατικοποιήσεις από δημοσιονομικής και οικονομικής πλευράς έχουν μόνον οφέλη. Αλλά δεδομένων των ασφυκτικών συνθηκών, τα οφέλη αυτά πρέπει να γίνουν πραγματικότητα το συντομότερο δυνατόν. Για μια επιθετική πολιτική fast track αποκρατικοποιήσεων, τα προς διάθεση στοιχεία θα πρέπει να χωριστούν σε τρεις ομάδες:
- Δικαιώματα (π.χ. επέκταση σύμβασης ΑΙΑ), μετοχές και ακίνητη περιουσία που μπορούν να πουληθούν άμεσα (μέσα σε 12 μήνες).
- Δικαιώματα (π.χ. επέκταση σύμβασης Αττικής Οδού) και μετοχές (π. χ. ΔΕΠΑ) και ακίνητη περιουσία που χρειάζονται προεργασία και αλλαγές προκειμένου να βγουν στην αγορά μέσα σε 36 μήνες.
- Δικαιώματα και ακίνητη περιουσία που απαιτούν σημαντικό χρόνο προετοιμασίας και ωρίμασης για να φτάσουν στην αγορά.
Για να διατηρηθεί η ορμή της πολιτικής αυτής πρέπει και οι τρεις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων να προωθούνται παράλληλα και υπό ενιαία διοίκηση χωρίς καθυστερήσεις και παλινδρομήσεις. Είναι απόλυτα αναγκαίο για κάθε μία διαδικασία να ορισθεί, χωρίς πολιτική αμφιβολία, το αντικείμενο της αποκρατικοποίησης (π. χ. η ΔΕΠΑ όπως είναι σήμερα, ο ΔΕΣΦΑ στο Χ. Α., η ΔΕΠΑ και ο ΔΕΣΦΑ ξεχωριστά) και να αποκτήσει η απόφαση αυτή νομική ισχύ. Το δεύτερο σημείο που επηρεάζει την ταχύτητα εκτέλεσης είναι η μέθοδος με την οποία θα πραγματοποιηθεί η αποκρατικοποίηση και η εκ των προτέρων αναγνώριση των συμφυών προβλημάτων, ώστε να αντιμετωπισθούν έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Η μετάφραση αυτών των παρατηρήσεων σε δράση είναι απλή. Για να εξελιχθεί γρήγορα και να φέρει αποτέλεσμα ένα τόσο πολύπλοκο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων χρειάζεται:
- Μια απολύτως καθαρή πολιτική θέση για όλα (και κάθε ένα ξεχωριστά) τα αντικείμενα της αποκρατικοποίησης.
- Μια διαδικαστικά πανίσχυρη Αρχή Αποκρατικοποιήσεων, με πλήρη ευθύνη για την εκτέλεση κάθε διαδικασίας και τη θεσμική δυνατότητα εξασφάλισης όλων των επιμέρους αποφάσεων, αδειών, εγκρίσεων που θα απαιτηθούν για την υλοποίησή της.
- Μια ενιαία απλή διαδικασία αποκρατικοποίησης, φυσικά με παραλλαγές που θα εισαγάγει η Αρχή Αποκρατικοποίησης για να αντιμετωπίσει τις ιδιαιτερότητες κάθε περίπτωσης, η οποία θα οδηγεί γρήγορα σε χωρίς αμφισβητήσεις αποτέλεσμα.
- Ταχύτατη αντιμετώπιση τεχνικών και νομικών δυσκολιών (ιδιαίτερα στην περίπτωση της ακίνητης περιουσίας, αλλά και των διευρύνσεων δικαιωμάτων) που θα ανακύψουν σε κάθε διαδικασία.
Σ' αυτό το πλαίσιο, όλες οι αποκρατικοποιήσεις αποφασίζονται από τη Δημιουργική Επιτροπή και εκτελούνται αμέσως από την Αρχή Αποκρατικοποιήσεων. Τα περιουσιακά στοιχεία για πώληση (μετοχές, δικαιώματα, ακίνητα) υπάγονται τότε στην εξουσία της Αρχής Αποκρατικοποιήσεων, ώστε να γίνει η προετοιμασία και να επικεντρωθεί η προσπάθεια στην πώλησή τους. Προφανώς χρειάζεται πολύ ανθρώπινο δυναμικό με γνώσεις και εμπειρία για να στηρίξει την Αρχή Αποκρατικοποιήσεων και αυτό θα προέλθει κατά μέγιστο μέρος από συμβούλους και τράπεζες. Η ίδια η Αρχή Αποκρατικοποιήσεων θα έχει σχετικά λίγο προσωπικό για την πολιτική διεύθυνση, την παρακολούθηση και την επίλυση των προβλημάτων.
Eνα καλοδουλεμένο πρόγραμμα αποκρατικοποιήσεων με σφιχτή εφαρμογή μπορεί να αποφέρει 6 δισ. σε ένα χρόνο, 15 δισ. σε τρία χρόνια και 40 δισ. σε μία πενταετία. Ταυτόχρονα όμως θα μειώσει έμμεσες και άμεσες επιδοτήσεις, θα προσελκύσει διεθνή κεφάλαια και θα επιταχύνει την οικονομική ανάπτυξη μέσα από επενδύσεις. Αν υπάρχει ένα μονοπάτι προς το μέλλον, αυτό περνάει σίγουρα μέσα από τη γρήγορη, αλλά αποτελεσματική μεταφορά περιουσιακών στοιχείων από τον δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα.
* Ο κ. Μητρόπουλος είναι πρόεδρος του Δ.Σ. της Eurobank EFG Equities και αντιπρόεδρος της Λέσχης Επιχειρηματικότητας.
(από την εφημερίδα "Καθημερινή")