Η Λογική του Παραλόγου

Η καταστροφική εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας οδηγεί πολιτικούς και επιστήμονες σε απεγνωσμένες εκκλήσεις για « αλλαγή πορείας». Οι αναλύσεις και οι προτάσεις, συχνά πειστικές, κάποτε και ιδιοφυείς, ούτε συνετίζουν ούτε ακολουθούντα. Οι αρνητικές αυτές συμπεριφορές και αντιδράσεις είθισται να αποδίδονται σε ένα εγχώριο αυτοκαταστροφικό παραλογισμό, χωρίς να εξετάζονται τα βαθύτερα αίτιά τους. Επείγει να αναζητηθεί η λογική του παραλόγου.

Η κρίση στην Ελλάδα αναλύεται κατά κανόνα με οικονομικούς όρους. Όταν θίγεται η πολιτική διάσταση, η ανάλυση παραμένει σε επίπεδο καταγγελίας του πελατειακού συστήματος ή της ελλιπούς πολιτικής βούλησης.

Χάνεται έτσι η ουσία της πολιτικής, η οποία αφορά κυρίως τις συγκρούσεις συμφερόντων.

«Διαπλοκή» υπάρχει σε όλες τις κοινωνίες. Στην 'Ελλάδα, όμως, συνιστά το καθοριστικό χαρακτηριστικό καθώς, από το 1981 και μετά, έχει συγκροτήσει μια παράλληλη, ημιμαφιόζικου τύπου, κοινωνία.

Η ευρωπαϊκή πορεία της Ελλάδας είχε ως συνεπαγόμενο να εισρεύσουν τεράστιοι πόροι με την μορφή βοηθείας ή, κατόπιν, χάρη στον εύκολο δανεισμό. Το εγγενώς αναποτελεσματικό και διαβρωμένο ελληνικό κράτος είχε την κύρια ευθύνη για την αξιοποίηση και την διανομή τους. Τα χρήματα ήταν πολλά, οι δυνάμεις αντιστάσεως περιορισμένες. Κατά τα ειωθότα, η εξέλιξη αυτή προσείλκυσε ύποπτα κυκλώματα.

Οι ισχυροί παράγοντες της διαπλοκής κατόρθωσαν να προσεταιριστούν μεγάλο μέρος από τους πόρους που διετέθησαν στην ελληνική οικονομία κατά την περίοδο 1981-2009. Η Ευρώπη, αντί να ενισχύσει τον εκσυγχρονισμό της χώρας, τροφοδότησε ένα καρκίνωμα το οποίο φθάνει σήμερα να απειλεί και την ίδια.

Για να εξασφαλίσει κοινωνική νομιμοποίηση και για να ισχυροποιήσει την άμυνά της έναντι των, έστω ευαρίθμων, εντίμων πολιτικιών, η διαπλοκή ενεθάρρυνε ένα σύστημα μαζικής διαφθοράς και συναλλαγής.

Διαμορφώθηκε έτσι ένα πανίσχυρο διαταξικό μέτωπο, δια του οποίου ακυρώθηκαν όλες σχεδόν οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες.

Από οικονομική άποψη, οι συνέπειες είναι εφιαλτικές. Η οικειοποίηση δημοσίων πόρων από τους ισχυρούς της διαπλοκής είχε πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα ως προς τα κρατικά ελλείμματα. Εξόδοις του κράτους, η διαπλοκή εξαγόρασε πανάκριβα τους κοινωνικούς της συμμάχους. Οι εξίσου βαριές πολιτικές και ηθικές συνέπειες, δηλαδή η περιθωριοποίηση των δυνάμεων αντιστάσεως, η διαφθορά των υπολοίπων και η απονεύρωση των λαϊκών μαζών, αποτελούν παράπλευρες απώλειες από την επίθεση της διαπλοκής στα δημόσια ταμεία.

Ο Γιώργος Παπανδρέου άνοιξε το «κουτί της Πανδώρας» μετά την εκλογική του νίκη, όταν δημοσιοποίησε την «έκπληξή» του για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Η προοπτική να στερέψουν οι έξωθεν πόροι, είτε λόγω χρεοκοπίας είτε λόγω «μνημονίου», ενεργοποίησε διαδικασίες απειλητικές όχι μόνον για τις ελληνικές, αλλά και για τις ευρωπαϊκές ισορροπίες. 

Η διαπλοκή προσπαθεί να επιβιώσει μετακυλίοντας τα αναπόφευκτα πλέον μεταρρυθμιστικά βάρη ατούς παλαιούς της λαϊκούς συνενόχους. Διαρρηγνύεται έτσι η άτυπη συμμαχία μεταξύ μεγάλων και μικροαπατεώνων. Η «προδοσία» έχει προκαλέσει μια ανεξέλεγκτη λαϊκή οργή, όπως το τρέχον κίνημα των «αγανακτισμένων».

 Όμως η διαπλοκή διαθέτει ισχυρά μέσα για την χειραγώγηση της κοινής γνώμης. Η καταγγελία του πολιτικού κόσμου συλλήβδην εκτονώνει την λαϊκή οργή, απαξιώνοντας ταυτοχρόνως όλους τους εκλεγμένους εκφραστές των εθνικών συμφερόντων. Εξουδετερώνονται δηλαδή οι μόνοι διαθέτοντες πολιτική νομιμοποίηση να ζητήσουν ευθύνες από τους ενόχους.

Επίσης δαιμονοποιείται η Ευρώπη, καθώς ενδέχεται κάποτε να αφυπνιστεί και να παρέμβει κατά της διαπλοκής.

Πρόκειται για μια εξαιρετικά επικίνδυνη σκευωρία. Μετά την οικονομία απειλείται η ίδια η δημοκρατία, όπως βέβαια και ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της χώρας. Η ενδεχόμενη πτώση της Ελλάδας, η « επιστροφή στην υπανάπτυξη», θα πλήξει βαρύτατα και το κύρος της Ευρώπης.

Στην πολιτική ασφαλώς δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Η διαπλοκή θα ηττηθεί τελικά. Όμως, στην ύστατη προσπάθειά της να παρατείνει τον βίο και την πολιτεία της, ενδέχεται να προκαλέσει απρόβλεπτες και αναπόδραστες καταστροφές.