Από όλους τους πειρασμούς που αντιμετωπίζουν οι Αμερικανοί
πρόεδροι, τα στρατηγική αποθέματα πετρελαίου πρέπει να είναι ένας από τους πιο
μεγάλους. Θαμμένα βαθιά μέσα σε εγκαταλειμμένα ορυχεία στο Τέξας και τη
Λουιζιάνα, βρίσκονται 727 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου. Με την βενζίνη στα
3,70 δολάρια ανά γαλόνι, η πρόταση για να χρησιμοποιηθεί μέρος της ποσότητας
αυτής, ώστε να περιοριστεί η τιμή, μοιάζει δελεαστική.
Τα μέλη της κυβέρνησης Ομπάμα τον παροτρύνουν να κάνει
ακριβώς αυτό, αλλά έχει καλό λόγο να διστάζει πριν ανοίξει τις κάνουλες. Η
απελευθέρωση αργού πετρελαίου από τα στρατηγικά αποθέματα θα παρείχε στην
καλύτερη των περιπτώσεων μια προσωρινή ανακούφιση και θα καθιστούσε τις ΗΠΑ πιο
ευάλωτες απέναντι σε μια σημαντική απειλή στο μέλλον.
Η πώληση του πετρελαίου αυτού πιθανότατα θα είχε μια άμεση
επίδραση στις τιμές. Η παροχή 4,4 εκατ. βαρελιών ανά ημέρα είναι αρκετή να
κάνει τη διαφορά, ακόμα και σε έναν κόσμο που καταναλώνει 89 εκατ. βαρέλια
ημερησίως. Ιστορικά, οι δύο προηγούμενες πωλήσεις πετρελαίου από τα αποθέματα,
βοήθησαν να μειωθεί η τιμή: Η πρώτη έγινε από τον Μπους το 1991, κατά την
απελευθέρωση του Κουβέιτ και η δεύτερη από τον γιό του το 2005, όταν ο τυφώνας
Κατρίνα προκάλεσε ζημιές στον Κόλπο του Μεξικού.
Η διαφορά των περιπτώσεων αυτών όμως, ήταν ότι οι κρίσεις
ξεπεράστηκαν πολύ γρήγορα, με τη συμμαχική νίκη το 1991 και με την ανακατασκευή
των εγκαταστάσεων στον Κόλπο το 2005. Το πετρέλαιο από τα αποθέματα ήταν σαν
ένα δάνειο για τους διψασμένους Αμερικανούς καταναλωτές, δηλαδή τους διατήρησε
μέχρι να βελτιωθούν οι συνθήκες.
Αυτή τη φορά, το πλήγμα στην αγορά εξαιτίας των εξεγέρσεων
στη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο. Το
μεγαλύτερο πισωγύρισμα για την παραγωγή ήρθε από τον πόλεμο στη Λιβύη, ο οποίος
έθεσε 1,3 εκατ. βαρέλια εκτός παραγωγής, δίχως να υπάρχει αύριο. Μια νίκη στη
Λιβύη θα ήταν ότι πιο θετικό θα μπορούσε να κάνει ο Ομπάμα για να απαλύνει την
πίεση στο πετρέλαιο, αλλά ακόμα και αν η παραγωγή της ανέκαμπτε αύριο, δεν
υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι τιμές θα μειώνονταν σημαντικά.
Το πετρέλαιο υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων
τεσσάρων μηνών την προηγούμενη εβδομάδα και αν έπεφτε κι άλλο, πολλές χώρες του
OPEC θα ανησυχούσαν για
τις οικονομίες τους.
Η εταιρεία
PFC
Energy
υποστηρίζει ότι αν το
Brent
έπεφτε στα 90 δολάρια, δηλαδή χάνοντας 20 δολάρια, θα υπήρχε
πίεση προς τον
OPEC για
να ελαττώσει την παραγωγή του. Αν οι ΗΠΑ αντλούσαν από τα αποθέματά τους για να
μειωθεί η τιμή, θα ήταν ένα προσωρινό αποτέλεσμα και θα υπέσκαπταν τη δυνατότητά
τους να απαντήσουν σε μελλοντικές διαταράξεις.
Μετά την οξυμένη σύνοδο του
OPEC αυτόν τον μήνα, η Σαουδική Αραβία
αύξησε την παραγωγή της και τώρα θεωρείται ότι παράγει σχεδόν 10 εκατ. βαρέλια
ανά ημέρα. Τα καλά νέα είναι ότι αυτό έφερε στην αγορά περισσότερο πετρέλαιο. Η
παραγωγή του
OPEC είναι
σήμερα υψηλότερη από ότι ήταν στην αρχή της εξέγερσης στη Λιβύη. Τα κακά νέα
είναι ότι η Σαουδική Αραβία είναι η μόνη χώρα που διαθέτει σημαντική
υπερβάλλουσα παραγωγική δυνατότητα, η οποία της δίνει την ευελιξία για να
αντιδρά σε έκτακτα γεγονότα. Καθώς όμως η παραγωγή της αυξάνεται, η δυνατότητα
αυτή αρχίζει να εξανεμίζεται και τα περιθώρια λάθους γίνονται πολύ στενά.
Αν η αγορά δεχτεί και άλλο πλήγμα, όπως για παράδειγμα μια
διαμάχη της Σαουδικής Αραβίας με το Ιράν για το Μπαχρέιν, τότε η τελευταία
γραμμή άμυνας θα ήταν τα στρατηγικά αποθέματα πετρελαίου των κρατών-καταναλωτών
και ιδίως των ΗΠΑ. Αν τα αποθέματα αυτά χρησιμοποιηθούν για βραχυπρόθεσμα
πολιτικά οφέλη, τότε η τελευταία γραμμή άμυνας θα εξαφανιστεί. Με τη νοοτροπία
αυτή, οι έμποροι και οι εταιρείες μάλλον θα ανησυχήσουν περισσότερο από τις
πωλήσεις των αποθεμάτων, παρά θα καθησυχαστούν. Ίσως μάλιστα να απαντήσουν αυξάνοντας
τα δικά τους αποθέματα, εξαλείφοντας έτσι την θετική επίδραση μιας τέτοιας κίνησης.
Όπως κάθε αποτρεπτικό μέτρο, τα στρατηγικά αποθέματα είναι
πιο αποτελεσματικά όσο δεν χρησιμοποιούνται. Μια μέτρια απελευθέρωση πετρελαίου
για τοπικές ελλείψεις δεν θα ήταν τόσο επιβλαβής, αλλά μια συνδυασμένη διεθνής προσπάθεια
για τις τιμές θα είχε καλύτερα αποτελέσματα. Αξίζει να θυμηθούμε πάντως ότι τα
στρατηγικά αποθέματα δημιουργήθηκαν στη δεκαετία του 1970, σε μια περίοδο όπου
γνωρίζαμε τι ακριβώς είναι μια πετρελαϊκή κρίση.