Το Εντυπωσιακό Αυτογκόλ του ΙΕΑ

Η αγορά πετρελαίου επωφελείται ακόμη από το εντυπωσιακό αυτό-γκολ του ΙΕΑ που έδωσε το πλεονέκτημα στις εταιρείες εμπορίας. Πάντως, οι μνήμες του 2008 μπορεί σύντομα να δράσουν ανασταλτικά για την αγορά, αν και όχι ακόμα. Το διαρκώς ακριβό πετρέλαιο συνεχίζει να ενισχύει την οικονομία της Ρωσίας, ενώ κατά την ίδια στιγμή αυξάνει την εξάρτησή της και οδηγεί την κυβέρνηση σε μειωμένη επαγρύπνηση.

Πλέον, η ψυχολογία των εμπόρων επιβάλει την τιμή του πετρελαίου. Η τιμή του αργού αυξήθηκε κάθε ημέρα της τελευταίας εβδομάδας και πολλοί είναι αυτοί που πιστεύουν ότι το Brent θα βρίσκεται στα 120 δολάρια ανά βαρέλι κατά μέσο όρο στο β’ εξάμηνο, από 110 δολάρια στο α΄ εξάμηνο. Παράλληλα, δεν αποκλείεται να ξεπεραστεί το όριο των 130 δολαρίων κάποια στιγμή σε αυτή την χρονική περίοδο. Πρόκειται για μια άποψη απαισιόδοξη, ιδίως μεσοπρόθεσμα, αλλά βραχυπρόθεσμα, οι έμποροι που αγοράζουν και πωλούν γρήγορα έχουν τη δυνατότητα να ελέγχουν την τιμή, αντί να την ελέγχουν οι δυνάμεις της προσφοράς και της ζήτησης. Την εβδομάδα αυτή, η μικρότερη του αναμενόμενου μείωση των αμερικανικών αποθεμάτων κανονικά θα έπρεπε να αποδυναμώσει την τιμή, αλλά αντιθέτως, το Brent αυξήθηκε κατά 5 δολάρια ανά βαρέλι και το WTI κατά 2 δολάρια.

Το πετρέλαιο βρίσκεται και πάλι κοντά σε τεχνικώς σημαντικά επίπεδα. Η τιμή του Brent για παράδοση ενός μήνα έφτασε στα 118,32 δολάρια την Πέμπτη και του WTI στα 98,65 δολάρια, δηλαδή αύξηση 5,6% και 3,9% σε διάστημα μιας εβδομάδας. Την Παρασκευή αναμένονται οι προβλέψεις για τους μισθούς στις ΗΠΑ, οι οποίες θα κρίνουν εν πολλοίς αν θα καταρριφθούν και πάλι τα όρια των 120 και των 100 δολαρίων αντίστοιχα για τα συμβόλαια πετρελαίου, τα οποία είναι ιδιαίτερα σημαντικά.

Οι βελτιωμένες προσδοκίες των επενδυτών παγκοσμίως ενισχύουν την τιμή. Ως αιτία για την αύξηση της τιμής του πετρελαίου προβάλλεται η βελτίωση στην ψυχολογία της διεθνούς αγοράς μετά τον διακανονισμό για το ελληνικό χρέος και στους οικονομικούς δείκτες των ΗΠΑ. Η ελπίδα των επενδυτών είναι ότι καθώς η παγκόσμια οικονομία θα ανακάμπτει, θα αυξηθεί παράλληλα και η ζήτηση για πετρέλαιο. Στην πραγματικότητα όμως, ο βασικός λόγος για το ράλι των τιμών είναι οι συνέπειες της απόφασης του ΙΕΑ για απελευθέρωση 60 εκατ. βαρελιών από τα στρατηγικά αποθέματα.

Η αγορά πιστεύει ότι ο ΙΕΑ δεν μπορεί να απελευθερώσει περισσότερο πετρέλαιο. Οι έμποροι πιστεύουν ότι αυτή ήταν μια απεγνωσμένη απόφαση από τον ΙΕΑ, δηλαδή ότι η αγορά γίνεται πιο σφιχτή. Οι χώρες-καταναλωτές φοβούνται ότι η υψηλή τιμή θα υποσκάψει τις προσπάθειες για ανάκαμψη, οδηγώντας σε απορρόφηση του πετρελαίου από τα funds. Από τότε που ελήφθη η απόφαση και μετά, ο ΙΕΑ έχει αντιμετωπίσει πολλή κριτική επειδή χρησιμοποίησε τα στρατηγικά αποθέματα ως εργαλείο ελέγχου των τιμών και οι έμποροι είναι πεπεισμένοι ότι δεν θα ακολουθήσει και άλλη αποδέσμευση. Ο ΙΕΑ ήρθε αντιμέτωπος με το Nymex- ICE, κινήθηκε πρώτος και απέτυχε. Τουλάχιστον αυτό πιστεύουν οι εταιρείες εμπορευμάτων.

Βραχυπρόθεσμα, η αγορά κινείται με κεκτημένη ταχύτητα. Μια αρνητική είδηση από την αμερικανική οικονομία θα μπορούσε να πείσει τους εμπόρους και τα ταμεία εμπορευμάτων να «κλειδώσουν» τα κέρδη τους, αλλά και ο ΙΕΑ θα μπορούσε να εκπλήξει τους πάντες με μια δεύτερη αποδέσμευση αργού από τα στρατηγικά αποθέματα. Ομοίως, οι συνεχιζόμενοι θετικοί οικονομικοί δείκτες και πιθανές κακές ειδήσεις από τη Μέση Ανατολή θα μπορούσαν να εκτοξεύσουν το Brent στα 125-130 δολάρια ανά βαρέλι. Πρόκειται για ένα κερδοσκοπικό περιβάλλον.

