Μεγάλη στροφή η παράταση μιας εκκρεμότητας -για την Ελλάδα, την
Ιρλανδία και την Πορτογαλία- μέχρι το 2013; Τότε, δηλαδή, που όσες από
τις προβληματικές χώρες θα αναγκασθούν να προσφύγουν στο Μόνιμο
Μηχανισμό ESM και θα δουν το χρέος τους να αξιολογείται ως μη βιώσιμο,
θα υποχρεωθούν να εφαρμόσουν με τη φόρμουλα της ρήτρας συλλογικής
ευθύνης το «κούρεμα» των κρατικών ομολόγων τους, ένα βήμα που στο
πολιτικά ορθό λεξιλόγιο λέγεται «Συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα», ενώ
στην ουσία θα είναι μια «ελεγχόμενη χρεοκοπία.
Όλα δείχνουν ότι το σενάριο της Ελλάδας θα επαναληφθεί και στην
Ιρλανδία και την Πορτογαλία, μια διαπίστωση που ενισχύει την υποψία ότι
το χρονοδιάγραμμα αλλά και πολλοί όροι των μνημονίων μακράν του να
υπηρετούν μια έστω αυστηρή λογική δημοσιονομικής εξυγίανσης είχαν
επικοινωνιακό χαρακτήρα, να πείσουν δηλαδή την εκλογική βάση της Μέρκελ
ότι η στήριξη των προβληματικών δεν θα είναι μακράς διαρκείας και ότι θα
συνοδεύεται με την τιμωρία των παραβατών του Συμφώνου Σταθερότητας.
Σήμερα, και με ορίζοντα το 2013, η επιστροφή στις αγορές μέχρι τότε της
Αθήνας, του Δουβλίνου και της Λισαβόνας φαίνεται εξωπραγματική, καθώς
δεν συντρέχουν οι τρεις αναγκαίες προϋποθέσεις:
Πρώτον, η διασφάλιση των επενδυτών από κάθε εκδοχή χρεοκοπίας
ανεξέλεγκτης, ελεγχόμενης ή και συγκεκαλυμμένης.
Δεύτερον, η περιφρούρηση της κοινωνικής συνοχής και της πολιτικής
σταθερότητας στις χώρες που εφαρμόζονται προγράμματα δημοσιονομικής
εξυγίανσης. Αν υπάρξει ανεξέλεγκτη κοινωνική έκρηξη και πολιτική
αποσταθεροποίηση οι επιπτώσεις θα έχουν πολλαπλάσιο κόστος από τα
δημοσιονομικά μεγέθη των προβληματικών.
Τρίτον, να προσαρμοσθούν τα προγράμματα εξυγίανσης, ώστε να επιτρέψουν
την επιστροφή στην ανάπτυξη, χωρίς την οποία δεν είναι δυνατή η
δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων.
Είναι σαφές ότι η «στροφή» του Βερολίνου στην αντιμετώπιση της
αδυναμίας επιστροφής της Αθήνας στις αγορές το 2012 δεν αρκεί από μόνη
της ως εγγύηση της απαιτούμενης συνολικής στροφής.
Μόνον η ύπαρξη κλιμάκωσης της πίεσης των αγορών στην Ιταλία και την
Ισπανία ή ο τακτικισμός της παράτασης της στήριξης στο παρά πέντε, ώστε
να μετατεθεί μια ενδεχόμενη κρίση σε ένα όχι πολύ μακρινό μέλλον, μπορεί
να οδηγήσει σε πραγματική στροφή.
Τούτων λεχθέντων, είναι σαφές ότι οι αποφάσεις των Συνόδων Κορυφής του
Μαρτίου που θα συμπληρωθούν στη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου είναι σαφές
ότι έχουν ξεπερασθεί από τις εξελίξεις: Η επάρκεια των εγγυήσεων του
Μόνιμου Μηχανισμού ΕSM δεν καλύπτει τη στήριξη της Ιταλίας και της
Ισπανίας, ενώ η εμμονή στη «Συμμετοχή του Ιδιωτικού Τομέα» θα συντηρεί
σταθερά τη δυσπιστία των αγορών.
Ο σκληρός πυρήνας του προβλήματος είναι πολιτικός: Αν οι προσαρμογές
τακτικού χαρακτήρα είναι διαχειρίσιμου κόστους για την κυβέρνηση Μέρκελ
μια εγκατάλειψη της ρητορικής και της στρατηγικής στην οποία επιμένει η
Γερμανία από τον Οκτώβριο του 2008 και μετά προβάλλει να έχει
απαγορευτικό κόστος εντός και εκτός συνόρων.
Τρία σχεδόν χρόνια μετά την έκρηξη της χρηματοπιστωτικής κρίσης το
φθινόπωρο του 2008, στο Βερολίνο έχουν κατανοήσει ότι η συνολική
θωράκιση της Ευρωζώνης είναι μονόδρομος: Τα περί «Μοναχικού Δρόμου» της
Γερμανίας ή μικρής Ευρωζώνης των πλεονασματικών χωρών εγκαταλείφθηκαν ως
σενάρια, χωρίς όμως να υπάρχουν οι προϋποθέσεις για έξοδο της χώρας από
την περιχαράκωση.
Ανεπαρκής «στροφή»
Είναι σαφές ότι η «στροφή» του Βερολίνου στην αντιμετώπιση της
αδυναμίας επιστροφής της Αθήνας στις αγορές το 2012 δεν αρκεί από μόνη
της ως εγγύηση της απαιτούμενης συνολικής στροφής. Μόνον όταν υπάρξει
κλιμάκωση της πίεσης των αγορών στην Ιταλία και την Ισπανία o
τακτικισμός της «στήριξης στο παρά πέντε» μπορεί να εξελιχθεί σε
πραγματική στροφή.
(από την εφημερίδα "ΗΜΕΡΗΣΙΑ", 02/06/2011)