Η (Γερμανική) Ιστορία Επαναλαμβάνεται από τη Μέρκελ...

Πριν από ένα χρόνο ίσως κάποιοι να πίστευαν στην ελληνική εξαίρεση, στη παθογένεια της χώρας μας που από μόνη της -παρά το γεγονός ότι αποτελεί το 2,5% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης- παρουσιαζόταν ως η θρυαλλίδα μιας συνολικής αποσταθεροποίησης της ΟΝΕ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Σήμερα, η υπεραπλουστευτική και λαϊκίστικη αυτή προσέγγιση επιβιώνει μόνον σε εξώφυλλα και πρωτοσέλιδους τίτλους, καθώς η πλειονότητα των αναλύσεων, προσεγγίσεων και δηλώσεων υπογραμμίζει ότι η συζήτηση-διαμάχη για τα δεύτερο πακέτο βοήθειας προς την Ελλάδα είναι η αφορμή για έναν συνολικό προβληματισμό γύρω από την πολιτική στήριξης των αδύναμων κρίκων της ΟΝΕ, η οποία όχι μόνον δεν απέτρεψε την κρίση δανεισμού στην Ιρλανδία και την Πορτογαλία, αλλά απειλεί σήμερα με συνολική αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνη.

Γαλλική αμφισβήτηση - Γερμανική αυτοκριτική 

«Ο ελληνικός μαρασμός εικονογραφεί το έλλειμμα ευρωπαϊκής ηγεσίας» είναι ο τίτλος ολοσέλιδης ανάλυσης της Μοντ, προχθές Πέμπτη, μια προσέγγιση που αποτελεί συνέχεια της προσέγγισης του οικονομικού ενθέτου της ίδιας εφημερίδας την Τρίτη 21 Ιουνίου που βλέπει το συνδυασμό χρέους και λιτότητας ως απειλή για την Ευρωπαϊκή Οικοδόμηση και προτείνει ως εναλλακτική στρατηγική τις επενδύσεις στην πραγματική οικονομία. Σε πιο προσεκτικούς τόνους και παρά το λαϊκισμό του εξωφύλλου του, το Spiegel προειδοποιεί τη γερμανική κοινή γνώμη ότι η συνολική αποσταθεροποίηση της Ευρωζώνης δεν είναι πλέον ακαδημαϊκό σενάριο ή υπόθεση εργασίας, αλλά αυριανή πραγματικότητα αν τα κράτη-μέλη δεν αντιδράσουν θωρακίζοντας αποτελεσματικά το κοινό νόμισμα. Όπως πολύ σωστά επισημαίνει το Spiegel ενδεχόμενη διάλυση της Ευρωζώνης θα είναι συνώνυμη με το τέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Σήμα κινδύνου απο το Βέλγιο

Την ίδια στιγμή σε συνέντευξή του στις αρχές της εβδομάδας ο υπουργός Οικονομικών του Βελγίου Ράιντερς προειδοποιεί ότι μετά την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Πορτογαλία έρχεται η σειρά της Ισπανίας και της Ιταλίας, αλλά και του Βελγίου και της Γαλλίας.

Και για όσους παραμένουν ακόμη δύσπιστοι, η εξέλιξη του spread του δεκαετούς ιταλικού ομολόγου αυτή την βδομάδα επιβεβαιώνει πρόσφατο δημοσίευμα στην «Η» του Σαββάτου που υποδείκνυε την Ιταλία ως τον επόμενο αδύνατο κρίκο που θα πιεσθεί από τις αγορές.

Το περίγραμμα του γερμανικού προβλήματος

Πιο σκληρό και από το Spiegel είναι το περιοδικό Manager Magazin που ανήκει στον ίδιο εκδοτικό όμιλο: «Αντί της πρόσδεσης των ευρωπαϊκών κρατών σε ένα ολοένα στενότερο θεσμικό πλαίσιο είμαστε έτοιμοι να επιστρέψουμε στην ισορροπία δυνάμεων» γράφει το γερμανικό περιοδικό φωτίζοντας την ευρωπαϊκή στρατηγική της Μέρκελ ως ευρισκόμενη σε μετωπική αντιπαράθεση με την πολιτική των Αντενάουερ και Κολ.

Στην πραγματικότητα, η παλινδρόμηση της Μέρκελ σε μια εθνική ατζέντα σε σχέση με την ευρωπαϊκή στρατηγική των Χριστιανοδημοκρατών προκατόχων της στην Καγκελαρία αποτελεί την ανησυχητική επανάληψη της γερμανικής Ιστορίας από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις παραμονές του Α' Παγκοσμίου Πολέμου το 1914.