Μακροπρόθεσμα, οι οδηγοί της αγοράς είναι οι εξής:

Η δράση του OPEC . Μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι οι χώρες του OPEC και ιδίως η Σ. Αραβία, θα αντιδράσουν στην απόφαση του ΙΕΑ. Συνεχίζω να πιστεύω ότι τους συμβουλεύτηκαν πριν από την απόφαση και ότι μια μακροχρόνια τιμή στο εύρος των 90-110 δολαρίων είναι περισσότερο στο συμφέρον τους, όπως και στο συμφέρον των καταναλωτών. Η εταιρεία που παρακολουθεί τις κινήσεις των δεξαμενοπλοίων, η Oil Movements της Γενεύης, ανακοίνωσε χθες ότι αναμένει οι παραγωγοί του OPEC να εξάγουν 22,6 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα τον Ιούλιο, από 22,68 εκατ. βαρέλια τον Ιούνιο. Επίσης, δήλωσε ότι το πετρέλαιο που είναι αποθηκευμένο στα τάνκερ μειώθηκε κατά 13 εκατ. βαρέλια τον Ιούνιο, στα 479,4 εκατ. βαρέλια, κάτι όμως που δεν είναι και τόσο σημαντικό.

Το δολάριο. Η σχέση μεταξύ της τιμής του πετρελαίου και του αμερικανικού δολαρίου έχει μεγάλη σημασία και το αδύναμο δολάριο των τελευταίων ετών αποτέλεσε βασικό στήριγμα για την τιμή του αργού. Το κεντρικό ερώτημα για το πετρέλαιο στο παρελθόν ήταν το εξής: Παρόλο που αρχικά η ανάκαμψη στις ΗΠΑ στηρίζει την κατανάλωση πετρελαίου, εντούτοις το ενδυναμωμένο δολάριο που ακολουθεί την τάση αυτή, πλήττει στη συνέχεια την τιμή. Η σημερινή άποψη στην αγορά είναι ότι η Fed θα αυξήσει τα επιτόκιο στο α’ τρίμηνο του 2012. Συνεπώς, το δολάριο θα αρχίσει να αντιδρά σε αυτή την πρόβλεψη από το φθινόπωρο με έναν πιο ομαλό τρόπο, αλλά αν οι οικονομικοί δείκτες ισχυροποιηθούν κι άλλο, τότε το δολάριο θα ενδυναμωθεί νωρίτερα. Άλλωστε, ήταν πολύ έκδηλο το γεγονός ότι ενώ η ΕΚΤ αύξανε χθες τα επιτόκια, το δολάριο κατάφερε να κινηθεί ανοδικά σε σχέση με το ευρώ.

Λιβύη. Η απώλεια των εξαγωγών της Λιβύης είναι ένας σημαντικός παράγοντας στην αγορά πετρελαίου και ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για την απόκλιση των 15-20 δολαρίων μεταξύ της τιμής του Brent και του WTI. Φυσικά, κυριαρχεί η αβεβαιότητα για το πόσο θα διαρκέσει η αναταραχή στη Λιβύη, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα λήξει, αφού δεν πρόκειται για μια περίπτωση τύπου Ιράκ. Όταν οι επαναστάτες καταλάβουν την Τρίπολη και ο Καντάφι φύγει, ο πρώτος άνθρωπος που θα επισκεφτεί την χώρα θα είναι ένας μηχανικός πετρελαίου. Η αγορά θα αντικατοπτρίσει πολύ γρήγορα τη λήξη του πολέμου, αλλά το πότε θα συμβεί αυτό παραμένει άγνωστο και η αβεβαιότητα προκαλεί μια επικίνδυνη κατάσταση που καλεί τους επενδυτές να «τραβούν» μακριά τα στοιχήματά τους.

Ζήτηση. Και ο ΙΕΑ και ο OPEC αναμένουν να αυξηθεί η ζήτηση κατά 1,5-2 εκατ. βαρέλια ημερησίως μέσα στο 2011. Υπάρχει αρκετή υπερβάλλουσα παραγωγική δυνατότητα στη Σαουδική Αραβία και στον Κόλπο για να το αντιμετωπίσει αυτό. Το θέμα όμως είναι ότι διστάζουν να προσθέσουν νέα παραγωγή μέχρι να ξεκαθαριστεί το πότε θα επιστρέψει στην αγορά η Λιβύη. Ο μεγαλύτερος φόβος του OPEC είναι ότι η αγορά θα εφοδιαστεί υπερβολικά γρήγορα και θα επαναληφθεί η απότομη κατάρρευση της τιμής, όπως συνέβη το 2008.

Η επανάληψη του 2008. Σε ποιο σημείο αρχίζει το ακριβό πετρέλαιο να υποσκάπτει την παγκόσμια ανάκαμψη; Ο φόβος της επανάληψης μιας κρίσης σαν αυτή του 2008 θα αρχίσει να δρα σύντομα ως ρυθμιστής της αγοράς πετρελαίου, ιδίως αν η τιμή φτάσει πιο κοντά στα 125 δολάρια. Οι οικονομολόγοι και οι πολιτικοί θα υπογραμμίσουν και πάλι τον κίνδυνο του αυξημένου ενεργειακού κόστους για την ανάπτυξη και θα περικόψουν τα «επιθετικά» στοιχήματα όσον αφορά τις τιμές. Η Σαουδική Αραβία φοβάται αντίστοιχα για την αποδόμηση της ζήτησης εξαιτίας του υπερβολικά ακριβού πετρελαίου, πάνω από τα 120 δολάρια, και πιθανώς θα στραφεί προς αύξηση της παραγωγής της. Στο παρελθόν , υπερβολική θεωρείτο μια τιμή στα 125 δολάρια .