Όταν ο καγκελάριος Μπίσμαρκ εγκατέλειπε την εξουσία στις αρχές της δεκαετίας του 1890, η Γερμανία ήταν σημείο αναφοράς της ευρωπαϊκής σταθερότητας, καθώς διατηρούσε καλές και λειτουργικές σχέσεις με όλες τις Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης από την Ρωσία, την Αυστροουγγαρία, τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία μέχρι και την προσφάτως ηττηθείσα στον Γαλλοπρωσικό Πόλεμο του 1870-71 Γαλλία. Η γερμανική διπλωματία είχε ως στρατηγικό σημείο αναφοράς τη διαμεσολάβηση και την εκτόνωση εντάσεων ανάμεσα στις άλλες μεγάλες Δυνάμεις:

Χαρακτηριστικό παράδειγμα το Συνέδριο του Βερολίνου το 1878 που απέτρεψε πολεμική σύγκρουση Ρωσίας-Βρετανίας στα Βαλκάνια και διευθέτησε τις αντιθέσεις για την αποικιακή διανομή της Αφρικής.

Μετά τον Μπίσμαρκ άρχισε αργά αλλά σταθερά η πορεία προς την καταστροφή, καθώς οι διάδοχοι του Σιδηρού Καγκελαρίου Καπρίβι, Χοχενλόε, Μπίλοφ και Μπέτμαν Χόλβεγκ ήταν πολιτικές μετριότητες που δεν μπορούσαν να αντισταθούν στις πιέσεις και στη δημαγωγία των κάθε είδους λόμπι που πίστευαν ότι η Γερμανία οφείλει να διεκδικήσει δυναμικά ευρωπαϊκή ηγεμονία και παγκόσμια κυριαρχία.

Μέσα σε δέκα χρόνια η Γερμανία από σημείο αναφοράς των ευρωπαϊκών ισορροπιών βρισκόταν απομονωμένη με τη Βρετανία, τη Γαλλία και τη Ρωσία να έχουν συγκροτήσει μια συμμαχία σε αντιγερμανική βάση.

Σήμερα με αφορμή την Κρίση της Ευρωζώνης, είκοσι και πλέον χρόνια μετά την Ένωση των δύο γερμανικών κρατών το 1990, η Ευρώπη αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται εκ νέου μπροστά σε ένα γερμανικό πρόβλημα:

Μια Μεγάλη Δύναμη που συμπεριφέρεται σαν να είχε εναλλακτικές επιλογές για την περαιτέρω εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με στόχο την επιβολή της δικής της Εθνικής Ατζέντας.

Δύσκολη η επιστροφή στην ενίσχυση της ολοκλήρωσης

Με τα παραπάνω δεδομένα η επιστροφή στη δυναμική της Πολιτικής Ένωσης που ανακόπηκε το 2005 στη Γαλλία με την απόρριψη της Συνταγματικής Συνθήκης δεν θα είναι εύκολη υπόθεση, καθώς η καχυποψία των συγκρουόμενων εθνικών συμφερόντων έχει ήδη σκιάσει τον ευρωπαϊκό ορίζοντα.

Ο ωφελημένος του ευρώ αισθάνεται θύμα...

Την κατά κύριο λόγο γερμανική ευθύνη στην αδυναμία θωράκισης της Ευρωζώνης υπογραμμίζει σε πρωτοσέλιδη της ανάλυση τη Δευτέρα 20 Ιουνίου η International Herald Tribune: Ο πυρήνας του προβλήματος είναι η κυβέρνηση Μέρκελ που όπως πολύ εύστοχα υπογραμμίζεται δεν μπορεί ούτε να επιβάλει τις γερμανικές θέσεις στους Ευρωπαίους εταίρους της ούτε να πείσει την κοινή γνώμη της χώρας για την ανάληψη του κόστους προάσπισης του κοινού νομίσματος.

Η τελευταία παράμετρος, ο απορριπτισμός μιας πλειοψηφικής μερίδας της κοινής γνώμης στη Γερμανία είναι ένα πρωτοφανές στα ιστορικά χρονικά της χώρας και της Ευρώπης παράδοξο: Ο μεγάλος ωφελημένος από το ευρώ αισθάνεται θύμα της απαλλοτρίωσης της εθνικής κυριαρχίας, αντιμετωπίζει τη Συνθήκη του Μάαστριχτ σαν φαλκίδευση της πλήρους χειραφέτησης από την ήττα του 1945, όπως αυτή υλοποιήθηκε με την ενσωμάτωση της Ανατολικής Γερμανίας στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία την 1 Οκτωβρίου του 1990. Η συζήτηση και η διαμάχη για τη στήριξη της Ελλάδας είναι επί της ουσίας η στρατηγική αμηχανία του Βερολίνου από την μια μεριά και η διαπίστωση της συντριπτικής πλειονότητα των εταίρων του στην Ευρωζώνη από την άλλη ότι βρίσκονται μπροστά σε ένα νέο γερμανικό πρόβλημα.